Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh đã trình bày Báo cáo thẩm tra đánh giá bổ sung kết quả thực hiện Nghị quyết của Quốc hội về Kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội năm 2016 và những tháng đầu năm 2017.
| Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hoà Bình trình bày báo cáo tại Quốc hội. (Ảnh: VGP/Nhật Bắc) |
11 chỉ tiêu đạt và vượt, hai chỉ tiêu xấp xỉ đạt kế hoạch
Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình cho biết tại Kỳ họp thứ hai Quốc hội khóa XIV, Chính phủ đã báo cáo tình hình thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế-xã hội và ngân sách nhà nước năm 2016.
Trong những tháng cuối năm, Chính phủ tiếp tục chỉ đạo các ngành, các cấp nỗ lực thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp đã đề ra. Tổng hợp kết quả cả năm, trong số 13 chỉ tiêu Quốc hội giao có 11 chỉ tiêu đạt và vượt, hai chỉ tiêu xấp xỉ đạt kế hoạch là tốc độ tăng trưởng GDP và tốc độ tăng tổng kim ngạch xuất khẩu. So với báo cáo trước Quốc hội tại Kỳ họp cuối năm 2016, có bảy chỉ tiêu đạt cao hơn và hai chỉ tiêu thấp hơn.
Trong những tháng đầu năm 2017, Chính phủ đã tập trung chỉ đạo thực hiện đồng bộ các giải pháp ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, thúc đẩy tăng trưởng. Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng Tư so với tháng 12 năm 2016 tăng 0,9%; đã tiếp tục điều chỉnh giá dịch vụ y tế tại các địa phương còn lại. Tín dụng tăng 5,75%, cao nhất so với cùng kỳ trong sáu năm gần đây; mặt bằng lãi suất ổn định và có xu hướng giảm.
Xuất khẩu tăng 16,8%, nhóm hàng công nghiệp chế biến, chế tạo và nông sản tăng mạnh. Tổng thu ngân sách nhà nước đạt 32,7% dự toán cả năm (tăng 17,8%). Vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) đăng ký mới, bổ sung và góp cổ phần đạt 10,6 tỷ USD, tăng 40,5%.
Chính phủ đã rà soát, hoàn thiện các quy định pháp luật, đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính; trong bốn tháng có gần 40.000 doanh nghiệp đăng ký mới; tổng số vốn đăng ký và bổ sung đạt 825.000 tỷ đồng.
Tuy nhiên, tăng trưởng GDP quý 1 đạt 5,1%, thấp hơn cùng kỳ năm trước (5,48%). Theo Phó Thủ tướng Thường trực, thời gian tới, Chính phủ tập trung chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương thực hiện quyết liệt các giải pháp thúc đẩy tăng trưởng cao hơn trong các quý còn lại, quyết tâm phấn đấu đạt chỉ tiêu tăng trưởng GDP cả năm là 6,7% như Quốc hội đã đề ra.
Cùng với việc thực hiện Đề án cơ cấu lại hệ thống các tổ chức tín dụng giai đoạn 2011-2015 đã đạt được kết quả bước đầu, giữ vững an toàn hệ thống, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương tập trung tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, đẩy nhanh cổ phần hóa, thoái vốn, nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp nhà nước.
Tuy nhiên, trong những tháng đầu năm 2017, tình hình cơ cấu lại, cổ phần hóa, thoái vốn của doanh nghiệp nhà nước triển khai còn chậm. Đối với 12 dự án thất thoát, thua lỗ lớn, Thủ tướng Chính phủ đã thành lập Ban Chỉ đạo do một Phó Thủ tướng làm Trưởng ban, xác định, đánh giá, kiểm tra thực địa; đề ra nguyên tắc và xây dựng phương án xử lý đối với từng dự án cụ thể. Đến nay, một số dự án bước đầu đã có chuyển biến như các nhà máy sản xuất phân bón và Nhà máy thép tại Lào Cai.
Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình cho biết thời gian tới, Chính phủ chỉ đạo khẩn trương triển khai thực hiện Nghị quyết Trung ương 5, khóa XII về tiếp tục cơ cấu lại, đổi mới, nâng cao hiệu quả doanh nghiệp nhà nước; tiếp tục hoàn thiện thể chế về cơ cấu lại, cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước...
Cùng với đó, Chính phủ đẩy mạnh cơ cấu lại, cổ phần hóa từng tập đoàn, tổng công ty, doanh nghiệp nhà nước; chú trọng nâng cao năng lực và hiệu quả sản xuất kinh doanh; kiện toàn bộ máy quản lý, nhất là đối với doanh nghiệp sản xuất kinh doanh thua lỗ, kém hiệu quả; xây dựng, trình cấp có thẩm quyền Đề án về thành lập cơ quan chuyên trách làm đại diện chủ sở hữu đối với doanh nghiệp nhà nước và vốn nhà nước tại doanh nghiệp theo tinh thần Hội nghị Trung ương 5, khóa XII.
