Theo tuyên bố của Người đứng đầu Nhà trắng, đây mới chỉ là một sự khởi đầu. Sắc lệnh này chỉ đạo Đại diện Thương mại Mỹ Robert Lighthizer điều tra liệu các chính sách thương mại của Trung Quốc có ép buộc các công ty Mỹ hoạt động tại Trung Quốc phải chuyển giao công nghệ cho nước này hay không.
Tổng thống Donald Trump tuyên bố sẽ bảo vệ tác quyền, thương hiệu bí mật thương mại và các tài sản trí tuệ khác - điều có ý nghĩa sống còn đối với an ninh và sự thịnh vượng của nước Mỹ. Phát biểu trước khi ký sắc lệnh trên, Tổng thống Trump khẳng định ông Lightizer có toàn quyền cân nhắc mọi lựa chọn, với các biện pháp trả đũa nếu cần. Bởi việc bảo vệ người lao động Mỹ là nghĩa vụ và bổn phận của Tổng thống.
| Tổng thống Mỹ Donald Trump ký sắc lệnh ủy quyền tiến hành điều tra cáo buộc về những vi phạm bản quyền trí tuệ Mỹ của Trung Quốc. (Nguồn: Theguardian) |
Theo CNN, Tổng thống Trump đã thông báo với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình về động thái này. Trước đó, Đại diện Thương mại Mỹ Lighthizer cho biết sẽ tiến hành một cuộc điều tra toàn diện với Trung Quốc và nếu cần, sẽ đưa ra hành động để bảo vệ tương lai các ngành nghề Mỹ.
Đáp trả động thái này của Washington, Bắc Kinh ngay lập tức cảnh báo hậu quả nghiêm trọng của một cuộc chiến tranh thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới. Nhưng cách đây hơn một tuần, khi xuất hiện thông tin về cuộc điều tra thương mại này, Bộ trưởng Thương mại Trung Quốc Chung Sơn cũng đã lên tiếng nhấn mạnh vai trò quan trọng của quan hệ thương mại Mỹ - Trung và việc giải quyết khác biệt giữa hai bên thông qua “đối thoại và tham vấn”.
Tuy nhiên, theo giới phân tích, việc Mỹ bắt đầu cuộc điều tra sẽ không ngay lập tức dẫn đến cuộc đối đầu với Trung Quốc. Bởi theo quy định, việc đầu tiên Đại diện Thương mại Lighthizer cần tiến hành là có được kết quả sơ bộ về các hoạt động bất công của Bắc Kinh trước khi mở một cuộc điều tra chính thức. Theo đó, quá trình này có thể kéo dài đến 1 năm.
Trong suốt thời gian qua, từ lúc tranh cử và cả khi đã trở thành Tổng thống Mỹ, ông Trump liên tục đổ lỗi cho hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc là nguyên nhân làm giảm việc làm trong nhiều ngành nghề của nước Mỹ. Bởi vậy, động thái tiến hành điều tra về những vi phạm bản quyền trí tuệ Mỹ của Trung Quốc được cho là nền tảng giúp ông Trump áp thuế với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, đánh dấu bước tiến đáng kể về nỗ lực của Tổng thống Mỹ trong việc tái định hình mối quan hệ thương mại giữa hai cường quốc kinh tế số một thế giới.
Bình luận về động thái này của Washington, giới quan sát cho rằng, việc ông Trump quyết định và điện đàm với ông Tập về vấn đề điều tra thương mại đến giữa lúc căng thẳng về chương trình tên lửa đạn đạo và hạt nhân của Triều Tiên ngày càng lên cao. Ông Trump dự định khởi động điều tra thương mại từ cách đây hơn một tuần, song trì hoãn hành động để Đại lục ủng hộ các lệnh trừng phạt Triều Tiên.
Ông Trump đã và đang cố gắng khiến Trung Quốc gây áp lực lên Triều Tiên trong nhiều tháng qua song gần đây bày tỏ sự thất vọng vì nỗ lực không đạt nhiều hiệu quả. Cuộc điều tra thương mại có thể làm căng thẳng quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốc trong bối cảnh hai nước chật vật với tình hình khó lường ở Triều Tiên.
Cuộc điều tra thương mại được cho chỉ là một phần của nỗ lực đa chiều mà chính phủ Mỹ thực hiện để chống lại các hành vi bị cho là lạm dụng thương mại của Trung Quốc. Chính quyền Mỹ còn chú ý đến nhiều biện pháp khác để tái cân bằng quan hệ thương mại Mỹ - Trung. Dù vậy, giới phân tích cho rằng, ông Trump sẽ phải đối mặt với thách thức lớn khi muốn giảm đáng kể thâm hụt thương mại của Mỹ với Trung Quốc, vốn đứng ở mức 350 tỷ USD hồi năm 2016.