Lực lượng nòng cốt đối thoại nhân đạo về giải quyết hậu quả chất diệt cỏ

Mỗi chủ thể, lực lượng tham gia đối thoại có vị trí, vai trò cụ thể riêng khác nhau theo chức năng, nhiệm vụ và đặc điểm, tính chất của từng chủ thể, lực lượng.

1. Bộ Ngoại giao và các bộ, ngành có nội dung hoạt động liên quan

Về phía Việt Nam, các bộ, ngành có nội dung hoạt động liên quan đến việc giải quyết hậu quả chất diệt cỏ da cam/dioxin, đến đối thoại nhân đạo về giải quyết vấn đề này có nhiều, trong đó Bộ Ngoại giao, Bộ Quốc phòng, Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Y tế, Bộ Lao động và Thương binh xã hội thường là những bộ, ngành trực tiếp tham gia đối thoại của phía Việt Nam theo chức năng, nhiệm vụ của từng bộ, ngành.

Trên thực tế những lần đối thoại giữa Việt Nam với phía Hoa Kỳ trong thời gian qua, bên phía Việt Nam tham gia đối thoại thường là các đại diện, đại biểu của Ban chỉ đạo 33 (cơ quan điều phối chính sách của Chính phủ về vấn đề chất độc da cam/dioxin), Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Quốc phòng, Bộ Ngoại giao, Bộ Y tế và Viện Khoa học Công nghệ.

Các cuộc đối thoại đó đã mang đậm tính chất nhân đạo, nhân văn, nó thúc đẩy sự hiểu biết giữa hai bên, giúp cho dư luận của Hoa Kỳ hiểu rõ hơn về vấn đề chất độc da cam/dioxin và những nạn nhân của chất độc này ở Việt Nam; góp phần vào việc giải quyết, khắc phục hậu quả của thứ chất độc nguy hiểm này tại Việt Nam. Đồng thời, cũng đã khẳng định sự cần thiết phải có sự ủng hộ của mọi người, của nhiều thành phần xã hội, từ người dân bình thường đến chính khách, chính giới, từ nhân dân trong nước đến bạn bè quốc tế, những người yêu chuộng và tôn trọng công lý đối với vấn đề giải quyết hậu quả chất diệt cỏ do Hoa Kỳ sử dụng trong chiến tranh Việt Nam. Trong các cuộc đối thoại đó, Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Quốc phòng, Bộ Ngoại giao, Bộ Y tế và các bộ, ngành khác có nội dung hoạt động liên quan đã tham gia với tư cách là những lực lượng nòng cốt. Tuy nhiên, các cuộc đối thoại đó là cuộc đối thoại chung, chưa phải là đối thoại nhân đạo với tính cách là đối thoại chuyên biệt về nhân đạo để giải quyết vấn đề.

Trong đối thoại nhân đạo về giải quyết hậu quả chất diệt cỏ do Hoa Kỳ sử dụng trong chiến tranh Việt Nam, Bộ Ngoại giao, các bộ trên và các bộ, ngành có nội dung hoạt động liên quan khác vẫn là những lực lượng có vai trò nòng cốt đặc biệt quan trọng. Vai trò nòng cốt đó của Bộ Ngoại giao và các bộ, ngành có nội dung hoạt động liên quan trong đối thoại nhân đạo về giải quyết hậu quả chất diệt cỏ do Hoa Kỳ sử dụng trong chiến tranh Việt Nam thể hiện cụ thể trên những vấn đề chính yếu:

Thứ nhất, các bộ, ngành có nội dung hoạt động liên quan, như Bộ Ngoại giao, Bộ Quốc phòng, Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Y tế, Bộ Lao động và Thương binh xã hội là những lực lượng trực tiếp tham mưu chiến lược, đề xuất với trên về chủ trương, những nội dung, yêu cầu, hình thức, biện pháp… đối thoại nhân đạo với Hoa Kỳ.

Thứ hai, đây là những lực lượng chủ động chuẩn bị các dữ liệu cần thiết liên quan đến đối thoại, những cơ sở khoa học, pháp lý, cơ sở nhân đạo, những luận cứ, luận điểm phục vụ cho mục đích, nội dung của từng cuộc đối thoại nhân đạo.

Thứ ba, theo chức năng, nhiệm vụ, Bộ Ngoại giao và các bộ, ngành phân công, tổ chức đại diện, đại biểu của mình trực tiếp tham gia cuộc đối thoại nhân đạo với Hoa Kỳ.

