| Những người ủng hộ reo hò khi Tổng thống Iran mới đắc cử Masoud Pezeshkian (giữa) đến đền thờ người sáng lập Cộng hòa Hồi giáo Ayatollah Ruhollah Khomeini ở Tehran vào ngày 6/7. (Nguồn: AFP) |
“Người dân Iran đã gửi đi một thông điệp rõ ràng về yêu cầu thay đổi và phản đối chế độ Ayatollah thông qua cuộc bầu cử”, ông Katz viết trên X sau khi ông Masoud Pezeshkian nhận được hơn 16 triệu phiếu bầu, chiếm khoảng 54%, trong khi đối thủ của ông, ứng cử viên cực đoan Saeed Jalili, giành được hơn 13 triệu phiếu bầu, chiếm khoảng 44% trong số 30 triệu phiếu bầu trong vòng bầu cử tổng thống thứ hai.
“Giờ đây thế giới phải chỉ định Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) là một tổ chức khủng bố, yêu cầu hủy bỏ chương trình hạt nhân và chấm dứt hỗ trợ cho các tổ chức khủng bố. Đây là cơ hội duy nhất để hiện thực hóa sự thay đổi”, ông Katz nói thêm.
Cuộc bỏ phiếu diễn ra trong bối cảnh căng thẳng khu vực gia tăng do xung đột ở Dải Gaza, tranh chấp với phương Tây về chương trình hạt nhân của Iran và sự bất mãn trong nước về tình trạng nền kinh tế bị trừng phạt của Iran.
Cuộc bầu cử tổng thống đáng lẽ phải diễn ra vào năm 2025, nhưng đã được triệu tập sớm sau cái chết của Tổng thống Iran Ebrahim Raisi trong một vụ tai nạn trực thăng vào tháng 5.
Dưới thời ông Raisi, Iran đã tìm cách cải thiện quan hệ với Trung Quốc và Nga trong khi hàn gắn quan hệ với các nước láng giềng Arab, chủ yếu là Saudi Arabia, để tránh sự cô lập sâu sắc hơn.
Saudi Arabia là nước đầu tiên trong các quốc gia vùng Vịnh chúc mừng ông Pezeshkian. Cả Nga và Trung Quốc đều bày tỏ hy vọng tăng cường hơn nữa mối quan hệ.
Người phát ngôn của Liên minh châu Âu Nabila Massrali đã chúc mừng ông Pezeshkian đắc cử, đồng thời nói thêm rằng khối 27 thành viên này "sẵn sàng hợp tác với chính phủ mới theo chính sách hợp tác quan trọng của EU".
Tại lăng Imam Khomeini ở phía Nam Tehran, ông Pezeshkian đã có bài phát biểu cảm ơn những người ủng hộ, nói rằng phiếu bầu của họ đã "mang lại hy vọng cho một xã hội đang chìm trong bầu không khí bất mãn".
“Tôi không đưa ra những lời hứa suông trong cuộc bầu cử này”, ông Pezeshkian phát biểu khi đứng cạnh cựu ngoại trưởng Mohammad Javad Zarif.
Trong bài đăng trước đó trên X, ông Pezeshkian cho biết cuộc bỏ phiếu là sự khởi đầu của một “mối quan hệ đối tác” với người dân Iran.
Ông Pezeshkian là một bác sĩ phẫu thuật tim 69 tuổi, người có kinh nghiệm làm việc trong chính phủ trước đây khi giữ chức bộ trưởng y tế cách đây khoảng hai thập kỷ.
Ông kêu gọi "mối quan hệ mang tính xây dựng" với các nước phương Tây - "trừ Israel" - để "đưa Iran thoát khỏi tình trạng cô lập". Ông ủng hộ việc khôi phục thỏa thuận hạt nhân năm 2015 giữa Iran và các cường quốc toàn cầu, mà Hoa Kỳ đã đơn phương rút khỏi vào năm 2018. Thỏa thuận này nhằm hạn chế hoạt động hạt nhân mà Tehran khẳng định là vì mục đích hòa bình.
Tại Tehran, hôm 6/7, không có lễ ăn mừng rõ ràng nào sau khi kết quả cuối cùng được công bố, nhưng truyền hình nhà nước đã chiếu cảnh đám đông lớn vẫy cờ Iran tại thành phố Tabriz ở phía Tây Bắc, nơi ông Pezeshkian là đại biểu Quốc hội kể từ năm 2008.