Kinh tế thế giới hậu dịch Covid-19: Mô hình phục hồi hình chữ K

Đăng Tuấn
TGVN. Mô hình chữ K thể hiện sự phân hóa trong nền kinh tế với những nhóm ngành được hưởng lợi sẽ tiếp tục tăng trưởng mạnh trong đại dịch, trong khi phần còn lại vẫn chìm trong suy thoái.
Theo dõi Baoquocte.vn trên

Hậu đại dịch Covid-19, khả năng phục hồi của kinh tế thế giới được dự báo xấu - mô hình chữ K đang được xuất hiện khá phổ biến tại cuối các phiên thảo luận về triển vọng của nền kinh tế trong sự bất định của dịch bệnh Covid-19. Thay vì gọi là phục hồi hình chữ K, người ta đã gọi đây là cuộc suy thoái hình chữ K.

Cuộc suy thoái hình chữ K

Chuyên gia tư vấn đầu tư Barry Ritholtz, cũng là một học giả nổi tiếng trong lĩnh vực tài chính ở Phố Wall viết trên Bloomberg, “đáng buồn thay, một chữ cái có thể ghi lại sự phục hồi một cách hoàn hảo như vậy. Tôi đã từng nghĩ, thật ngớ ngẩn khi dùng bảng chữ cái để mô tả về các vấn đề phức tạp trong nền kinh tế. Nhưng đó lại là sự thật”.

mo-hinh-phuc-hoi-hinh-chu-k
Mức độ nghiêm trọng của nền kinh tế đã vượt xa khủng hoảng tài chính 2008, thậm chí vượt cả Đại suy thoái ở Mỹ vào những năm 1930. (Nguồn: Foreignpolicy)

Chữ cái thứ 11 trong bảng chữ cái tiếng Anh, với một đường thẳng đứng đậm, từ tâm điểm là khởi đầu hai đường xiên ngang sang phải, một đường xiên lên trên 45 độ và một đường xiên 45 độ hướng xuống, cho thấy khá rõ hai con đường phục hồi riêng biệt. Đường hướng lên trên phản ánh những bộ phận của nền kinh tế được hưởng lợi từ đại dịch như công nghệ, các nhà bán lẻ trực tuyến (Amazon, Shopify), giải trí điện tử (Netflix Inc., Walt Disney Co.., YouTube), công nghệ sinh học và dược phẩm, các ứng dụng kết nối (Zoom Video Communications)…

Chỉ tiếc rằng, đường hướng xuống tượng trưng cho khá nhiều các ngành còn lại khác, trong đó, các lĩnh vực hoạt động kém nhất là năng lượng, tài chính và tiện ích.

Mô hình phục hồi theo đường cong logo của hãng đồ thể thao Nike từng là niềm mơ ước, với hy vọng nền kinh tế sau khi giảm nhanh sẽ vẫn phục hồi đi lên dù với tốc độ chậm. Nhưng hậu khủng hoảng do đại dịch Covid-19 với tương lai bất định, độ dài của suy thoái và khả năng phục hồi lần lượt chỉ được mô tả bằng các mô hình chữ V (tụt dốc nhanh nhưng phục hồi nhanh ngay sau đó), L (đi ngang ở đáy), U (phục hồi chậm) hay W (hồi phục rồi lại đi xuống theo diễn biến của dịch bệnh).

Trong đó, phục hồi hình chữ L và U được xem là tồi tệ hơn cả, bởi nền kinh tế sau khi sụt giảm sẽ giữ ở trạng thái thấp trong thời gian dài, áp lực của tỷ lệ thất nghiệp cao, thu nhập giảm, vỡ nợ…

Nhưng thế giới đang bước vào mô hình phục hồi chữ K. Mô hình này nằm ở đâu đó giữa hai mô hình chữ V và L, thể hiện rõ hơn khi đánh giá tổng thể nền kinh tế theo từng phần, bởi tác động kinh tế không đồng đều của đại dịch đối với các ngành công nghiệp và người lao động đang thể hiện ngày càng rõ ràng.

Vết thương suy thoái

Mô hình chữ K không chỉ đánh giá đúng nội tại một nền kinh tế, mà còn được dùng để thể hiện sự phân hóa giữa các quốc gia, đặc biệt trong nhóm các nền kinh tế mới nổi...

