Lễ kỷ niệm 50 năm Công ước UNESCO 1972 tại Ninh Bình: Di sản thế giới vì tự cường và phát triển bền vững

Với chủ đề "Di sản thế giới vì tự cường và phát triển bền vững”, Lễ kỷ niệm cùng sự kiện đón tiếp Tổng giám đốc UNESCO Audrey Azoulay thể hiện vai trò, đóng góp và trách nhiệm của Việt Nam với cộng đồng quốc tế nhằm tôn vinh, phát huy giá trị của Công ước, đồng thời giúp quảng bá rộng rãi những thành tựu của Việt Nam trong việc bảo tồn, phát huy di sản thế giới.

Đây cũng là cơ hội khẳng định vị thế của Việt Nam trong khuôn khổ cơ chế UNESCO, thực hiện Bản ghi nhớ hợp tác Việt Nam-UNESCO giai đoạn 2021-2025, tạo điều kiện thuận lợi để Việt Nam ứng cử thành viên Ủy ban Di sản thế giới nhiệm kỳ 2023-2027.

Tham dự Lễ kỷ niệm có Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ; Tổng giám đốc UNESCO Audrey Azoulay; Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa; Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng; các Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng; lãnh đạo các ban, ủy ban, văn phòng bộ, ngành, đoàn thể Trung ương; lãnh đạo Ủy ban quốc gia UNESCO Việt Nam, các Tiểu ban trực thuộc Ủy ban Quốc gia UNESCO Việt Nam.

Về dự Lễ kỷ niệm còn có các lãnh đạo các tỉnh, thành phố có di sản thế giới và đang xây dựng hồ sơ trình UNESCO ghi vào Danh mục Di sản thế giới tại Việt Nam; lãnh đạo Hội đồng Di sản văn hóa quốc gia; Đại sứ - Trưởng phái đoàn thường trực Việt Nam bên cạnh UNESCO; đại diện Ban thư ký UNESCO, lãnh đạo Trung tâm di sản thế giới (WHC), Hội đồng di tích và di chỉ quốc tế (ICOMOS), Hội đồng bảo tàng quốc tế (ICOM); Đại sứ các nước có cơ quan đại diện tại Việt Nam đang là thành viên Ủy ban Di sản thế giới và các tổ chức quốc tế, Trung tâm văn hóa nước ngoài tại Việt Nam; Trưởng đại diện UNESCO tại Việt Nam.

Phát biểu tại buổi lễ, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Hà Kim Ngọc, Chủ tịch Ủy ban Quốc gia UNESCO Việt Nam, khẳng định trong 50 năm qua, Công ước 1972 đã và đang ngày càng phát triển, hoàn thiện và chứng tỏ là một trong những Công ước quốc tế có dấu ấn và tầm ảnh hưởng sâu rộng nhất trong lĩnh vực bảo tồn các di sản văn hoá và thiên nhiên có giá trị toàn cầu, đúng như tinh thần mà UNESCO xác định “là những gì chúng ta kế thừa từ quá khứ, những gì đang hiện hữu trong đời sống của chúng ta và là những gì chúng ta truyền lại cho thế hệ mai sau”.

Thứ trưởng Hà Kim Ngọc nhấn mạnh: “Là thành viên tích cực, có trách nhiệm của Công ước 1972, Việt Nam đã, đang và sẽ tiếp tục đóng góp tích cực cho việc bảo vệ, bảo tồn, quảng bá và giáo dục cho thế hệ tương lai các giá trị của các di sản thế giới. Việt Nam đã từng là thành viên của Ủy ban Di sản thế giới nhiệm kỳ 2013-2017 và có nhiều đóng góp quan trọng trong việc đưa ra các khuyến nghị về định hướng, chính sách, biện pháp thực thi bảo vệ và phát huy di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới trên phạm vi quốc tế và quốc gia”.

