Ngày 1/7 tới, 88 triệu cử tri Mexico sẽ đi bỏ phiếu bầu Tổng thống mới cho nhiệm kỳ 2018 – 2024, cũng như lựa chọn 128 Thượng Nghị sỹ, 500 Hạ Nghị sỹ và hơn 2.700 lãnh đạo địa phương.
Việc tìm ra giải pháp vượt qua các thách thức lớn hiện nay, từ vấn đề trong nước như an ninh biên giới, triệt phá băng nhóm tội phạm xuyên quốc gia, người di cư, đến vấn đề thương mại và đầu tư quốc tế, cùng mối quan hệ với chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump, sẽ đòi hỏi các ứng cử viên phải đưa ra những cam kết quyết liệt nhưng thực tế trong chiến dịch chạy đua của mình.
Thách thức cho “người mới”
Duy trì, thúc đẩy đà tăng trưởng kinh tế trong nước, mở rộng hợp tác, giảm sự phụ thuộc vào bên ngoài là các mục tiêu tương đồng trong chính sách tranh cử của nhiều ứng cử viên Tổng thống Mexico lần này. Trong nhiều cuộc khảo sát ý kiến cử tri trước thềm bầu cử, chính trị gia dày dặn kinh nghiệm Andres Manuel Lopez Obrador đại diện liên minh cánh tả “Cùng nhau Ta Làm nên Lịch sử”, hiện giữ vị trí dẫn đầu. Ông Obrador cam kết với cử tri giảm bớt sự phụ thuộc kinh tế Mexico vào các cường quốc.
| Các ứng viên nổi bật trong cuộc bầu cử Tổng thống Mexico (từ trái): Andres Manuel Lopez Obrador, Ricardo Anaya Cortés và Jose Antonio Meade Kuribrenã. (Nguồn: altonivel) |
Trong khi đó, các ứng cử viên nổi bật khác, như đại diện liên minh “Vì Mexico Tiến lên” Ricardo Anaya Cortés hay cựu Bộ trưởng Tài chính và Tín dụng công Jose Antonio Meade Kuribrenã thuộc liên minh “Tất cả vì Mexico”, gồm cả Đảng Cải cách thể chế (PRI) cầm quyền, đều khẳng định việc cần “xem xét lại” mối quan hệ với Mỹ, đối tác thương mại và nhà đầu tư lớn nhất của Mexico.
Các nhà phân tích lý giải, nền kinh tế Mexico đạt được thành tựu nổi bật là nhờ những nỗ lực của Chính phủ nước này vượt qua nhiều sức ép và thách thức, trong đó phải kể đến khó khăn trong các cuộc tái đàm phán Hiệp định thương mại tự do Bắc Mỹ (NAFTA) giữa Mexico với Mỹ và Canada. Mexico City gần đây đã đẩy mạnh đa dạng hóa thị trường, mở rộng và tìm kiếm đối tác thương mại mới. Cụ thể, Mexico trở thành quốc gia đầu tiên phê chuẩn Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ Xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), nỗ lực hiện đại hóa Hiệp định thương mại tự do (FTA) với Liên minh châu Âu (EU)...
Trong khi đó, quan hệ giữa Mexico với nước láng giềng Mỹ liên tục căng thẳng kể từ khi Tổng thống Trump lên nắm quyền. Trong chiến dịch tranh cử năm 2016, Tổng thống Donald Trump cam kết xây dựng bức tường dọc biên giới giữa hai nước để ngăn dòng người di cư và tội phạm từ Mexico tràn vào nước Mỹ. Số đông người dân Mexico không chấp nhận ý định này của Tổng thống Mỹ Trump. Vì vậy, tuyên bố “không trả bất cứ khoản nào” cho việc xây bức tường nêu trên trở thành cách thức hiệu quả nhằm ghi điểm với cử tri và được nhiều ứng cử viên vận dụng.
Cuộc bầu cử đẫm máu
Tuy nhiên, những cuộc chạy đua chính trị ở quốc gia này chưa bao giờ êm đềm và lần này cũng vậy. Số lượng các vụ ám sát chính trị đã tăng vọt tại Mexico, phủ bóng đen lên kỳ bầu cử toàn quốc ngày 1/7. Cho đến thời điểm hiện tại, đã có hơn 100 chính trị gia và ứng cử viên bị sát hại trong mùa tranh cử bắt đầu từ tháng 8 năm ngoái, khiến lần này cuộc bầu cử Tổng thống đẫm máu nhất trong lịch sử hiện đại.
Mới đây nhất, ngày 25/6, một ứng cử viên chạy đua vào hội đồng địa phương đã bị sát hại cùng 4 người khác khi đang tiến hành vận động tranh cử. Các nạn nhân bị bắn chết thuộc nhiều đảng phái chính trị, không phân biệt lớn nhỏ. Điểm chung duy nhất ở trong các vụ án đều là danh tính bí ẩn của thủ phạm và động cơ không rõ ràng của chúng.
Giới chức bầu cử đã cảnh báo các vụ giết người có thể ảnh hưởng số cử tri đi bầu cử. Làn sóng giết chóc này làm kinh ngạc cả những nhà quan sát lâu năm. Họ gọi đây là sự tấn công vào nền dân chủ và pháp quyền ở Mexico. Trong khi giới chức Mexico còn đang loay hoay tìm chính sách bảo vệ an toàn cho các ứng cử viên, con số thương vong vẫn tiếp tục tăng. Nếu không có biện pháp ngăn chặn kịp thời, viễn cảnh bầu cử ngày 1/7 sẽ không mấy sáng sủa cho Mexico.
Quan trọng hơn, tình trạng bạo lực gia tăng trong thời gian qua đang nhũng loạn cuộc bầu cử Tổng thống tại Mexico, gây hoang mang cho cử tri và bào mòn lòng tin của họ với chính phủ. Các nhà hoạt động và người dân đã bày tỏ sự thất vọng của họ khi mà chính quyền của Tổng thống Pena Nieto đã không đảm bảo an toàn cho đất nước, ngay cả khi đã rót hàng chục tỷ Peso đầu tư vào các dịch vụ an ninh. Đáng chú ý, ngay cả các nhân viên an ninh cũng thường xuyên phải đối mặt với cáo buộc vi phạm nhân quyền.
Nhiều thách thức đang đặt ra với các ứng cử viên Tổng thống cũng như các chính đảng tại Mexico, khi vừa phải chật vật giành sự ủng hộ của cử tri bằng những cam kết và chính sách hiệu quả, vừa nơm nớp lo sợ cho tính mạng của mình. Thực trạng này khiến kỳ bầu cử sắp tới tại Mexico càng khó đoán định hơn.