Mô hình chữ K không chỉ cho thấy sự phân hóa trong tầng kinh tế vĩ mô, mà còn đúng với nhiều tầng khác, nới rộng phân hóa giàu nghèo và sự chênh lệch giữa các quốc gia. Theo như mô tả “chữ K” của ứng viên đảng Dân chủ Biden trong bài chỉ trích cách điều hành kinh tế và xử lý dịch Covid-19 ở Mỹ của Tổng thống Trump, “những người ở nhánh trên sẽ nhìn thấy mọi thứ đi lên, còn những người ở giữa hoặc bên dưới đang chứng kiến mọi thứ đi xuống và trở nên tồi tệ hơn. Nói cách khác, mô hình này cho phép những người ở cấp cao nhất có thể thịnh vượng trong khi có thể khiến toàn bộ tầng lớp lao động Mỹ rơi vào cảnh nợ nần chồng chất.”

Với nền kinh tế Mỹ, mô hình chữ K phản ánh đúng về sự bất bình đẳng ngày càng tăng, nhánh đi lên rõ ràng là thị trường tài chính, đường phía dưới là nền kinh tế thực và cả hai tách biệt nhau ngày càng xa. Cách đơn giản nhất là xem xét sự tăng vọt của thị trường chứng khoán kể từ cuối tháng Ba, so với phần còn lại của nền kinh tế. Trong khi Phố Wall trở lại ngưỡng kỷ lục, GDP của Mỹ giảm mạnh nhất từ trước đến nay, tỷ lệ thất nghiệp dù đã giảm nhưng vẫn là một vấn đề, đặc biệt là các nhóm thu nhập thấp với hàng nghìn doanh nghiệp nhỏ đã bị phá sản trong đại dịch.

Rõ ràng nhất là việc sử dụng các thiết bị điện tử, Internet, công nghệ… chắc chắn sẽ tăng vọt trong khi phần còn lại của nền kinh tế, như hàng không, năng lượng, trung tâm mua sắm, văn phòng, khách sạn đi xuống. Điều này chắc chắn sẽ tạo ra sự bất bình đẳng lớn không chỉ trong kết quả hoạt động của các bộ phận kinh tế, mà cả trong xã hội, tỷ lệ thất nghiệp dù đã giảm nhưng vẫn là một vấn đề lớn, đặc biệt là các nhóm thu nhập thấp với hàng nghìn doanh nghiệp nhỏ đã bị phá sản trong đại dịch.

Tiếc rằng, mô hình chữ K không chỉ đánh giá đúng nội tại một nền kinh tế, mà còn được dùng để thể hiện sự phân hóa giữa các quốc gia, đặc biệt trong nhóm các nền kinh tế mới nổi.

Theo bài phân tích của Bloomberg, thị trường cổ phiếu và tiền tệ của các quốc gia đang phát triển giàu có hơn đã vượt trội hơn so với các nước nghèo hơn họ kể từ khi đại dịch Covid-19 bùng phát. Khoảng cách này thậm chí có thể mở rộng hơn nếu đại dịch dẫn đến suy thoái sâu sắc ở những nền kinh tế yếu. Theo như Rob Subbaraman, Trưởng bộ phận nghiên cứu vĩ mô của Nomura Holdings, “nếu đại dịch còn tác động, mô hình chữ K sẽ càng nới rộng khoảng cách giữa các nền kinh tế”.

Thật vậy, với các nền kinh tế mới nổi, đại dịch khiến nợ nần tăng nhanh và suy thoái sâu, chi phí trả nợ sẽ ngày càng nặng nề, thậm chí không loại trừ khả năng một cuộc khủng hoảng tài chính hoặc tái cơ cấu nợ lớn.

Sau đó, khi đại dịch dần được khống chế, với lợi thế về dư địa chính sách rộng hơn, dịch vụ y tế mạnh mẽ hơn, các quốc gia giàu có chắc chắn sẽ duy trì vị trí vượt trội trong quá trình phục hồi. Những quốc gia này còn có lợi thế về khả năng tiếp cận sớm hơn với vaccine, chưa kể nguy cơ về độc quyền cung cấp mà các nền kinh tế lớn có thể nắm giữ. Không có nhiều nền kinh tế mới nổi có khả năng tiếp cận công nghệ tiên tiến và họ có thể sẽ tiếp tục gặp khó khăn trong hiện tại và tương lai.