Thứ tư, Bộ Ngoại giao, Bộ Quốc phòng, Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Y tế, Bộ Lao động và Thương binh xã hội là các lực lượng trực tiếp liên hệ, tiếp xúc với đối tác đối thoại - phía Hoa Kỳ, để thống nhất chủ đề, nội dung, hình thức, thời gian, không gian và các yêu cầu, nguyên tắc cụ thể trong đối thoại nhân đạo.

Thứ năm, các chủ thể này là lực lượng trực tiếp quảng bá, phát huy kết quả đối thoại nhân đạo, rút ra những bài học kinh nghiệm để cuộc đối thoại sau được tốt hơn, hiệu quả hơn.

Thứ sáu, các bộ, ngành này cùng bên đối thoại có liên quan theo từng bộ, ngành tổ chức hiện thực hóa trong thực tiễn những kết quả của cuộc đối thoại nhân đạo về giải quyết hậu quả chất diệt cỏ do Hoa Kỳ sử dụng trong chiến tranh Việt Nam.

Các lực lượng nòng cốt trên đóng vai trò rất quyết định đến việc thành công và kết quả cụ thể của các cuộc đối thoại nhân đạo về giải quyết hậu quả chất diệt cỏ do Hoa Kỳ sử dụng trong chiến tranh Việt Nam. Vì thế, cần phải phát huy vai trò của các lực lượng này không những trong các cuộc đối thoại nhân đạo, mà còn sau đối thoại, tiếp tục tuyên truyền, quảng bá những kết quả đạt được cho nhân dân trong nước và cộng đồng quốc tế, kể cả nhân dân Hoa Kỳ và cùng với các bên đối tác Hoa Kỳ để hiện thực hóa những kết quả đối thoại nhân đạo trong thực tiễn giải quyết hậu quả chất diệt cỏ do Hoa Kỳ sử dụng trong chiến tranh Việt Nam, đặc biệt là vấn đề môi sinh và nạn nhân chất độc da cam/dioxin Việt Nam.

2. Trung ương Hội Nạn nhân chất độc da cam/dioxin Việt Nam

Hội Nạn nhân chất độc da cam/dioxin Việt Nam là tổ chức xã hội - từ thiện. Hội đoàn kết, tập hợp các nạn nhân bị ảnh hưởng của chất độc hóa học và cụ thể chất độc da cam/dioxin do các công ty Hoa Kỳ sản xuất và quân đội Hoa Kỳ sử dụng trong chiến tranh ở Việt Nam. Hội được thành lập nhằm huy động mọi tiềm năng của xã hội, của các nhà hảo tâm trong nước và ngoài nước, tạo mọi điều kiện giúp đỡ nạn nhân chất độc da cam/dioxin và gia đình họ hòa nhập cộng đồng - xã hội, góp phần vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Đến nay, Hội Nạn nhân chất độc da cam/dioxin Việt Nam được thành lập từ trung ương đến xã, phường. Đến 9 năm 2018 số tỉnh, thành đã thành lập hội là 63, chiếm tỷ lệ 98,40%; số huyện, quận đã thành lập hội là 615, chiếm tỷ lệ 87,80%; số xã, phường hội đã thành lập hội là 6,538, chiếm tỷ lệ 60,9%.

Trung ương Hội Nạn nhân chất độc da cam/dioxin Việt Nam quan hệ, hợp tác với các tổ chức xã hội trong nước và trên thế giới theo nguyên tắc bình đẳng, tôn trọng lẫn nhau, phù hợp với pháp luật của Nhà nước Việt Nam, các điều ước quốc tế mà Việt Nam ký kết hoặc công nhận, phù hợp với thông lệ quốc tế. Trung ương Hội Nạn nhân chất độc da cam/dioxin Việt Nam với tư cách là một tổ chức, cơ quan chuyên trách, có vai trò rất quan trọng trong đối thoại nhân đạo về việc giải quyết hậu quả chất diệt cỏ do Hoa Kỳ sử dụng trong chiến tranh Việt Nam, thể hiện cụ thể ở chức năng, nhiệm vụ hoạt động của mình.

Thứ nhất, Trung ương Hội đại diện cho các nạn nhân chất độc da cam/dioxin Việt Nam đối thoại nhân đạo nhằm trực tiếp bảo vệ quyền lợi của các nạn nhân chất độc da cam/dioxin Việt Nam.

Thứ hai, Trung ương Hội là tổ chức trực tiếp thu thập, cung cấp những dữ liệu cần thiết về nạn nhân, như số lượng, các thế hệ nạn nhân, tình hình sức khỏe, bệnh tật, các nhu cầu về điều trị, điều dưỡng, bảo trợ, hỗ trợ hòa nhập cộng đồng, giáo dục đào tạo, học tập, lao động và việc làm của các nạn nhân chất độc da cam/dioxin Việt Nam thực hiện kiến nghị, đề xuất với trên về đối thoại nhân đạo.

