| Ngày 5/5 Âm lịch hằng năm là Tết Đoan Ngọ. (Nguồn: KTMT) |
Ngày 5/5 là ngày gì? Ngày 5/5 có được nghỉ không?
Ngày 5 tháng 5 Âm lịch hằng năm là Tết Đoan Ngọ hay có nơi còn gọi là Tết Đoan Dương hay Tết diệt sâu bọ. Đây cũng là một ngày Tết truyền thống, được phổ biến trên cả nước.
Tết đoan là một ngày tết truyền thống tại một số quốc gia Á Đông như Việt Nam, Triều Tiên, Nhật Bản và Trung Quốc... "Đoan" có nghĩa là mở đầu, "Ngọ" là khoảng thời gian từ 11h-13h, ăn tết Đoan Ngọ là ăn vào buổi trưa.
Đoan Ngọ tức là lúc Mặt trời bắt đầu ngắn nhất, ở gần trời đất nhất. Ở Việt Nam, Tết Đoan Ngọ còn được gọi với cái tên khá dân dã đó chính là "tết giết sâu bọ". Hiểu đơn giản, đây chính là ngày phát động bắt sâu bọ, tiêu diệt bớt các loài sâu bệnh gây hại cho cây trồng.
Có câu chuyện được truyền miệng về ngày Tết Đoan Ngọ rằng, một ngày sau khi thu hoạch, nông dân ăn mừng vì trúng mùa nhưng sâu bọ năm ấy lại kéo đến dày đặc, ăn mất cây trái, thực phẩm đã thu hoạch. Mọi người đau đầu không biết làm cách nào để có thể giải được nạn sâu bọ, bỗng nhiên, có một ông lão từ xa đi tới tự xưng là Đôi Truân.
Ông chỉ cho dân chúng mỗi nhà lập một đàn cúng gồm đơn giản có bánh tro, trái cây, sau đó ra trước nhà mình vận động thể dục. Nhân dân làm theo chỉ một lúc sau, sâu bọ đàn lũ té ngã rã rượi. Lão ông còn bảo thêm: Sâu bọ hằng năm vào ngày này rất hung hăng, mỗi năm vào đúng ngày này cứ làm theo những gì đã dặn thì sẽ trị được chúng.
Dân chúng biết ơn và để tưởng nhớ việc này, dân chúng đặt cho ngày này là ngày Tết “diệt sâu bọ", nhiều người gọi nó là Tết Đoan Ngọ vì giờ cúng thường vào giữa giờ Ngọ.
Tết Đoan Ngọ 2024 là ngày mấy?
Theo lịch âm dương thì Tết Đoan Ngọ 2024 (ngày 5/5 Âm lịch) sẽ rơi vào thứ Hai ngày 10/6. Vào hôm đó mọi người sẽ ăn rượu nếp, cơm nếp cùng hoa quả như mận, vải… khi mới ngủ dậy để “diệt sâu bọ”.
Tại TP. Hồ Chí Minh, người dân thường đi mua bánh ú, cơm rượu, lá xông kèm trái cây cúng vào đêm mùng 4/5 Âm lịch hoặc sáng sớm mùng 5 để chuẩn bị cúng vào buổi sáng trước khi đi làm. Nhà nào có điều kiện thì mới ở nhà cúng trong khung giờ 11h- 13h.
Ngày 5/5 có được nghỉ không?
Căn cứ khoản 1 Điều 112 Bộ luật Lao động 2019 quy định nghỉ lễ, tết như sau:
- Người lao động được nghỉ làm việc, hưởng nguyên lương trong những ngày lễ, tết sau đây:
+ Tết Dương lịch: 1 ngày (ngày 1/1 Dương lịch);
+ Tết Âm lịch: 5 ngày;
+ Ngày Chiến thắng: 1 ngày (ngày 30/4 Dương lịch);
+ Ngày Quốc tế lao động: 1 ngày (ngày 1/5 Dương lịch);
+ Quốc khánh: 2 ngày (ngày 2/9 Dương lịch và 1 ngày liền kề trước hoặc sau);
+ Ngày Giỗ Tổ Hùng Vương: 1 ngày (ngày 10/3 Âm lịch).
Như vậy, theo quy định của pháp luật ngày 5/5 Âm lịch không phải là ngày lễ, tết được nghỉ. Do đó, người lao động không được nghỉ làm việc, hưởng nguyên lương.
Tuy nhiên, người lao động nếu muốn nghỉ vào ngày 5/5 thì có thể thực hiện thỏa thuận với người sử dụng lao động về việc nghỉ phép hằng năm theo Điều 112 Bộ luật Lao động 2019 hoặc nghỉ không hưởng lương theo khoản 3 Điều 115 Bộ luật Lao động 2019.
Quy định về ngày nghỉ hàng năm
Theo Điều 113 Bộ Luật Lao động 2019 quy định về nghỉ hằng năm như sau:
- Người lao động làm việc đủ 12 tháng cho một người sử dụng lao động thì được nghỉ hằng năm, hưởng nguyên lương theo hợp đồng lao động như sau:
+ 12 ngày làm việc đối với người làm công việc trong điều kiện bình thường;
+ 14 ngày làm việc đối với người lao động chưa thành niên, lao động là người khuyết tật, người làm nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm;
+ 16 ngày làm việc đối với người làm nghề, công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm.
- Người lao động làm việc chưa đủ 12 tháng cho một người sử dụng lao động thì số ngày nghỉ hằng năm theo tỷ lệ tương ứng với số tháng làm việc.
- Trường hợp do thôi việc, bị mất việc làm mà chưa nghỉ hằng năm hoặc chưa nghỉ hết số ngày nghỉ hằng năm thì được người sử dụng lao động thanh toán tiền lương cho những ngày chưa nghỉ.
- Người sử dụng lao động có trách nhiệm quy định lịch nghỉ hằng năm sau khi tham khảo ý kiến của người lao động và phải thông báo trước cho người lao động biết. Người lao động có thể thỏa thuận với người sử dụng lao động để nghỉ hằng năm thành nhiều lần hoặc nghỉ gộp tối đa 3 năm một lần.
- Khi nghỉ hằng năm mà chưa đến kỳ trả lương, người lao động được tạm ứng tiền lương theo quy định tại khoản 3 Điều 101 của Bộ Luật Lao động 2019.
- Khi nghỉ hằng năm, nếu người lao động đi bằng các phương tiện đường bộ, đường sắt, đường thủy mà số ngày đi đường cả đi và về trên 2 ngày thì từ ngày thứ 3 trở đi được tính thêm thời gian đi đường ngoài ngày nghỉ hằng năm và chỉ được tính cho 1 lần nghỉ trong năm.
- Chính phủ quy định chi tiết điều này.