Có thể nói, vết thương suy thoái của kinh tế thế giới có thể mất nhiều tháng nếu không muốn nói nhiều năm để chữa lành “vết sẹo”. Điều này phụ thuộc rất nhiều vào diễn biến của dịch bệnh và khả năng kiểm soát dịch bệnh, chính sách phát triển kinh tế của các quốc gia.

Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) chỉ ra rằng, Covid-19 là cuộc khủng hoảng kinh tế xã hội nghiêm trọng nhất kể từ chiến tranh thế giới thứ hai trở lại đây. Mức độ nghiêm trọng đã vượt xa khủng hoảng tài chính 2008, thậm chí vượt cả Đại suy thoái ở Mỹ vào những năm 1930.

Asiatimes: Dù Covid-19 diễn biến phức tạp, kinh tế Việt Nam sẽ sớm phục hồi

Asiatimes: Dù Covid-19 diễn biến phức tạp, kinh tế Việt Nam sẽ sớm phục hồi

TGVN. Trang mạng Asiatimes mới đây đăng bài viết nhận định dù dịch bệnh viêm đường hô hấp cấp Covid-19 đang diễn biến phức tạp ...

Covid-19: Italy khôi phục mô hình cửa hàng thời bùng phát dịch bệnh có niên đại… 400 năm

Covid-19: Italy khôi phục mô hình cửa hàng thời bùng phát dịch bệnh có niên đại… 400 năm

TGVN. Những cửa sổ nhỏ dùng để bán hàng vốn được sử dụng từ cách đây 400 năm nay được sử dụng trở lại giữa ...

Quan chức Nhà Trắng: Kinh tế Mỹ có thế tăng trưởng 20% trong nửa cuối năm 2020, bắt đầu hồi phục hình chữ V

Quan chức Nhà Trắng: Kinh tế Mỹ có thế tăng trưởng 20% trong nửa cuối năm 2020, bắt đầu hồi phục hình chữ V

TGVN. Cố vấn Kinh tế của Tổng thống Mỹ Larry Kudlow ngày 26/7 (giờ địa phương) cho biết, kinh tế Mỹ sẽ tăng trưởng 20% trong ...

Xem nhiều

Đọc thêm

Phát động chiến dịch chung tay phòng chống bệnh sốt xuất huyết năm thứ 14

Phát động chiến dịch chung tay phòng chống bệnh sốt xuất huyết năm thứ 14

Chiến dịch 'JUMBO VAPE - Chung tay phòng chống bệnh sốt xuất huyết' nhằm tuyên truyền phòng chống bệnh sốt xuất huyết trên toàn quốc vừa được phát động.
Bài tarot hôm nay 23/11: Đâu là điểm nhấn khiến người khác chú ý tới bạn?

Bài tarot hôm nay 23/11: Đâu là điểm nhấn khiến người khác chú ý tới bạn?

Thông qua một lá bài tarot, bạn sẽ khám phá thông điệp điểm nhấn nào khiến người khác chú ý đến bạn? Hãy rút ngay một lá bài để giải ...
Giá vàng hôm nay 22/11/2024: Giá vàng tiếp tục tăng nhanh, cuộc săn hàng giá hời bắt đầu, chưa có lý do để điều chỉnh dự báo về vàng

Giá vàng hôm nay 22/11/2024: Giá vàng tiếp tục tăng nhanh, cuộc săn hàng giá hời bắt đầu, chưa có lý do để điều chỉnh dự báo về vàng

Giá vàng hôm nay 22/11/2024: Giá vàng chưa dứt chuỗi tăng, mở cuộc săn hàng giá hời, không có lý do để điều chỉnh dự báo.
Từ năm 2025, giấy phép lái xe ô tô bị trừ hết điểm: Phải kiểm tra lý thuyết và mô phỏng để phục hồi điểm

Từ năm 2025, giấy phép lái xe ô tô bị trừ hết điểm: Phải kiểm tra lý thuyết và mô phỏng để phục hồi điểm

Bộ Công an ban hành Thông tư 65/2024, theo đó, người có giấy phép lái xe ô tô bị trừ hết điểm thì phải kiểm tra lý thuyết và mô ...
Nhận định, dự đoán tỷ số Aston Villa vs Crystal Palace, 22h00 ngày 23/11 - Vòng 12 Ngoại hạng Anh

Nhận định, dự đoán tỷ số Aston Villa vs Crystal Palace, 22h00 ngày 23/11 - Vòng 12 Ngoại hạng Anh