Chủ tịch Ủy ban Quốc gia UNESCO Việt Nam cũng đồng tình với UNESCO trong việc định hướng hoạt động của Công ước trong 50 năm tới, với chủ đề: “Di sản thế giới là khởi nguồn của tự cường, nhân văn và đổi mới”, cũng như các vấn đề trọng tâm về biến đổi khí hậu và bảo tồn di sản, du lịch bền vững, chuyển đổi số, phục hồi hậu đại dịch Covid-19.

Trên tinh thần đó và với mong muốn đóng góp nhiều hơn nữa trong việc bảo tồn và phát huy các di sản trên thế giới, Việt Nam đang ứng cử làm thành viên Ủy ban Di sản thế giới nhiệm kỳ 2023-2027 và mong nhận được sự ủng hộ của các quốc gia thành viên Công ước, để có điều kiện tốt hơn triển khai các mục tiêu nói trên.

Tại Lễ kỷ niệm, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng nhấn mạnh, Công ước 1972 về bảo vệ di sản văn hóa, thiên nhiên thế giới của UNESCO là công ước quốc tế đầu tiên gắn khái niệm bảo vệ thiên nhiên với bảo tồn di sản văn hóa, mang đến một cách tiếp cận mới với những cơ sở pháp lý cần thiết, đảm bảo mối quan hệ cân bằng, hài hòa giữa con người với thiên nhiên, giữa quá khứ, hiện tại và tương lai.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng khẳng định, Lễ kỷ niệm 50 năm Công ước Bảo vệ di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới diễn ra tại Ninh Bình trong bối cảnh UNESCO khuyến khích các quốc gia thành viên tổ chức kỷ niệm 50 năm Công ước, hướng tới Lễ kỷ niệm toàn cầu tại Florence, Italy vào tháng 11/2022. Sự kiện này dự kiến sẽ mở đầu cho chuỗi các hoạt động thế giới kỷ niệm Công ước 1972, và cũng đánh dấu 35 năm Công ước được thực thi ở Việt Nam.

Theo ông Nguyễn Văn Hùng, với các địa phương có di sản thế giới, cần thể hiện vai trò, đóng góp, trách nhiệm của mình hơn nữa, tăng cường các hoạt động nghiên cứu khoa học kỹ thuật và ứng dụng công nghệ vào quản lý di sản thế giới, mở rộng hợp tác quốc tế, xây dựng bộ công cụ giám sát về tình trạng bảo tồn đảm bảo tính khả thi trên cơ sở tham khảo các bộ công cụ giám sát của UNESCO và các nước trên thế giới phù hợp với bối cảnh và điều kiện của Việt Nam; cùng cộng đồng quốc tế tôn vinh, phát huy giá trị của Công ước đặc biệt quan trọng này.

Phát biểu tại Lễ kỷ niệm, Tổng giám đốc UNESCO Audrey Azoulay khẳng định, sự kiện hôm nay được tổ chức với mục đích "kép", là lễ kỷ niệm lần thứ 50 của Công ước Di sản thế giới, có mục đích xác định và gìn giữ các di sản tự nhiên và di sản văn hóa đại diện cho các di sản chung của nhân loại và thứ hai là kỷ niệm 35 năm Việt Nam phê chuẩn Công ước này.

Theo Tổng giám đốc UNESCO, Lễ kỷ niệm kép này cũng chính là dịp đánh dấu mối quan hệ hợp tác ngày càng phát triển giữa UNESCO và Việt Nam. Sự kiện này có ý nghĩa hơn bởi mối quan hệ đối tác này vẫn luôn được duy trì, phát triển và vận động cùng thời đại. UNESCO đã và đang tiếp tục đồng hành cùng Việt Nam, với các hỗ trợ về kỹ thuật và tài chính để triển khai chiến lược giáo dục mới trong 10 năm tới.

Khẳng định giáo dục là một trong những nền tảng hợp tác giữa hai bên, bà Audrey Azoulay cho biết UNESCO đang tiếp tục đồng hành cùng Việt Nam, với các hỗ trợ về kỹ thuật và tài chính để triển khai chiến lược giáo dục mới trong 10 năm tới.

