Nhiều giải pháp về phát triển bền vững đã được các đại biểu đề xuất, trong đó một số ý kiến nhấn mạnh cần đầu tư mạnh mẽ hơn cho nguồn nhân lực để nguồn lực này phát huy hết vai trò, tiềm năng của mình.
Ưu tiên nguồn nhân lực chất lượng cao
| Đại biểu Quốc hội thành phố Hà Nội Hoàng Văn Cường phát biểu. (Nguồn: TTXVN) |
Theo đại biểu Hoàng Văn Cường (Hà Nội), để đạt được các mục tiêu đề ra trong chiến lược phát triển, Chỉ số phát triển con người (HDI) và GDP bình quân đầu người đóng vai trò rất quan trọng. Vì thế, cần ưu tiên nguồn nhân lực chất lượng cao để thúc đẩy đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp, bởi chỉ có đổi mới sáng tạo mới có khả năng “đặt chân” vào các khâu có giá trị cao trong chuỗi giá trị để tăng năng suất lao động, tạo ra mức tăng trưởng đột phá. Trong đó, các trường đại học là cái nôi của nguồn nhân lực chất lượng cao.
Theo đại biểu Hoàng Văn Cường, mức đầu tư cho giáo dục đại học của Việt Nam hiện rất thấp, chỉ chiếm 0,33% GDP. Trong khi đó, các nước có số lượng sinh viên ít hơn và quy mô GDP lớn hơn, mức đầu tư giáo dục đại học chiếm 1,1% GDP. Chính vì vậy, mức chi cho giáo dục của một sinh viên trường đại học tốp đầu Việt Nam hiện nay cũng chỉ bằng 1/10 đến 1/15 của sinh viên các nước phát triển.
Tuy vậy, sản phẩm đào tạo trong nước của trường đại học tốp đầu vẫn được các nhà tuyển dụng đánh giá không có sự khác biệt rõ ràng về năng lực chuyên môn so với người tốt nghiệp ở nước ngoài, ngoại trừ có trình độ ngoại ngữ. Vì vậy, đại biểu cho rằng, cần tập trung đầu tư cho cơ sở giáo dục đại học để các trường tốp đầu trở thành các trường đẳng cấp quốc tế.
Quan tâm quy hoạch nguồn nhân lực
| Đại biểu Quốc hội tỉnh Hà Tĩnh Bùi Thị Quỳnh Thơ. (Nguồn: VGP) |
Đại biểu Bùi Thị Quỳnh Thơ (Hà Tĩnh) đánh giá, các địa phương đang chủ yếu tập trung vào các chỉ tiêu, nội dung về lĩnh vực kinh tế mà dường như bỏ sót một vấn đề rất quan trọng là nền tảng và động lực cho sự phát triển kinh tế, đó là quy hoạch nguồn nhân lực phù hợp, đáp ứng nhu cầu xã hội.
Đại biểu dẫn chứng trong ngành sư phạm, tính đến tháng 10/2019, cả nước thiếu hơn 45.000 giáo viên Mầm non, hơn 18.000 giáo viên Tiểu học, hơn 11.000 giáo viên Trung học Cơ sở và hơn 10.000 giáo viên Trung học phổ thông.
Cùng với sự ra đời của nhiều trường tư, trường công rơi vào tình trạng không đủ giáo viên giảng dạy. Tuy nhiên, các cấp chính quyền chưa chủ động cân đối, xây dựng kế hoạch chuẩn bị nguồn nhân lực đào tạo đáp ứng nhu cầu thiếu hụt cho địa phương mà chỉ chờ số lượng sinh viên ít ỏi của ngành sư phạm ra trường.
Đại biểu băn khoăn: "Chính phủ đã ban hành Nghị định hỗ trợ 3,63 triệu đồng mỗi tháng cho sinh viên ngành sư phạm, nhưng chính sách mới này liệu có giải quyết tận gốc vấn đề nguồn nhân lực chất lượng cao đáp ứng nhu cầu thiếu hụt hay cũng chỉ mới thu hút được số lượng không nhiều sinh viên vào ngành sư phạm?"
Tương tự ở các ngành khác, các báo cáo Chính phủ đề ra định hướng hình thành hệ sinh thái đổi mới sáng tạo theo chuẩn mực quốc tế, thực hiện kinh tế số. Điều đó có nghĩa nền kinh tế đang rất cần lượng lớn những người được đào tạo về các lĩnh vực như: công nghệ thông tin, điện tử, kỹ sư nông nghiệp… Tuy nhiên, chính sách phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao lại không được thực hiện một cách quyết liệt ở các cấp mà chủ yếu phụ thuộc vào số lượng sinh viên tốt nghiệp.