Thứ ba, Trung ương Hội đại diện cho các nạn nhân quan hệ với các cơ quan, tổ chức trong nước, trong quan hệ quốc tế và trong đấu tranh khơi dậy lương tri, lòng nhân đạo, buộc phía Hoa Kỳ phải chịu trách nhiệm tham gia khắc phục hậu quả chất độc hóa học do họ gây ra; thay mặt cho các nạn nhân tham gia các diễn đàn quốc tế, các tổ chức quốc tế để bảo vệ quyền lợi của các nạn nhân chất độc da cam/dioxin Việt Nam.

Thứ tư, Trung ương Hội là tổ chức trực tiếp tuyên truyền, vận động các tầng lớp nhân dân trong nước, người Việt Nam ở nước ngoài và nhân dân thế giới hiểu rõ hơn về thảm họa chất độc da cam/dioxin ở Việt Nam, về công cuộc khắc phục hậu quả chất độc hóa học gây ra và những tấm gương tiêu biểu, điển hình đã hết lòng giúp đỡ, đồng hành cùng nạn nhân.

Thứ năm, Trung ương Hội là lực lượng trực tiếp thực hiện vai trò tư vấn, phản biện và giám định xã hội về các chính sách, chế độ đối với nạn nhân chất độc da cam/dioxin; là lực lượng quảng bá thành công và phát huy những kết quả đạt được của cuộc đối thoại nhân đạo cho nhân dân trong nước và cộng đồng quốc tế, góp phần hiện thực hóa những kết quả đối thoại nhân đạo trong thực tiễn giải quyết hậu quả chất diệt cỏ do Hoa Kỳ sử dụng trong chiến tranh Việt Nam, đặc biệt là giải quyết vấn đề nạn nhân chất độc da cam/dioxin Việt Nam.

3. Viện Nghiên cứu Da cam-dioxin

Viện Nghiên cứu Da cam-dioxin có vai trò rất quan trọng trong đối thoại nhân đạo về giải quyết hậu quả chất diệt cỏ do Hoa Kỳ sử dụng trong chiến tranh Việt Nam, thể hiện ở chức năng, nhiệm vụ của mình. Vai trò rất quan trọng của Viện Nghiên cứu Da cam-dioxin trong vấn đề giải quyết hậu quả chất diệt cỏ do Hoa Kỳ sử dụng trong chiến tranh Việt Nam biểu hiện cụ thể ở những vấn đề chủ yếu là:

Thứ nhất, Viện Nghiên cứu Da cam-dioxin là cơ quan tổ chức nghiên cứu các vấn đề liên quan đến hậu quả của chất độc da cam/dioxin do Hoa Kỳ sử dụng trong chiến tranh Việt Nam; những di hại đối với môi trường sinh thái, đến con người, những nạn nhân của chất độc da cam/dioxin Việt Nam, cung cấp cơ sở dữ liệu cần thiết cho cuộc đối thoại nhân đạo.

Thứ hai, Viện Nghiên cứu Da cam-dioxin là lực lượng quan trọng tham gia đối thoại nhân đạo, phát huy vai trò của mình, cung cấp cho đối thoại cơ sở khoa học của việc giải quyết hậu quả chất diệt cỏ do Hoa Kỳ sử dụng trong chiến tranh Việt Nam, đặc biệt trong vấn đề hỗ trợ nhân đạo, hòa nhập cộng đồng, học tập, lao động và việc làm cho nạn nhân.

Thứ ba, Viện Nghiên cứu Da cam-dioxin là lực lượng trực tiếp, đóng vai trò nòng cốt trong việc cung cấp những dữ liệu, những cơ sở đạo lý cho đối thoại nhân đạo.

4. Giới truyền thông

Khái niệm truyền thông (communication) là một khái niệm chỉ quá trình chia sẻ thông tin giữa người với người; là một kiểu tương tác xã hội trong đó ít nhất có hai tác nhân tương tác lẫn nhau, chia sẻ các qui tắc và những tín hiệu thông tin chung. Đó là quá trình trao đổi thông tin, tương tác thông tin với nhau giữa hai hoặc nhiều người với nhau để tăng cường sự hiểu biết lẫn nhau, làm thay đổi nhận thức, góp phần thay đổi hành động, hành vi. Truyền thông còn được hiểu là sản phẩm của con người, là động lực kích thích sự phát triển của xã hội và con người. Truyền thông có sức mạnh vô cùng to lớn, có sức lan tỏa rất mạnh mẽ, ngành truyền thông ảnh hưởng đến mọi mặt của đời sống con người; đó là phương tiện gắn kết toàn bộ con người giữa các quốc gia trên thế giới với nhau.

