Làm sâu sắc thêm quan hệ Đối tác chiến lược Việt Nam-Đức

Nhận lời mời của Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng và Phu nhân, Tổng thống Cộng hòa Liên bang Đức Frank-Walter Steinmeier và Phu nhân sẽ thăm cấp Nhà nước đến Việt Nam từ ngày 23-24/1. Chuyến thăm của vị Nguyên thủ Đức được kỳ vọng tạo động lực mạnh mẽ thúc đẩy quan hệ Đối tác chiến lược Việt Nam-Đức lên tầm cao mới.

Hiệu quả, toàn diện

Kể từ khi thiết lập quan hệ ngoại giao vào ngày 23/9/1975, quan hệ giữa hai nước Việt Nam-Đức ngày càng phát triển tích cực, sâu rộng, hiệu quả và toàn diện. Từ nhiều năm nay, Đức là một trong những đối tác quan trọng nhất của Việt Nam ở châu Âu. Sự tin cậy và hiểu biết lẫn nhau giữa hai nước ngày càng được tăng cường thông qua duy trì trao đổi đoàn cấp cao và các cơ chế hợp tác.

Trong chuyến thăm Việt Nam của Thủ tướng Đức Angela Merkel, tháng 10/2011, Thủ tướng hai nước đã ký Tuyên bố chung Hà Nội về việc thiết lập quan hệ Đối tác chiến lược, đề ra các mục tiêu và biện pháp cụ thể tăng cường hợp tác trong các lĩnh vực ưu tiên.

Hai nước thường xuyên trao đổi đoàn và tiếp xúc cấp cao, tạo động lực thúc đẩy hợp tác trên nhiều lĩnh vực, nhất là những lĩnh vực thế mạnh của Đức và Việt Nam có nhu cầu. Hai nước đã ký nhiều hiệp định, mở ra nhiều cơ chế hợp tác hiệu quả như: Đối thoại chiến lược, Tham khảo chính sách đối ngoại, Ủy ban hỗn hợp về hợp tác kinh tế, Ủy ban hỗn hợp về hợp tác khoa học-công nghệ… nhằm tăng cường hợp tác, tin cậy và hiểu biết lẫn nhau...

Tại các diễn đàn đa phương, hai bên phối hợp chặt chẽ, nhất là tại Liên hợp quốc và các cơ chế đa phương khác như ASEM, ASEAN-Đức, ASEAN-EU. Đức tích cực ủng hộ quan điểm về giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình trên cơ sở luật pháp quốc tế, Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982.

Trong bức tranh tươi sáng của quan hệ hai nước, trên tất cả các kênh Đảng, Nhà nước, Chính phủ và Quốc hội cũng như hợp tác trong các lĩnh vực chuyên ngành khác không ngừng được thúc đẩy thì hợp tác kinh tế là một điểm sáng ấn tượng của quan hệ Việt Nam - Đức.

Hiện Đức là đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam trong Liên minh châu Âu (EU), với khoảng gần 20% xuất khẩu của Việt Nam sang EU, và cũng là cửa ngõ trung chuyển quan trọng của hàng hóa Việt Nam sang các thị trường khác ở châu Âu. Trong khi đó, Việt Nam là đối tác thương mại lớn nhất của Đức ở Đông Nam Á và lớn thứ 6 của Đức ở châu Á. Tổng kim ngạch thương mại hai chiều của Việt Nam và Đức đã có sự tăng trưởng rất ấn tượng, từ 4,11 tỷ USD năm 2010 lên gần 12 tỷ USD năm 2023.

Nên kinh tế lớn của EU cũng coi Việt Nam là thị trường tiềm năng phát triển nhanh ở khu vực châu Á. Đến cuối năm 2023, Đức có 463 dự án còn hiệu lực với tổng vốn đầu tư đăng ký là 2,68 tỷ USD, đứng thứ 17/144 quốc gia và vùng lãnh thổ đầu tư tại Việt Nam. Hiện có trên 350 doanh nghiệp Đức hoạt động tại Việt Nam, trong đó có các tập đoàn đa quốc gia như: Siemens, B. Braun, Messer, Mercedes-Benz, Bilfinger, Bosch, Deutsche Bank, Allianz...

Đồng thời, Đức hiện cũng là quốc gia cung cấp viện trợ phát triển (ODA), với tổng trị giá trên 2 tỷ USD để hỗ trợ Việt Nam trong công cuộc phát triển kinh tế-xã hội và hội nhập quốc tế. Trong Chiến lược hợp tác phát triển đến năm 2030 (BMZ 2030), Đức xác định Việt Nam là Đối tác toàn cầu, tập trung ưu tiên hợp tác trong các lĩnh vực bảo vệ khí hậu và tài nguyên thiên nhiên, năng lượng tái tạo, đào tạo nghề và y tế. Trong giai đoạn dịch COVID-19 diễn biến phức tạp, Đức viện trợ cho Việt Nam hơn 10 triệu liều vaccine cùng nhiều thiết bị y tế, góp phần hỗ trợ Việt Nam đẩy lùi dịch bệnh.