Đại biểu chỉ rõ, sinh viên đăng ký ngành học chủ yếu là tự phát, dựa trên năng lực, sở thích, kinh tế gia đình hay dự đoán thị trường lao động. Điều này khiến lượng sinh viên đăng ký vào các ngành học như đồ thị hình sin, gây ra sự thừa thiếu cục bộ về nguồn nhân lực của nền kinh tế.
Nhấn mạnh nhân lực là yếu tố nền tảng cho sự phát triển của quốc gia, đại biểu Bùi Thị Quỳnh Thơ đề nghị cần quan tâm hơn đến quy hoạch nguồn nhân lực. Nhằm thực hiện phương châm “Chính phủ hành động”, các địa phương cần chủ động các giải pháp phát triển nguồn nhân lực, có chính sách, lộ trình đào tạo, thu hút nhân lực trong các cơ quan quản lý nhà nước, đơn vị sự nghiệp hiệu quả, đúng hướng.
Bên cạnh đó, các ngành, địa phương cần tính toán, dự báo nhu cầu nguồn nhân lực các ngành, lĩnh vực; qua đó giúp người học đăng ký vào ngành mà thị trường cần, đáp ứng nhu cầu xã hội.
Xây dựng con người Việt Nam phát triển toàn diện
| Đại biểu Quốc hội tỉnh Vĩnh Long Phạm Tất Thắng phát biểu. (Nguồn: TTXVN) |
Đại biểu Phạm Tất Thắng (Vĩnh Long) nhận định, nguồn lực con người, nguồn lực quý giá nhất và là một trong ba đột phá chiến lược chưa được chăm chút đúng mức và phát huy hết vai trò để thực hiện các mục tiêu, định hướng chiến lược phát triển đất nước.
Vì vậy, trong các giải pháp phát triển kinh tế-xã hội năm 2021 và những năm tiếp theo, cần chú trọng để phát huy mạnh mẽ giá trị văn hóa, con người Việt Nam, khơi dậy tự hào dân tộc, thực hiện tốt các nhiệm vụ phát triển văn hóa-xã hội.
Đại biểu đề nghị Chính phủ cần khẩn trương nghiên cứu, xác định hệ tiêu chí xây dựng chuẩn mực văn hóa, con người Việt Nam trong thời gian tới; triển khai đồng bộ trong toàn hệ thống việc chuyển giáo dục sang tiếp cận năng lực nhằm xây dựng con người Việt Nam phát triển toàn diện, củng cố niềm tin của xã hội, của cử tri vào đổi mới giáo dục.
Đại biểu nhấn mạnh: “Giáo dục phải góp phần quan trọng khắc phục những nguy cơ gây mất ổn định, đó là đạo đức, lối sống của một bộ phận người dân, trong đó có nhiều thanh thiếu niên có biểu hiện sa sút, lệch lạc. Đây là giai đoạn cần tập trung xây dựng nền tảng về thể chế, cơ cấu hệ thống, đổi mới quản lý, về đội ngũ để giáo dục Việt Nam đón được các yêu cầu mới về phát triển con người và đào tạo nhân lực trong bước chuyển đột phá của đất nước."
Để thực hiện các mục tiêu này, đại biểu cho rằng, cần tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật về giáo dục và đào tạo, tập trung vào lĩnh vực giáo dục nghề nghiệp, nhà giáo; đẩy mạnh dân chủ trong các trường phổ thông và phát huy tự chủ trong giáo dục đại học, đồng thời nâng cao chất lượng nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, hội nhập quốc tế, đáp ứng các yêu cầu đổi mới chương trình giáo dục, phương pháp giảng dạy…
Đẩy mạnh vai trò trụ cột của các tập đoàn kinh tế lớnCũng trong sáng 5/11, tại phiên thảo luận tại hội trường về các vấn đề kinh tế-xã hội, ngân sách nhà nước, các đại biểu Quốc hội đưa ra các nhận định, giải pháp để thực hiện chiến lược phát triển kinh tế 5 năm 2021-2025 và giai đoạn 2021-2030 nhằm thực hiện mục tiêu đến năm 2030 trở thành nước công nghiệp hiện đại, có thu nhập trung bình cao; năm 2045 trở thành nước phát triển thu nhập cao. Theo đại biểu Hoàng Văn Cường (Hà Nội), để đánh giá chính xác những thành tựu đạt được về kinh tế-xã hội 5 năm qua, nên chia thành hai thời điểm trước và sau ảnh hưởng của dịch Covid-19. Giai đoạn 2016-2019, tốc độ tăng trưởng kinh tế đạt 6,8% - mức cao của mục tiêu kế hoạch 5 năm, trong khi chỉ số giá tiêu dùng CPI giảm từ 18,6% vào đầu năm 2011 xuống còn 4%. Cán cân thương mại trong