Tổng giám đốc UNESCO cũng cho rằng một thử thách lớn khác mà chúng ta cần phải vượt qua chính là biến đổi khí hậu. Bởi sự gián đoạn của biến đổi khí hậu và suy giảm đa dạng sinh học không chỉ là mối đe dọa với môi trường sống trên Trái đất mà còn đối với cả văn hóa.

Bà Audrey Azoulay nêu ra thông điệp: “Bảo tồn di sản không phải là chuyện xa xỉ. Đó là điều kiện tiên quyết để đảm bảo rằng thế giới của chúng ta không bị sụp đổ thêm nữa. Đó là sự kết nối giữa quá khứ và tương lai của chúng ta. Chúng ta phải đặt văn hóa và di sản đúng tầm quan trọng mà chúng đáng có. Chúng ta cần phải coi các chính sách văn hóa là đòn bẩy mạnh mẽ cho các hành động của quốc gia, như ví dụ ở Việt Nam, và như mô hình mẫu mực của Tràng An”.

Đây cũng chính là thông điệp mà UNESCO sẽ bảo vệ vào cuối tháng này tại Mexico tại Hội nghị Mondiacult năm 2022 do UNESCO và Mexico tổ chức, với sự tham dự của 140 quốc gia thành viên, trong đó có Việt Nam.

Bày tỏ niềm vui khi được đến thăm Ninh Bình, Tổng giám đốc UNESCO Audrey Azoulay cũng ghi nhận những nỗ lực của tỉnh, được thấy Khu di sản Tràng An đã kết hợp thành công giữa phát triển kinh tế và du lịch bền vững mà vẫn có thể tôn trọng thiên nhiên như thế nào. Đây chính là lý do vì sao UNESCO chọn Tràng An, cùng với 3 di sản khác trên thế giới để thí điểm một dự án về du lịch bền vững, nhằm tăng cường lợi ích cho cộng đồng ở địa phương, đặc biệt là cho phụ nữ.

UNESCO muốn tăng cường hợp tác xây dựng năng lực cho các cán bộ quản lý các khu di sản, để có thể dự báo tốt hơn về hệ quả lâu dài của biến đổi khí hậu và giải quyết các tình huống khẩn cấp một cách hiệu quả hơn.

Cũng tại Lễ kỷ niệm, ông Phạm Quang Ngọc - Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Ninh bình bày tỏ, việc được chọn là nơi đăng cai tổ chức Lễ kỷ niệm 50 năm Công ước về Bảo vệ di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới tại Việt Nam giúp Ninh Bình tự hào, phấn khởi và thêm cơ hội giới thiệu về vùng đất giàu giá trị văn hóa truyền thống, cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp, về con người Cố đô hiền hòa, thân thiện, thanh lịch và hiếu khách.

Đây cũng là cơ hội để Ninh Bình nói riêng, Việt Nam nói chung khẳng định tinh thần của Công ước về bảo vệ di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới 1972 đã và đang được thực thi hiệu quả, trở thành kim chỉ nam cho công tác bảo tồn di sản.

Nhân dịp này, thay mặt Đảng bộ, chính quyền và nhân dân tỉnh Ninh Bình, Chủ tịch UBND tỉnh trân trọng cảm ơn các lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Tổ chức UNESCO, Ủy ban UNESCO Việt Nam, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Bộ Ngoại giao Việt Nam, Đại sứ quán các nước thành viên UNESCO tại Việt Nam, Hội đồng di sản Quốc gia, lãnh đạo các tỉnh, thành phố, các nhà khoa học, các nhà quản lý cùng cộng đồng dân cư trong vùng di sản đã luôn quan tâm, giúp đỡ tỉnh thực hiện tốt Công ước về bảo vệ di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới, đóng góp quan trọng trong xây dựng, gìn giữ, nâng cao vị thế của tỉnh, đáp ứng mục tiêu phát triển chung của quốc gia và khu vực.