Financial Review số mới ra cho biết, bên cạnh những vấn đề nóng của khu vực và thế giới, những quan ngại của Nhật Bản về rủi ro chủ quyền xung quanh lợi ích dầu mỏ và khí đốt ở Biển Timor dự kiến sẽ được đưa vào chương trình nghị sự cuộc gặp giữa Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe và Thủ tướng Australia Malcolm Turnbull tại thành phố Sydney, bang New South Wales, ngày 14/1 tới.
Mối quan tâm về Biển Timor
Tháp tùng Thủ tướng Shinzo Abe trong chuyến thăm lần này có đoàn lãnh đạo doanh nghiệp Nhật Bản. Đáng chú ý, đoàn doanh nghiệp của Nhật Bản gồm Chủ tịch Inpex, tập đoàn có cổ phần trong liên doanh dầu khí ở Biển Timor, nơi các hoạt động của tập đoàn này hiện đang gặp khó khăn sau những tiết lộ về việc Australia và Timor Leste có thể sẽ hủy bỏ thỏa thuận chia doanh thu từ dầu khí và thương lượng lại ranh giới hàng hải lâu dài giữa hai nước.
| Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe và người đồng cấp Australia Malcolm Turnbull. (Nguồn: AAP) |
Sự tham gia của tập đoàn Inpex, do Chính phủ Nhật Bản sở hữu, trong phái đoàn doanh nghiệp lần này đã làm tăng kỳ vọng những mối quan tâm về Biển Timor sẽ có trong chương trình nghị sự. Tập đoàn Inpex sở hữu cổ phần mỏ khí đốt Bayu-Undan trị giá hàng tỷ USD, là nguồn cung cấp cho nhà máy LNG tại Darwin thuộc Vùng lãnh thổ Phương Bắc (Australia) và hiện nằm trong khu vực do Australia và Timor Leste đồng quản lý.
Nhưng việc quyết định đàm phán về biên giới biển mở ra khả năng biên giới sẽ được đặt trên một đường trung tuyến giữa hai quốc gia, có nghĩa nằm trên Mỏ khí Bayu-Undan và Mỏ dầu Kitan ở Biển Timor, trong đó tập đoàn Inpex đều có cổ phần. Thông qua sự việc này, Timor Leste có thể tìm cách thu lại những khoản thanh toán thuế kếch xù từ các tập đoàn, công ty liên doanh, đặc biệt trong bối cảnh tranh chấp thuế kéo dài liên quan tập đoàn dầu khí khổng lồ của Mỹ ConocoPhillips và các đối tác của nước này trong khu vực.
Trong khi đó, Nhật Bản sẽ phải tìm cách bảo đảm rằng mọi thứ trước đây sẽ không thay đổi, kể cả sau khi đường ranh giới biển mới giữa Australia và Timor Leste được thiết lập. Ông Bill Townsend- Tổng giám đốc phụ trách quan hệ đối ngoại của tập đoàn Inpex có trụ sở tại thành phố Perth (Tây Australia), nhấn mạnh: “Bất cứ nơi nào Inpex có hoạt động, chúng tôi sẽ phải tìm kiếm sự chắc chắn về pháp lý và thương mại”.
Ứng phó với những biến động tình hình quốc tế
Bên cạnh vấn đề tranh chấp chủ quyền giữa Australia và Timor Leste, hai nhà lãnh đạo sẽ tập trung thảo luận những tác động đối với khu vực châu Á- Thái Bình Dương sau chiến thắng của ông Donald Trump trong bầu cử Mỹ vừa qua, bao gồm cả số phận của Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP). Hiệp định TPP nhằm củng cố vai trò của Mỹ trong khu vực được ông Abe và ông Turnbull ủng hộ mạnh mẽ nhưng có nguy cơ trở nên vô nghĩa nếu ông Trump giữ đúng cam kết kéo Mỹ ra khỏi hiệp định này. Ông Abe là nhà lãnh đạo đầu tiên trên thế giới gặp Tổng thống đắc cử Donald Trump sau cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ hồi tháng 11 năm ngoái.
Bên cạnh đó, những diễn biến trong tranh chấp Biển Đông và mối đe dọa hạt nhân trên bán đảo Triều Tiên cũng sẽ là chủ đề nóng được đưa ra bàn thảo trong cuộc gặp lần này. Ngoài ra, theo phương tiện truyền thông Nhật Bản, trong cuộc gặp, Nhật Bản và Australia sẽ ký một sửa đổi trong Thỏa thuận Thu nhận và Dịch vụ tương hỗ (ACSA) nhằm cung cấp vật tư cho các lực lượng quốc phòng và thảo luận về tăng cường hợp tác quốc phòng và an ninh hai nước trong tình hình mới.
Theo một tuyên bố từ Văn phòng Thủ tướng Australia, ông Turnbull đã mô tả cuộc gặp làm việc tới đây với ông Abe sẽ là “một cơ hội tuyệt vời để thảo luận về thương mại, quốc phòng và giao lưu nhân dân giữa hai nước”. Một mối quan hệ Australia- Nhật Bản mạnh mẽ sẽ mang lại lợi ích thiết thực cho nhân dân hai nước. Tuyên bố nêu rõ: “Chúng tôi (Australia và Nhật Bản) cam kết thúc đẩy quan hệ thương mại, đầu tư và kinh tế, hợp tác an ninh và quốc phòng, và cùng cam kết hướng tới một khu vực an toàn và thịnh vượng”.
Ông Abe sẽ thăm Australia trong ba ngày từ 13-15/1 và đây sẽ là chuyến thăm đầu tiên của ông Abe đến Australia trong hơn hai năm qua.