Trong đối thoại nhân đạo về giải quyết hậu quả chất diệt cỏ do Hoa Kỳ sử dụng trong chiến tranh Việt Nam, truyền thông, giới truyền thông có vai trò đặc biệt quan trọng, không thể thay thế. Vai trò đặc biệt quan trọng của giới truyền thông trong vấn đề này thể hiện cụ thể ở những hoạt động của giới truyền thông và ảnh hưởng, sức lan tỏa của truyền thông, biểu hiện ở những nội dung chính là:

Thứ nhất, giới truyền thông với chức năng, nhiệm vụ và ưu thế của mình, là lực lượng theo dõi, bám sát, nắm tình hình, thông tin mọi mặt về chất diệt cỏ, về những hậu quả của chất diệt cỏ do Hoa Kỳ sử dụng trong chiến tranh Việt Nam, về tình hình các nạn nhân chất độc da cam/dioxin Việt Nam, những vấn đề pháp lý, đạo lý của vấn đề này.

Thứ hai, giới truyền thông là lực lượng trực tiếp tuyên truyền và đưa tin, định hướng dư luận phục vụ cho các cho cuộc đối thoại nhân đạo; cũng như thông tin về tình hình giải quyết vấn đề hậu quả của chất diệt cỏ do Hoa Kỳ sử dụng trong chiến tranh Việt Nam trong thời gian qua cả phía Hoa Kỳ và phía Việt Nam.

Thứ ba, giới truyền thông là lực lượng trực tiếp quan trọng thực hiện tuyên truyền quá trình chuẩn bị đối thoại của các bên, nêu lên những vấn đề còn khác biệt, vướng mắc để góp phần tạo nên sự thống nhất trong đối thoại, nhằm mang lại hiệu quả đối thoại nhân đạo cao nhất.

Thứ tư, giới truyền thông là lực lượng trực tiếp phản ánh diễn tiến của cuộc đối thoại nhân đạo, định hướng dư luận trong nước và quốc tế hiểu đúng tình hình, tính chất của cuộc đối thoại nhân đạo, cũng như tình hình về cuộc đối thoại giải quyết hậu quả chất diệt cỏ do Hoa Kỳ sử dụng trong chiến tranh Việt Nam.

Thứ năm, giới truyền thông là lực lượng quan trọng trực tiếp tiến hành tuyên truyền những kết quả đối thoại nhân đạo, củng cố lòng tin, kêu gọi các bên liên quan nêu cao vai trò trách nhiệm, lòng nhân đạo, lương tâm, đạo lý và quyết tâm thực hiện, hiện thực hóa kết quả đối thoại nhân đạo trong thực tiễn giải quyết hậu quả chất diệt cỏ do Hoa Kỳ sử dụng trong chiến tranh Việt Nam; góp phần khuyếch trương những thành quả đạt được của cuộc đối thoại nhân đạo, nêu lên những vẫn đề cần phải tiếp tục giải quyết trong các lần đối thoại nhân đạo sau.

Tóm lại, các chủ thể, lực lượng trên là những lực lượng nòng cốt trong đối thoại nhân đạo về giải quyết hậu quả chất diệt cỏ do Hoa Kỳ sử dụng trong chiến tranh Việt Nam; đóng vai trò rất quyết định đến thành công và kết quả cụ thể của các cuộc đối thoại nhân đạo. Việc phát huy vai trò của các lực lượng nòng cốt này là vấn đề có tầm quan trọng rất quyết định bảo đảm thành công cho đối thoại nhân đạo. Phát huy vai trò của các lực lượng nòng cốt không chỉ phát huy trong quá trình đối thoại nhân đạo, mà điều rất quan trọng là còn phải phát huy tốt vai trò của lực lượng này sau khi đối thoại đã kết thúc. Đó là việc phải tiếp tục tuyên truyền, quảng bá những kết quả đạt được cho nhân dân trong nước và cộng đồng quốc tế, kể cả nhân dân Hoa Kỳ và cùng với các bên đối tác Hoa Kỳ để hiện thực hóa những kết quả đối thoại nhân đạo trong thực tiễn giải quyết hậu quả chất diệt cỏ do Hoa Kỳ sử dụng trong chiến tranh Việt Nam, đặc biệt là vấn đề môi sinh và nạn nhân chất độc da cam/dioxin Việt Nam. Phải tiếp tục nghiên cứu, tham mưu, đề xuất những vấn đề cơ bản trong đối thoại nhân đạo, chuẩn bị phục vụ tốt cho các cuộc đối thoại tiếp theo.