Đối với những dự án thất thoát, thua lỗ lớn, Chính phủ yêu cầu các bộ, ngành, địa phương, tập đoàn, tổng công ty liên quan tập trung giải quyết các tồn đọng, vướng mắc; có giải pháp phù hợp xử lý về tài chính theo nguyên tắc thị trường và chia sẻ rủi ro đối với từng dự án, không sử dụng nguồn hỗ trợ từ ngân sách nhà nước...
Thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp phát triển văn hóa, thực hiện tiến bộ, công bằng xã hội, Chính phủ tích cực triển khai Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ về tiếp tục tăng cường chăm sóc người có công và tổ chức kỷ niệm 70 năm ngày Thương binh-Liệt sỹ; hoàn thiện và thực hiện hiệu quả các chính sách an sinh xã hội, giảm nghèo, giải quyết việc làm; mở rộng diện bao phủ bảo hiểm xã hội; đẩy mạnh đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo; thực hiện tốt công tác bảo vệ, chăm sóc sức khỏe nhân dân.
Trong quản lý thị trường thuốc, thực hiện đấu thầu tập trung, tiếp tục giảm giá và bảo đảm đủ thuốc; khuyến khích sử dụng thuốc Việt Nam và phát triển dược liệu. Đẩy nhanh tiến độ xây dựng, chuẩn bị tốt các điều kiện để sớm đưa năm bệnh viện Trung ương và bênh viện tuyến cuối quy mô 4.500 giường, đi vào hoạt động.
Phó Thủ tướng cho biết Chính phủ đã chỉ đạo các ngành, các cấp tăng cường quản lý và thực hiện nhiều giải pháp về bảo vệ môi trường; kiên quyết thực hiện đóng cửa rừng tự nhiên; rà soát các dự án thủy điện ở Tây Nguyên, không cấp phép các dự án thủy điện có nguy cơ gây ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường sinh thái; rà soát các quy hoạch, kiểm soát chặt chẽ việc đánh giá tác động môi trường; kiên quyết không cấp phép, dừng chủ trương đầu tư đối với các dự án đầu tư có nguy cơ gây ô nhiễm cao; xử lý nghiêm vi phạm pháp luật về môi trường; kiên quyết xử lý tình trạng khai thác đá, cát sỏi trái phép. Môi trường biển ở bốn tỉnh miền Trung đã trở lại bình thường, sản xuất kinh doanh, khai thác thủy sản phục hồi, đã thu hút được lượng lớn khách du lịch trong và ngoài nước.
Nhấn mạnh biến đổi khí hậu ảnh hưởng trực tiếp đến Việt Nam ngày càng nhanh, Phó Thủ tướng cho biết Chính phủ chỉ đạo tập trung triển khai quyết liệt, hiệu quả các giải pháp cả trước mắt và lâu dài, chủ động ứng phó, thích ứng với biến đổi khí hậu, phòng chống thiên tai, bão lũ, hạn hán, xâm nhập mặn, sạt lở, nhất là ở Trung bộ, Tây Nguyên và đồng bằng sông Cửu Long; tăng cường hợp tác quốc tế và khu vực; đẩy nhanh tiến độ thực hiện các dự án chống ngập, từng bước khắc phục tình trạng ngập úng tại một số thành phố lớn.
Phó Thủ tướng nêu rõ Chính phủ coi bảo đảm trật tự an toàn xã hội là một nhiệm vụ quan trọng của hệ thống hành chính, nhất là các cơ quan chức năng, các cấp chính quyền địa phương, cơ sở; chỉ đạo thực hiện đồng bộ các giải pháp bảo đảm an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội. Người đứng đầu phải chịu trách nhiệm về bảo đảm an ninh, trật tự tại địa phương, đơn vị...
Chính phủ đã thực hiện hiệu quả các Nghị quyết của Đảng, Quốc hội về quốc phòng an ninh và đối ngoại, góp phần quan trọng giữ vững môi trường hòa bình, ổn định, nâng cao vị thế của đất nước; tích cực, chủ động triển khai hoạt động đối ngoại song phương và đa phương, nhất là các hoạt động đối ngoại cấp cao; tổ chức thành công các hội nghị, hoạt động trong Năm APEC 2017; làm tốt công tác người Việt Nam ở nước ngoài và tăng cường bảo hộ công dân, nhất là ngư dân. Tiếp tục đẩy nhanh tiến độ phân giới cắm mốc, Chính phủ ưu tiên bố trí nguồn lực xây dựng đường tuần tra biên giới.