Nhận định trận đấu, dự đoán tỷ số Aston Villa vs Crystal Palace tại vòng 12 giải Ngoại hạng Anh được diễn ra vào lúc 22h00 ngày 23/11.
4 mẫu xe sedan cũ trong tầm giá 200 triệu đồng đáng mua nhất

4 mẫu xe sedan cũ trong tầm giá 200 triệu đồng đáng mua nhất

Với tài chính khoảng 200 triệu đồng, người dùng vẫn có thể lựa chọn một số mẫu xe sedan cũ còn 'chất' và tương xứng với số tiền đã bỏ ...
Triển lãm quốc tế Sản phẩm Ngũ kim & Dụng cụ cầm tay: Cơ hội giao thương cho doanh nghiệp ngành cơ khí và công nghiệp hỗ trợ

Triển lãm quốc tế Sản phẩm Ngũ kim & Dụng cụ cầm tay: Cơ hội giao thương cho doanh nghiệp ngành cơ khí và công nghiệp hỗ trợ

Triển lãm quốc tế Sản phẩm Ngũ kim & Dụng cụ cầm tay lần thứ 9 - Vietnam Hardware & Hand Tools Expo 2024 (VHHE) sẽ diễn ra từ 5-7/12 tại TP. Hồ Chí Minh.
Giá xăng dầu hôm nay 22/11: Xung đột Nga-Ukraine leo thang căng thẳng, giá dầu tăng vọt

Giá xăng dầu hôm nay 22/11: Xung đột Nga-Ukraine leo thang căng thẳng, giá dầu tăng vọt

Giá xăng dầu hôm nay 22/11, tăng gần 2% khi xung đột Nga -Ukraine gia tăng nhanh chóng khiến thị trường lo ngại về nguồn cung dầu thô.
Giá cà phê hôm nay 22/11/2024: Giá cà phê robusta quay đầu, xuất khẩu nửa đầu tháng 11 giảm tới  44,8%, không trì hoãn thích ứng EUDR

Giá cà phê hôm nay 22/11/2024: Giá cà phê robusta quay đầu, xuất khẩu nửa đầu tháng 11 giảm tới 44,8%, không trì hoãn thích ứng EUDR

Giá cà phê hôm nay 22/11/2024: Giá cà phê robusta quay đầu, xuất khẩu nửa đầu tháng 11 giảm tới 44,8%, không trì hoãn thích ứng EUDR.
Giá heo hơi hôm nay 22/11: Giữ giá trên cả 3 miền, nguồn cung thị trường toàn cầu giảm sút

Giá heo hơi hôm nay 22/11: Giữ giá trên cả 3 miền, nguồn cung thị trường toàn cầu giảm sút

Nhìn chung, giá heo hơi hôm nay giữ ổn định trên cả nước. Theo khảo sát, thị trường heo hơi toàn quốc hiện dao động trong khoảng 60.000 - 63.000 đồng/kg.
Giá tiêu hôm nay 22/11/2024: Mất mốc quan trọng, hồ tiêu chịu sức ép khi dòng tiền vẫn đổ mạnh về kinh doanh cà phê và USD neo cao

Giá tiêu hôm nay 22/11/2024: Mất mốc quan trọng, hồ tiêu chịu sức ép khi dòng tiền vẫn đổ mạnh về kinh doanh cà phê và USD neo cao

Giá tiêu hôm nay 22/11/2024 tại thị trường trong nước quay đầu giảm nhẹ ở một số địa phương trọng điểm, giao dịch từ 138.000 – 139.500 đồng/kg.
Doanh nghiệp Hàn Quốc 'mách' Việt Nam cách tăng năng suất, cải thiện hiệu quả sản xuất

Doanh nghiệp Hàn Quốc 'mách' Việt Nam cách tăng năng suất, cải thiện hiệu quả sản xuất

TS. Nguyễn Văn Thân thông tin, Diễn đàn Hợp tác đầu tư Việt Nam-Hàn Quốc 2024 đã thu hút hơn 500 đại biểu từ hai quốc gia.
Bất động sản mới nhất: Chênh lệch giá chung cư giữa Đông và Tây Hà Nội, đề nghị dừng thanh tra 10 dự án, điều kiện bồi thường khi thu hồi đất

Bất động sản mới nhất: Chênh lệch giá chung cư giữa Đông và Tây Hà Nội, đề nghị dừng thanh tra 10 dự án, điều kiện bồi thường khi thu hồi đất

