Hợp tác thương mại Việt Nam-Philippines ngày càng đi vào chiều sâu

Năm 2021, Việt Nam và Philippines kỷ niệm 45 năm thiết lập quan hệ ngoại giao và 6 năm thiết lập quan hệ Đối tác chiến lược. Trong nhiều năm qua, quan hệ hữu nghị và hợp tác giữa hai nước không ngừng được vun đắp và phát triển trên nhiều lĩnh vực. Trong đó, sự tăng trưởng vượt bậc của trao đổi thương mại song phương đã đưa hai nước trở thành những đối tác thương mại quan trọng của nhau.

Đối tác thương mại quan trọng

Trong giai đoạn 2010-2020, kim ngạch thương mại Việt Nam-Philippines tăng hơn hai lần, từ 2,4 tỷ USD năm 2010 lên 5,3 tỷ USD năm 2020, với tốc độ tăng trưởng trung bình hằng năm hơn 10% và cơ cấu mặt hàng trao đổi giữa hai nước ngày càng đa dạng.

Mặc dù dịch Covid-19 tiếp tục diễn biến phức tạp, ảnh hưởng tới cả hai nền kinh tế, nhưng kim ngạch thương mại song phương trong 5 tháng đầu năm 2021 vẫn ghi nhận tăng trưởng tích cực. Theo số liệu của Tổng cục Hải quan Việt Nam, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu giữa Việt Nam và Philippines trong 5 tháng đầu năm 2021 đạt 2,5 tỷ USD, tăng 15,7% so với cùng kỳ năm 2020, trong đó xuất khẩu của Việt Nam sang Philippines đạt 1,7 tỷ USD, tăng 37,6% và nhập khẩu từ Philippines đạt 620,2 triệu USD, tăng 24,7%.

Việt Nam đang là nhà cung cấp uy tín, chất lượng cho Philippines các mặt hàng nông nghiệp (gạo, cà phê, hạt tiêu), thủy sản, bánh kẹo..., và các sản phẩm công nghiệp chế tạo như clanhke và xi măng, điện thoại, gạch ốp lát, sắt thép, dây và cáp điện, dệt may, giày dép... Philippines là bạn hàng truyền thống và là thị trường quan trọng đối với mặt hàng gạo của Việt Nam.

Những năm gần đây, Philippines nhập khẩu từ 1 đến 2 triệu tấn gạo hằng năm từ Việt Nam. Trong năm 2020, dù gặp nhiều khó khăn do dịch bệnh Covid-19 và điều kiện sản xuất không thuận lợi như hạn hán và xâm nhập mặn, Việt Nam vẫn cố gắng duy trì nguồn cung cấp gạo ổn định, góp phần đảm bảo an ninh lương thực cho Philippines. Cũng trong năm 2020, xuất khẩu gạo sang Philippines lần đầu tiên vượt mốc kim ngạch 1 tỷ USD.

Trong khi đó, nhiều mặt hàng thế mạnh của Philippines như máy tính, sản phẩm điện tử và linh kiện, phân bón, kim loại thường, thức ăn gia súc... cũng được các doanh nghiệp Việt Nam quan tâm, nhập khẩu.

Philippines hiện là đối tác thương mại đứng thứ 17 trên phạm vi thế giới và là đối tác thương mại lớn thứ 6 tại Đông Nam Á của Việt Nam. Ngược lại, Việt Nam cũng là đối tác thương mại lớn thứ mười trên thế giới và là đối tác thương mại lớn thứ tư tại khu vực Đông Nam Á của Philippines. Có thể thấy, giữa hai nước có nhiều điều kiện thuận lợi để tăng cường hơn nữa quan hệ hợp tác trong lĩnh vực thương mại.

Là những quốc gia đang phát triển năng động tại khu vực, với tốc độ đô thị hóa nhanh, tầng lớp trung lưu có quy mô ngày càng lớn, cơ cấu mặt hàng xuất nhập khẩu có tính bổ sung cho nhau, khoảng cách địa lý gần hơn so với các đối tác khác, hai nền kinh tế Việt Nam và Philippines có nhiều lợi thế và tiềm năng để tăng cường sự kết nối, bổ trợ cho nhau.

