Nguồn lực tài chính cho Chiến lược tăng trưởng xanh vẫn còn thấp so với nhu cầu thực tế

Ngày 3/11, tại Hà Nội, Viện Kinh tế Việt Nam đã phối hợp tổ chức Diễn đàn khoa học với chủ đề “Diễn đàn Tăng trưởng xanh Việt Nam 2023”.

Diễn đàn là một hoạt động khoa học quan trọng, nhằm tìm ra các luận cứ khoa học và thực tiễn cho việc đề xuất các giải pháp mang tính then chốt, đột phá cho từng ngành và lĩnh vực, tạo động lực thúc đẩy tăng trưởng xanh ở Việt Nam. Đồng thời phân tích được những bất cập, hạn chế, điểm nghẽn, nút thắt về cơ chế, chính sách và tổ chức quản lý cần phải tháo gỡ; và xác định đúng những căn nguyên của vấn đề đang cản trở tăng trưởng xanh hiện nay.

Tăng trưởng xanh sẽ mang lại lợi ích to lớn và lâu dài

Phát biểu tại Diễn đàn, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Thị Bích Ngọc cho biết, đến nay, Việt Nam đã đạt được những thành tựu quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội và đổi mới. Tuy nhiên, chúng ta vẫn còn ở vị trí khiêm tốn về thu nhập bình quân đầu người cũng như chuyển đổi công nghệ so với các nước trong khu vực và trên thế giới. Do vậy, đạt được mục tiêu tăng trưởng xanh sẽ mang lại những lợi ích to lớn và lâu dài.

Đề cập nguồn lực thực hiện mục tiêu tăng trưởng xanh, Thứ trưởng Nguyễn Thị Bích Ngọc nhấn mạnh đến vấn đề nguồn lực tài chính và con người trong triển khai kế hoạch nhằm đạt mục tiêu của Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh, trong bối cảnh nguồn ngân sách nhà nước còn hạn hẹp và phải ứng phó với nhiều vấn đề của khu vực và toàn cầu.

"Thời gian qua, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và các bộ, ngành có nhiều nỗ lực trong việc hoạch định chính sách và thúc đẩy nền kinh tế theo hướng tăng trưởng xanh, cụ thể như ban hành Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh và Kế hoạch hành động thực hiện Chiến lược này; Xây dựng khung khổ pháp lý nhằm tạo điều kiện, khuyến khích với cơ chế ưu đãi.

Cùng với đó, Chính phủ đã phê duyệt các quy hoạch quan trọng như Quy hoạch điện VIII, đẩy mạnh chuyển đổi số. Những kết quả này mới là bước khởi đầu và cơ hội, thách thức phía trước vẫn còn rất nhiều", Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư nhấn mạnh.

Thứ trưởng Nguyễn Thị Bích Ngọc cho rằng, điểm nổi bật nhất của Chiến lược tăng trưởng xanh là cân bằng, hài hòa các mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính với các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội.

Đây sẽ là giải pháp quan trọng để chúng ta thúc đẩy quá trình chuyển đổi nền kinh tế gắn với chuyển đổi cái mô hình tăng trưởng, nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế, của doanh nghiệp và đặc biệt là khả năng chống chịu của nền kinh tế trước những cú sốc ở bên ngoài, đóng góp vào việc thực hiện các mục tiêu tăng trưởng xanh.

"Quá trình chuyển đổi xanh trong đó ngành Năng lượng đóng vai trò hết sức quan trọng. Chuyển dịch năng lượng không đơn thuần là chuyển dịch giữa các loại hình công nghệ mà đó chính là thay đổi cả nền kinh tế. Đối với việc thực hiện chiến lược tăng trưởng xanh thì việc huy động nguồn lực và chuyển dịch năng lượng công bằng là một phải giải pháp căn bản để giúp cho Việt Nam có thể giải quyết thách thức từ biến đổi khí hậu và sự cấp thiết phải cắt giảm khí nhà kính nhưng vẫn đảm bảo tăng trưởng kinh tế bền vững", Thứ trưởng Nguyễn Thị Bích Ngọc chỉ rõ.

Việt Nam có thể đi tiên phong trong khu vực về tăng trưởng xanh

Theo PGS.TS. Bùi Quang Tuấn - Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam, Việt Nam có thể trở thành quốc gia tiên phong trong khu vực về tăng trưởng xanh, phục hồi xanh, phát triển bền vững.