Khảo sát thị trường chung cư Hà Nội, Hải Dương đề nghị dừng thanh tra 10 dự án… là những tin bất động sản (BĐS) mới nhất.
73% những người đã kết hôn nhưng chưa có con dự định mua nhà trong 1 năm tới

73% những người đã kết hôn nhưng chưa có con dự định mua nhà trong 1 năm tới

Theo Báo cáo của Batdongsan.com.vn nửa cuối năm 2024, 73% những người đã kết hôn nhưng chưa có con dự định mua nhà trong 1 năm tới.
Bất động sản mới nhất: Giá chung cư chỉ tăng không giảm, giá thuê lại ‘bất động’, điều kiện để cưỡng chế thu hồi đất

Bất động sản mới nhất: Giá chung cư chỉ tăng không giảm, giá thuê lại ‘bất động’, điều kiện để cưỡng chế thu hồi đất

Căn hộ chung cư vẫn là 'điểm nóng' của thị trường, gần 4.000 căn hộ cũ tại TP.HCM sắp được sửa chữa… là những tin bất động sản (BĐS) mới nhất.
Bất động sản mới nhất: Danh sách dự án chung cư giá cao ngất tại Hà Nội và TPHCM, làm gì khi mua phải đất ‘dính’ quy hoạch?

Bất động sản mới nhất: Danh sách dự án chung cư giá cao ngất tại Hà Nội và TPHCM, làm gì khi mua phải đất ‘dính’ quy hoạch?

Loạt dự án chung cư giá tăng vọt tại Hà Nội và TPHCM, Cần Thơ kiểm kê đất đai chuyên đề về sân golf… là những tin bất động sản (BĐS) mới nhất.
Nỗ lực thúc đẩy thị trường bất động sản phát triển bền vững

Nỗ lực thúc đẩy thị trường bất động sản phát triển bền vững

Giải thưởng Nhà môi giới bất động sản Việt Nam nhằm tôn vinh các cá nhân có đóng góp tích cực, nỗ lực thúc đẩy thị trường bất động sản phát triển bền vững.
Bất động sản mới nhất: Mặc kệ tồn kho ngày càng lớn, giá vẫn tăng vù vù, thị trường vào mùa cuối năm, bảng giá 14 chung cư vừa mở bán

Bất động sản mới nhất: Mặc kệ tồn kho ngày càng lớn, giá vẫn tăng vù vù, thị trường vào mùa cuối năm, bảng giá 14 chung cư vừa mở bán

Tồn kho ngày càng lớn, giá chung cư tại TPHCM chạm 80 triệu đồng/m2, Hà Nội thu hồi hơn 7.100 m2 đất… là những tin bất động sản (BĐS) mới nhất.
Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 22/11: USD vượt mốc 107, thị trường tự do gây bất ngờ

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 22/11: USD vượt mốc 107, thị trường tự do gây bất ngờ

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 22/11 ghi nhận đồng USD lên mức 107,15, mức cao nhất kể từ ngày 4/10/2023.
Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 21/11: Loạt đồng tiền trú ẩn an toàn tăng giá

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 21/11: Loạt đồng tiền trú ẩn an toàn tăng giá

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 21/11 ghi nhận Yen Nhật, đồng Franc Thụy Sỹ và đồng bạc xanh đã tăng giá.
Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 20/11: USD hạ nhiệt, Yen Nhật thêm 'báo động'

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 20/11: USD hạ nhiệt, Yen Nhật thêm 'báo động'

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 20/11 tiếp tục hạ nhiệt, vẫn neo trên mức 106.
Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 19/11: USD đảo chiều, thị trường tự do tiếp đà 'bay cao'

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 19/11: USD đảo chiều, thị trường tự do tiếp đà 'bay cao'

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 19/11 ghi nhận đồng USD giảm trong khi đồng EUR tăng 0,54%, đạt mức 1,0598 USD.
Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 18/11: Thị trường tự do tiến xa

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 18/11: Thị trường tự do tiến xa

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 18/11 ghi nhận USD mua vào tại các thị trường tự do đang cao hơn 465 đồng so với kênh ngân hàng.
Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 15/11: USD vươn tới mức đỉnh một năm

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 15/11: USD vươn tới mức đỉnh một năm

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 15/11 ghi nhận đồng USD tăng giá so với các đồng tiền chính, neo ở mức đỉnh trong một năm.
Phiên bản di động