Ngày đó, khi Network ra mắt khán giả, nhà sản xuất bộ phim này đã thiết kế một tấm poster với lời cảnh báo: “Những thước phim hoàn toàn táo bạo". Đây là bộ phim do chính tác giả Paddy Chayevsky viết kịch bản, người đã thành công với những tác phẩm như Marty, The Hospital. Ông tin rằng, ngành công nghiệp truyền hình - điện ảnh trong nước cũng như cả thế giới đang dần bị suy thoái kể từ thời kỳ đó.
| Poster quảng cáo phim. (Nguồn: Movie Pilot) |
Từ bộ phim… tiên tri
Ngay khi vừa công chiếu, bộ phim Network vấp phải sự phản đối dữ dội từ công chúng. Thế nhưng, bộ phim thuộc thể loại hài kịch đen này (black comedy) lại giành được nhiều chiến thắng vang dội từ giới chuyên môn. Bộ phim giành được 4 tượng vàng Oscar, 4 Quả cầu vàng và nhiều đề cử ở nhiều hạng mục khác. Năm 2006, Hiệp hội biên kịch Mỹ đã bình chọn tác phẩm kinh điển này vào top 10 bộ phim hay nhất trong lịch sử điện ảnh Mỹ. Đến năm 2015, dựa theo cuộc thăm dò từ các nhà phê bình, Network một lần nữa góp mặt ở vị thứ 73 trong danh sách 100 phim Mỹ hay nhất thuộc bảng xếp hạng của kênh BBC Culture.
Nhưng liệu có phải Network thật sự mang ý tưởng đột phá? Vào những năm 70 của thế kỷ trước, bộ phim chính là bức tranh ảm đạm về sự vô trách nhiệm của ngành truyền hình, khiến nhiều khán giả xem phim vô cùng bất ngờ. Tuy nhiên, 4 thập kỷ sau đó - trong thời đại ngày nay, những ý tưởng bị cho là viễn vông và điên rồ nhất của Network lại mang tính thời sự, thực tiễn đến kinh ngạc. Bộ phim đã đưa ra dự đoán chinh xác bằng việc sử dụng những hình tượng dí dỏm trào phúng và cường điệu về những điều tưởng chừng quá quen thuộc đến mức gần như trở nên lạ kì.
Đến “gã tiên tri điên rồ”
Bộ phim mở đầu bằng một câu chuyện có phần ngô nghê về nhân vật chính là Howard Beale, do ngôi sao Peter Finch thủ vai chính. Nhân vật Howard do ông thủ vai được mô tả là nhà báo kì cựu công tác tại đài truyền hình New York UBS. Vì chương trình cho ông phụ trách sụt giảm tỉ suất người xem, Howard lâm vào tình cảnh có nguy cơ bị sa thải. Để tự cứu mình, Howard đã nghĩ ra “chiêu” sẽ tuyên bố trực tiếp trên sóng truyền hình rằng mình sẽ tự sát trong bản tin cuối cùng. Hành động này thu hút sự quan tâm của dư luận và kéo rating của nhà đài tăng vọt trở lại.
| Peter Finch thể hiện xuất sắc nhân vật Howard. (Nguồn: Fast Co Create) |
Tất nhiên, sau đó, Howard chẳng dại mà tự sát như đã tuyên bố bởi hay vì bị sa thải, ông được kênh UBS tiếp tục trọng dụng khi gán cho ông biệt danh "gã tiên tri điên rồ của ngành truyền hình". Nhà đài này cũng khuyến khích Howard làm bất cứ chiêu trò nào nằm vực dậy kênh truyền hình đang lao dốc.
Howard mắc chứng bệnh suy nhược thần kinh trầm trọng nên thường xuyên rơi vào trạng thái mất kiểm soát và dễ bực tức. Trước tình trạng đó của Howard, ông chủ nhà đài cảm thấy có lỗi khi lợi dụng căn bệnh của Howard để vực dậy rating. Thế nhưng bất chấp điều đó, một nhà sản xuất đầy tham vọng khác là Diana Christiansen vẫn lên kế hoạch xây dựng chương trình này thành một phiên bản mới đầy hào nhoáng, trong đó bao gồm nửa là tin tức, nửa còn lại mang hơi hướng của một chương trình tạp kĩ…
Và sự ra đời của “truyền hình thực tế”
Trong một bài viết đăng trên tờ Chicago Sun-Times vào năm 2000, nhà phê bình Roger Ebert từng nhận định, bộ phim giống như một lời tiên đoán về tương lai của ngành truyền hình và khán giả có thể thấy được viễn cảnh 25 năm sau. Khi Chayevsky sáng tạo ra nhân vật Howard Beale, câu hỏi đặt ra rằng liệu có phải ông đã tưởng tượng đến hình ảnh của Jerry Springer, Howard Stern và World Wrestling Federation - những “tượng đài” trong ngành truyền hình hiện nay hay không? Nhưng Chayevsky đã không tiết lộ đáp án.
| Hình tượng nhà sản xuất đầy tham vọng Diana do Dunaway thủ vai. (Nguồn: BBC) |
Tuy nhiên, phần được cho là lời tiên đoán chính xác nhất của Network về tương lai không đến từ nhân vật chính Howard, mà từ Diana Christiansen. Xuyên suốt mạch phim, có thể nhận thấy Diana đã ấp ủ “mưu kế” vừa thâm sâu, vừa thu hút hơn để lấy thành tích trên các bảng xếp hạng. Ý tưởng của cô là thực hiện một loạt chương trình truyền hình phát sóng hàng tuần về hoạt động của một tổ chức cách mạng ngoài đời thật. Và kể từ đó, Diana đã khai sinh ra một khái niệm mới - đó là các chương trình truyền hình thực tế ngày nay.
Nhiều người đánh giá nhân vật Diana trong phim là một ả đầy mưu mô, tham vọng điên cuồng đến mức suy đồi đạo đức. Thế nhưng, cũng có ý kiến cho rằng, đây là một người đi trước thời đại của mình
Network là bộ phim mô tả chân thực những chiêu trò, mánh khóe trong cuộc chiến giành giật tỉ suất người xem giữa các nhà đài ở Mỹ, đồng thời cũng phản ánh những khó khăn, áp lực nặng nề mà những người làm truyền hình phải đối mặt. Nếu muốn được công chúng quan tâm, thu hút nhiều khán giả, họ phải luôn có những suy nghĩ thật táo bạo, thậm chí là lố bịch, điên rồ… để câu khách thành công.