Theo ông Tuấn, chú trọng hơn vào số hóa, xanh hóa, và sự cân đối hài hòa giữa kinh tế, xã hội, môi trường sẽ giúp Việt Nam hoàn thành nhanh hơn mục tiêu dài hạn về phát triển bền vững; đồng thời trở thành nước thu nhập trung bình cao vào năm 2030 và nước có thu nhập cao vào năm 2045, đảm bảo mọi người dân có cuộc sống chất lượng cả về vật chất và tinh thần.

"Từ phân tích trên có thể thấy việc chuyển đổi sang mô hình tăng trưởng xanh là hết sức cần thiết, cấp bách trong bối cảnh hiện nay. Bởi lẽ, tăng trưởng xanh là con đường tất yếu của sự phát triển. Nó phù hợp với mô hình tăng trưởng mới của Việt Nam để hướng đến tương lai", PGS.TS. Bùi Quang Tuấn khẳng định.

Trong giai đoạn 2011-2021, Việt Nam đã đạt được những bước tiến lớn trong việc huy động đầu tư cho chống biến đổi khí hậu, tăng trưởng xanh nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế đồng thời với bảo tồn tài nguyên môi trường. Tuy nhiên, nguồn lực tài chính huy động để thực hiện chiến lược quốc gia về biến đổi khí hậu, tăng trưởng vẫn còn thấp so với nhu cầu thực tế.

Tính toán của Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho thấy, Việt Nam cần khoảng gần 60 tỷ USD để thực hiện Chương trình mục tiêu về biến đổi khí hậu và tăng trưởng xanh giai đoạn 2016-2021. Trong đó, kế hoạch đầu tư công trung hạn chỉ có thể đáp ứng khoảng 26 tỷ USD, số còn lại phải huy động từ khu vực doanh nghiệp. Việc thu hẹp khoảng cách giữa nhu cầu đầu tư và dòng tài chính thực tế đang đặt ra những yêu cầu về cải thiện cơ chế, chính sách nhằm thu hút đầu tư từ các doanh nghiệp Nhà nước và tư nhân - khu vực được đánh giá là chưa phát huy hết tiềm năng tương xứng.

PGS.TS. Bùi Quang Tuấn cho biết, thị trường tín dụng xanh đã được thúc đẩy trong những năm gần đây thông qua các chính sách và biện pháp hỗ trợ của Ngân hàng Nhà nước như: Hỗ trợ nâng cao năng lực tài chính cho các tổ chức tín dụng thực hiện tín dụng xanh thông qua đàm phán, ký kết các chương trình, ban hành Sổ tay hướng dẫn đánh giá rủi ro môi trường - xã hội trong hoạt động cấp tín dụng cho 10 ngành kinh tế và tiếp sau đó là bổ sung thêm 5 ngành kinh tế khác.

Kết quả từ năm 2015 đến nay, dư nợ tín dụng tăng trưởng đều qua các năm, từ 71,02 nghìn tỷ đồng vào cuối năm 2015 lên hơn 237,9 nghìn tỷ đồng vào cuối năm 2018 (tăng 234,57% trong 3 năm), đến hết quý II/2019 tổng dư nợ đạt hơn 310 nghìn tỷ đồng (tăng 29% so với năm 2018).

Tại Diễn đàn, các chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý, lãnh đạo doanh nghiệp đã cùng thảo luận các vấn đề trọng tâm như: Kinh nghiệm thực hiện tăng trưởng xanh và giảm phát thải ở một số quốc gia trên thế giới; Thực hiện Chiến lược tăng trưởng xanh ở Việt Nam, tập trung vào thể chế, chính sách, khơi thông huy động nguồn lực tài chính, thị trường carbon, chuyển dịch năng lượng xanh và các nguồn năng lượng mới; Các rào cản, điểm nghẽn trong quá trình thực hiện Chiến lược tăng trưởng xanh hiện nay; Những sáng kiến điển hình về mô hình Khu công nghiệp sinh thái, tuần hoà, kinh tế xanh ở khu vực doanh nghiệp.

Các đại biểu tham dự Diễn đàn cũng tập trung chia sẻ ý kiến, quan điểm trong Phiên tham luận chuyên đề và Phiên trao đổi và thảo luận bàn tròn giữa chuyên gia, nhà khoa học, doanh nghiệp…về các vấn đề liên quan để hiện thực khát vọng xanh hoá nền kinh tế của Việt Nam.