Theo thông tin từ Nhà Trắng, ngày 2/8, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã chính thức ký vào dự luật tăng cường trừng phạt Nga mà Quốc hội nước này thông qua vào tuần trước. Với chữ ký của Tổng thống Mỹ, dự luật siết trừng phạt Nga đã chính thức trở thành luật.
Cái khó của ông Trump
Không có một bức ảnh công khai, cũng không có những tiếng vỗ tay, ông Trump được cho là đã ký luật này một cách miễn cưỡng. Ông Trump cũng lên tiếng chỉ trích dự luật này là xâm phạm quyền lực của ông trong việc định hình chính sách đối ngoại của Mỹ và có những điều khoản vi hiến, nhưng ông chấp nhận ký vì dự đoàn kết của quốc gia. Ông cũng tuyên bố rằng, ông có thể đạt được những thỏa thuận tốt hơn nhiều với các quốc gia khác so với những gì Quốc hội Mỹ có thể làm.
| Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin tại Hội nghị Thượng đỉnh G20 tại Đức, ngày 7/7. (Nguồn: AP) |
Vào tuần trước, tại Quốc hội Mỹ, dự luật tăng cường trừng phạt của Mỹ đối với Nga được thông qua với số phiếu thuận áp đảo. Tuy nhiên, luật này đã đặt Tổng thống Donald Trump vào thế đối đầu với cơ quan lập pháp, bởi đạo luật này đi ngược lại mong muốn của ông về cải thiện quan hệ với Moscow.
Tổng thống Trump cũng rất lo ngại về việc, nhằm “cảnh cáo” Moscow can thiệp vào cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2016 và khủng hoảng tại Ukraine, đạo luật mới sẽ cho phép Quốc hội Mỹ ngăn chặn bất kỳ nỗ lực nào của ông Trump nhằm nới lệnh trừng phạt Nga. Trước khi đặt bút ký dự luật, trong một tuyên bố gửi các nghị sỹ Mỹ, ông Trump viết: “Tôi ủng hộ những biện pháp cứng rắn nhằm ngăn ngừa hành vi hung hăng và gây bất ổn của Iran, Triều Tiên, và Nga, nhưng dự luật này có nhiều sai sót”.
Tuy nhiên, do tỷ lệ phiếu thuận thông qua dự luật này tại Quốc hội quá lớn, nên dù ông Trump có dùng quyền phủ quyết, thì dự luật vẫn sẽ trở thành luật.
"Dù cảm thấy thất vọng vì bị Quốc hội hạn chế quyền lực của mình trong vấn đề đối ngoại, nhưng Tổng thống Trump cho rằng, luật này là khẳng định tiếng nói mạnh mẽ của Mỹ phản đối các động thái không thể chấp nhận được của Nga", Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence cho biết.
Cuộc chiến đã bắt đầu
Theo CNN, đạo luật tăng cường trừng phạt Nga từ Washington nhắm đến những người bị cho là vi phạm nhân quyền, tham nhũng và tập trung vào các lĩnh vực then chốt của nền kinh tế Nga như mua bán vũ khí và xuất khẩu năng lượng. Luật này còn hạn chế khả năng kiểm soát của Tổng thống Trump với trừng phạt Nga, theo đó, ông Trump cần phải có sự chấp thuận từ Quốc hội nếu muốn nới lỏng trừng phạt Moscow.
Nhiều điều khoản trong đạo luật nhằm vào ngành năng lượng Nga, đặt ra những hạn chế mới đối với vốn đầu tư của Mỹ vào các công ty Nga. Theo đó, các công ty Mỹ cũng sẽ bị cấm tham gia vào các dự án thăm dò năng lượng mà phía Nga nắm cổ phần từ 33% trở lên. Đạo luật cũng trừng phạt những công ty nước ngoài đầu tư vào hoặc giúp đỡ hoạt động thăm dò năng lượng của Nga.
| Những chia sẻ của ông Medvedev trên trang mạng xã hội Twitter. |
Ngoài ra, đạo luật cũng cho phép chính quyền của Tổng thống Trump được lựa chọn có hay không trừng phạt những công ty giúp phát triển các đường ống xuất khẩu năng lượng của Nga, bao gồm đường ống Nord Stream 2 dẫn khí đốt từ Nga tới châu Âu. Đây là một dự án khổng lồ có sự tham gia của các công ty châu Âu.