nhiều năm liên tục đạt thặng dư dương; tỷ lệ bội chi ngân sách giảm sâu từ 5,4% xuống 3,5%; kéo nợ công từ mức sát kịch trần xuống 55% vào năm 2019. Riêng năm 2020, dù phải đưa ra quan điểm chỉ đạo “chấp nhận hy sinh lợi ích kinh tế để đảm bảo an toàn tính mạng của người dân” do ảnh hưởng của dịch Covid-19, nhưng nước ta vẫn đạt được những kết quả nhất định trong việc kiểm soát dịch bệnh thành công mà vẫn tăng trưởng kinh tế dương. Việt Nam trở thành nước dẫn đầu trong khu vực, được cộng đồng quốc tế đánh giá cao. Đại biểu Hoàng Văn Cường nêu rõ “Trong bối cảnh muôn vàn khó khăn, Việt Nam vẫn đạt được thành tựu nêu trên, điều đó cho phép chúng ta có quyền ước mơ khát vọng phồn vinh đến năm 2030 trở thành nước công nghiệp hiện đại, có thu nhập trung bình cao; năm 2045 trở thành nước phát triển thu nhập cao.” Để khát vọng trên trở thành hiện thực, đại biểu Hoàng Văn Cường cho rằng, có nhiều tiêu chí để xếp các nước vào nhóm các nước phát triển, trong đó có 2 tiêu chí cơ bản: Đó là chỉ số HDI (Chỉ số phát triển con người) và yếu tố tăng trưởng kinh tế đạt mốc 40.000 USD vào năm 2045. Về lý thuyết, nếu đặt mục tiêu tăng trưởng từ 6,5 -7%/năm, sau 10 năm có thể tăng gấp 2 lần. Như vậy đến năm 2030, GDP bình quân đầu người Việt Nam mới chỉ đạt khoảng 7-8.000 USD; năm 2045 cũng chỉ đạt từ 20-25.000 USD. Đại biểu Hoàng Văn Cường nêu rõ, theo kinh nghiệm của các nước “cất cánh trở thành con rồng châu Á” phải có giai đoạn tăng trưởng rất cao, khoảng 10%/năm, dựa vào đầu tư, đổi mới sáng tạo và chuyển giao công nghệ, trong đó chú trọng phát triển các tập đoàn lớn trong nước trở thành trụ cột trong chuỗi giá trị và cung ứng. Vì vậy, đại biểu Hoàng Văn Cường đề nghị, trong kế hoạch 5 năm 2021-2025 và chiến lược phát triển kinh tế giai đoạn 2021-2030 cần tập trung nguồn lực đầu tư và hỗ trợ tập đoàn kinh tế mạnh, trở thành trụ cột cho nền kinh tế. Đại biểu khẳng định: "Tôi rất đồng tình với ý tưởng của Hà Nội trong việc xây dựng Dự án tuyến metro số 5 tuyến Văn Cao-Hòa Lạc với mục tiêu thúc đẩy phát triển đô thị vệ tinh Hòa Lạc; đồng thời trở thành cơ sở thúc đẩy ngành công nghiệp đường sắt. Chúng ta có thể kêu gọi các tập đoàn nước ngoài, thậm chí mua lại dây chuyền công nghệ của nước ngoài để phát triển trở thành người chủ trong chuỗi giá trị phát triển ngành công nghiệp đường sắt trong nước. Cũng cần lưu ý rằng, các tập đoàn kinh tế tư nhân nếu được hỗ trợ của Chính phủ có thể thực hiện được những mục tiêu này nhanh, hiệu quả hơn nhiều so với các tập đoàn, doanh nghiệp nhà nước." Bên cạnh ưu tiên đầu tư vào nguồn nhân lực chất lượng cao để thúc đẩy đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp, đại biểu Hoàng Văn Cường đề xuất huy động các nguồn lực vốn lớn cho đầu tư phát triển bởi vấn đề không phải là Chính phủ tìm cách hạ thấp tỷ lệ nợ công mà vấn đề cốt yếu phải quản lý nợ công hiệu quả. Đại biểu Hoàng Văn Cường nói: “Chúng ta đang chuyển sang giai đoạn thu hút FDI có chọn lọc và tỷ lệ nợ công đang giảm xuống mức khá thấp, do vậy cần phải nghĩ đến chiến lược huy động nguồn tiền bên ngoài vào để doanh nghiệp, tập đoàn trong nước vay, đầu tư kinh doanh. Việc này có hiệu quả hơn nhiều lần so với dựa vào các nguồn vốn đầu tư FDI - lại tự tạo ra cạnh tranh với chính sự phát triển của các doanh nghiệp và tập đoàn trong nước." Đại biểu Hoàng Văn Cường mong muốn, tất cả những quan điểm trên không chỉ nằm trong kế hoạch 2021-2025 mà phải trở thành đường lối hành động chiến lược phát triển kinh tế giai đoạn 2021-2030 trong Nghị quyết của Đảng cũng như chiến lược của Chính phủ hành động trong thời gian tới. |