Bên cạnh kênh song phương, hai nước cũng luôn có sự phối hợp chặt chẽ và ủng hộ lẫn nhau trong các khuôn khổ hợp tác kinh tế, thương mại đa phương như Cộng đồng Kinh tế ASEAN (AEC), Diễn đàn Hợp tác kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC), Tổ chức Thương mại thế giới (WTO), Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP)...

Trong năm 2020, Philippines đã phối hợp chặt chẽ và ủng hộ các sáng kiến, ưu tiên của Việt Nam trên cương vị Chủ tịch ASEAN, trong đó việc kết thúc đàm phán và ký Hiệp định RCEP vào tháng 11/2020 là một bước tiến quan trọng trong hội nhập kinh tế khu vực, khẳng định quyết tâm của ASEAN và các nước đối tác khác trong việc củng cố chuỗi cung ứng khu vực, khắc phục hậu quả tiêu cực của đại dịch Covid-19.

Năm giải pháp thiết yếu

Nhìn lại chặng đường 45 năm hợp tác, có thể thấy quan hệ hợp tác thương mại Việt Nam-Philippines đang ngày càng đi vào chiều sâu, thực chất và hiệu quả hơn. Tuy nhiên, trong bối cảnh nền kinh tế thế giới và khu vực đang có những thay đổi sâu sắc, chủ nghĩa bảo hộ có xu hướng gia tăng, dịch Covid-19 vẫn diễn biến phức tạp và ảnh hưởng tiêu cực tới thương mại song phương, Việt Nam và Philippines cần tăng cường quyết tâm chính trị và phối hợp chặt chẽ hơn trong việc thúc đẩy các hoạt động hợp tác kinh tế, thương mại.

Một số giải pháp cần tập trung triển khai trong thời gian tới bao gồm:

Thứ nhất, tiếp tục củng cố khuôn khổ pháp lý cho các hoạt động hợp tác, tháo gỡ, hạn chế áp dụng các rào cản thương mại, tạo thuận lợi cho dòng lưu chuyển hàng hóa giữa hai nước và sự vận hành bình thường của các chuỗi cung ứng khu vực.

Thứ hai, triển khai hiệu quả các nội dung hợp tác về thương mại của Chương trình Hành động triển khai quan hệ Đối tác chiến lược Việt Nam-Philippines giai đoạn 2019-2024 và tăng cường hợp tác thông qua các cơ chế Ủy ban hợp tác song phương, Tiểu ban hỗn hợp thương mại Việt Nam-Philippines.

Thứ ba, tiếp tục phối hợp, triển khai hiệu quả các hoạt động hợp tác xúc tiến thương mại, hỗ trợ cộng đồng doanh nghiệp hai nước kết nối giao thương.

Thứ tư, phối hợp đẩy nhanh tiến trình hoàn tất các thủ tục, quy trình mở cửa thị trường cho các sản phẩm nông nghiệp thế mạnh của mỗi nước trên cơ sở cân bằng lợi ích.

Thứ năm, tiếp tục sự phối hợp chặt chẽ và ủng hộ lẫn nhau trong các khuôn khổ hợp tác kinh tế, thương mại đa phương, trong đó có việc thực hiện các mục tiêu của Kế hoạch tổng thể xây dựng Cộng đồng Kinh tế ASEAN 2025 và tích cực cùng các nước ASEAN khác thúc đẩy việc sớm phê chuẩn Hiệp định RCEP để mang lại lợi ích cao nhất cho các doanh nghiệp hai nước nói riêng và các nước thành viên RCEP nói chung, thể hiện vai trò dẫn dắt của ASEAN đối với hội nhập kinh tế khu vực.

Trên cơ sở nền tảng vững chắc và tốt đẹp đã và đang được xây dựng, với nỗ lực và quyết tâm của Chính phủ và nhân dân hai nước, quan hệ hợp tác thương mại Việt Nam-Philippines sẽ có nhiều động lực phát triển hơn nữa trong những năm tới, góp phần mang lại sự thịnh vượng chung cho cộng đồng doanh nghiệp và nhân dân hai nước, đưa mối quan hệ hữu nghị và hợp tác giữa hai nước lên tầm cao mới.