Với những động thái gay gắt trên, đạo luật tăng cường trừng phạt Nga bị cho là sẽ ảnh hưởng đến một loạt ngành công nghiệp của nước này và có thể gia tăng thêm sức ép đối với kinh tế Nga. Nền kinh tế xứ bạch dương vốn dĩ đã suy yếu sau đợt trừng phạt hồi năm 2014 liên quan đến việc Nga sáp nhập bán đảo Crimea. Lý do này không chỉ khiến Nga nổi giận, đạo luật này còn gây bất bình đối với Liên minh châu Âu (EU). Giới chức châu Âu nói lệnh trừng phạt mới của Mỹ đối với Nga có thể ảnh hưởng đến an ninh năng lượng của khu vực, đồng thời cảnh báo sẽ trả đũa nếu cần.
Thủ tướng Nga Dmitry Medvedev gọi đạo luật trừng phạt mới của Mỹ đối với Nga ngang với “một cuộc chiến tranh thương mại tổng lực”. Viết trên mạng xã hội Facebook, ông Medvedev viết: “Hy vọng về mối quan hệ được cải thiện của chúng tôi với chính quyền mới của Mỹ đã tiêu tan”.
Bộ Ngoại giao Nga gọi lệnh trừng phạt này là thiển cận và có nguy cơ làm tổn hại đến sự ổn định toàn cầu. Trong tuyên bố của của Bộ Ngoại giao Nga có đoạn viết: "Đã đến lúc Mỹ nhận ra rằng những mối đe dọa và nỗ lực gây áp lực lên Nga sẽ không làm Nga thay đổi chính sách hay hy sinh lợi ích quốc gia" và Nga có thể tung ra biện pháp trả đũa với Mỹ. Trên diễn đàn quốc tế, Đại diện thường trực của Nga tại Liên hợp quốc Vassily Nebenzia nhấn mạnh, Nga sẽ không nhượng bộ và không có kế hoạch thay đổi chính sách. "Nếu những người nghĩ ra luật này cho rằng họ có thể thay đổi chính sách của chúng tôi thì họ đã sai", ông Nebenzia khẳng định.
Đến thời điểm hiện tại, Nga đã có những động thái trả đũa Mỹ về đạo luật trên. Cuối tuần trước, ngay sau khi lưỡng viện Mỹ thông qua dự luật trừng phát, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã tuyên bố rằng Mỹ phải giảm 755 nhân viên ngoại giao tại nước này. Nga cũng đã tịch thu hai tòa nhà ở gần Moscow do các nhà ngoại giao Mỹ sử dụng.
Dự báo về một cuộc chiến tranh thương mại Nga – Mỹ, giới chuyên gia cho rằng, Nga hoàn toàn có thể tung ra thêm các biện pháp trả đũa như cấm vận thương mại hay chặn các đề xuất của Mỹ ở Liên hợp quốc. Họ cho rằng, quyết định trục xuất các nhà ngoại giao chỉ là đánh dấu "loạt đạn" đầu tiên để trả đũa việc Quốc hội Mỹ thông qua dự luật. Tiếp sau đây, Nga hoàn toàn có thể bổ sung thêm các biện pháp đáp trả vì Tổng thống Trump đã chính thức ký dự luật, như Tổng thống Nga Putin đã cảnh báo trước đó.
Tờ Washington Post nhận định, các biện pháp trả đũa của Nga có thể khó đoán vì chúng được xây dựng dựa trên sự thất vọng của Lãnh đạo Nga – những người có lẽ đã tưởng rằng quan hệ song phương sẽ cải thiện dưới thời Trump, nhưng rồi phải nhìn những hy vọng đó tan biến trong các bê bối và cáo buộc.
Còn chuyên gia về chính trị quốc tế tại Đại học Moscow - Andrei Sidorov cho rằng, nếu dự luật được thông qua thì chúng ta chắc chắn sẽ bước vào giai đoạn gọi là Chiến tranh Lạnh. Chiến tranh Lạnh đồng nghĩa với việc có nhiều đòn đáp trả lẫn nhau.