Giáo dục đào tạo là một trong những lĩnh vực trọng tâm hợp tác của hai nước. Hiện có khoảng 300 nghiên cứu sinh Việt Nam nhận học bổng nghiên cứu tại Đức và khoảng 7.500 sinh viên Việt Nam đang theo học tại các trường đại học của Đức. Hai nước cũng hợp tác trong lĩnh vực đào tạo nghề. Trường Đại học Việt Đức là một trong những biểu tượng hợp tác giáo dục giữa Chính phủ Việt Nam và Cộng hòa Liên bang Đức.

Trong hợp tác văn hóa, năm 1997, Đức thành lập Trung tâm Văn hóa Đức (Viện Goethe) tại Hà Nội, một địa điểm thường xuyên tổ chức các hoạt động giới thiệu văn hóa Đức và giảng dạy tiếng Đức tại Việt Nam. Trong những năm gần đây, các hoạt động giao lưu văn hóa-nghệ thuật giữa hai nước diễn ra rất sôi động.

Không dừng lại ở đó, Đức còn hỗ trợ Việt Nam thực hiện một số dự án về bảo tồn, phục chế các di sản văn hóa tại cố đô Huế... Về du lịch, từ ngày 15/8/2023, Việt Nam đã miễn thị thực cho công dân Đức đi du lịch Việt Nam trong thời gian 45 ngày. Đức nằm trong nhóm 10 thị trường có mức chi tiêu lớn nhất của Du lịch Việt Nam.

Đóng vai trò là cầu nối quan trọng, cộng đồng người Việt Nam tại Đức với gần 200.000 người, sinh sống rộng khắp trên toàn lãnh thổ Đức. Thế hệ người Việt thứ hai ở Đức hội nhập khá thành công, được chính quyền sở tại đánh giá cao so với các cộng đồng nhập cư ở Đức.

Tiếp tục đồng hành

Phát biểu tại Hội nghị bàn tròn doanh nghiệp Việt Nam-Đức diễn ra dưới sự chủ trì Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và Thủ tướng Đức Olaf Scholz tháng 11/2022, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh: "Kết quả hợp tác kinh tế giữa hai bên những năm qua là đáng khích lệ nhưng vẫn chưa tương xứng với tiềm năng.

Người đứng đầu chính phủ Việt Nam khẳng định "Việt Nam cam kết luôn chia sẻ, đồng hành và tạo mọi điều kiện thuận lợi để các doanh nghiệp Đức đầu tư kinh doanh hiệu quả, bền vững tại Việt Nam trên tinh thần hài hòa về lợi ích, chia sẻ khó khăn, rủi ro. Thành công của các bạn cũng chính là thành công của chúng tôi".

Nhận định về dư địa hợp tác giữa hai nước Việt Nam và Đức, trong trả lời báo chí trước thềm chuyến thăm của Tổng thống Đức, Đại sứ Đức tại Việt Nam Guido Hildner cũng khẳng định: Đức mong muốn tiếp tục mở rộng quan hệ hợp tác với Việt Nam trong lĩnh vực kinh tế và chính trị. Đức coi Việt Nam là đối tác quan trọng trong việc giữ gìn và phát triển "trật tự quốc tế dựa trên luật lệ". Đại sứ Guido Hilder cho rằng, có hai lĩnh vực hợp tác tiềm năng trong thời gian tới giữa hai nước. Đó là chuyển đổi năng lượng và hợp tác lao động. Đức muốn hỗ trợ Việt Nam hướng tới các nguồn năng lượng tái tạo và loại bỏ các nguồn năng lượng hóa thạch và than đá.

Đức còn là một trong những quốc gia phát triển, tiên phong thiết lập quan hệ Đối tác chuyển dịch năng lượng công bằng (JETP) với Việt Nam, nhằm đồng hành cùng Việt Nam hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Lĩnh vực nữa mà vị Đại sứ Đức tại Hà Nội đề cập đến là hợp tác lao động Việt Nam, tuyển dụng lao động có tay nghề cao đáp ứng nhu cầu lao động ngày càng cao cho nước Đức, mang đến cơ hội việc làm cho lao động Việt Nam, theo tinh thần cùng thắng như thông điệp mà Thủ tướng Việt Nam đề cập.

Với những nỗ lực, quyết tâm của hai bên và trên hết là tình hữu nghị bền chặt của nhân dân hai nước, chúng ta hoàn toàn tin tưởng rằng, chuyến thăm của Tổng thống Frank-Walter Steinmeier sẽ tạo thêm động lực mạnh mẽ, thúc đẩy hơn nữa hợp tác đầu tư-thương mại giữa hai nước, là chất kích thích mới đưa quan hệ Đối tác chiến lược giữa hai nước lên tầm cao mới.