Phó Thủ tướng nhấn mạnh, năm 2017 có ý nghĩa rất quan trọng; kết quả thực hiện nhiệm vụ năm nay mang tính quyết định đến sự thành công của Kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội 5 năm 2016-2020. Phát huy truyền thống tốt đẹp, toàn Đảng, toàn dân, toàn quân đoàn kết nhất trí, chung sức, đồng lòng, ra sức thi đua, nỗ lực vượt qua khó khăn, thách thức, quyết tâm thực hiện thành công các mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế-xã hội năm 2017, tạo tiền đề vững chắc cho những năm tiếp theo.
Chính phủ trân trọng đề nghị Quốc hội, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các đoàn thể nhân dân và đồng chí, đồng bào, cử tri cả nước tăng cường giám sát, phối hợp hành động, nỗ lực phấn đấu tạo chuyển biến đồng bộ và mạnh mẽ trên các mặt công tác, quyết tâm hoàn thành thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế-xã hội đã đề ra.
Tiếp tục duy trì ổn định kinh tế vĩ mô
Cũng trong phiên họp buổi sáng, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh đã trình bày Báo cáo thẩm tra đánh giá bổ sung kết quả thực hiện Nghị quyết của Quốc hội về Kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội năm 2016 và những tháng đầu năm 2017.
Chủ nhiệm Vũ Hồng Thanh nhấn mạnh Ủy ban Kinh tế tán thành với đánh giá kinh tế vĩ mô cơ bản ổn định, lạm phát được kiểm soát trong giới hạn cho phép, các cân đối lớn của nền kinh tế cơ bản được bảo đảm, một số ngành, lĩnh vực tiếp tục đà phục hồi và phát triển.
Ủy ban Kinh tế đề nghị báo cáo của Chính phủ cần phân tích, đánh giá cụ thể hơn về một số vấn đề. Cụ thể, về tăng trưởng kinh tế cả năm 2016 đạt 6,21%, thấp hơn so với kế hoạch đề ra, thấp hơn số đã báo cáo Quốc hội tại kỳ họp thứ 2 là khoảng 6,3-6,5% và cũng thấp hơn mức tăng 6,68% của năm 2015.
Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Kinh tế tại Kỳ họp thứ 2 cũng cho rằng các yếu tố tác động để tốc độ tăng trưởng GDP tăng cao hơn là chưa chắc chắn, chưa được định lượng cụ thể và rất khó đạt được mức tăng 6,3-6,5% như Chính phủ báo cáo trước Quốc hội.
Theo báo cáo, nguyên nhân khiến cho tốc độ tăng trưởng GDP không đạt kế hoạch đề ra, đó là do sản xuất công nghiệp thấp hơn hai năm trở lại đây và các yếu tố về môi trường cũng là nguyên nhân khiến tăng trưởng GDP không đạt chỉ tiêu. Một số ý kiến cho rằng nguyên nhân sâu xa và mang tính căn bản khiến GDP đạt thấp là do cơ cấu kinh tế chưa có chuyển biến mạnh, thiếu liên kết và thực lực doanh nghiệp trong nước yếu, chưa đủ sức cạnh tranh.
Mặc dù Chính phủ, các cấp, ngành có các hành động cụ thể, quyết liệt theo tinh thần “kiến tạo” và phục vụ doanh nghiệp, nhưng chưa xác định rõ định hướng trọng tâm trong điều kiện nguồn lực có hạn. Có ý kiến băn khoăn và đề nghị làm rõ tính xác thực của các số liệu khi hầu hết các chỉ tiêu kinh tế, xã hội, môi trường đều đạt, trong khi đó chỉ tiêu GDP lại đạt thấp.
Cùng với đó, tổng kim ngạch xuất khẩu tăng 9%, tuy cao hơn so với số báo cáo tại Kỳ họp thứ 2 (ước tăng khoảng 6-7%) nhưng vẫn thấp hơn theo Nghị quyết của Quốc hội (tăng khoảng 10%). Có ý kiến cho rằng khả năng cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam còn thấp, phụ thuộc vào FDI, xuất khẩu chưa tận dụng được các cơ hội mở cửa thị trường từ Cộng đồng kinh tế ASEAN và các Hiệp định thương mại tự do thế hệ mới có hiệu lực.
Về nhiệm vụ, giải pháp trong thời gian tới, cùng với các giải pháp đã nêu trong Nghị quyết của Quốc hội về Kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội năm 2017, Ủy ban Kinh tế cơ bản đồng tình với các nhóm giải pháp nêu trong báo cáo Chính phủ.
Với quyết tâm cao không điều chỉnh chỉ tiêu tăng trưởng GDP 6,7%, Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương cần tăng cường kỷ luật, kỷ cương hành chính; tiếp tục duy trì ổn định kinh tế vĩ mô để tạo lập niềm tin đối với các nhà đầu tư và cộng đồng doanh nghiệp; thực hiện có hiệu quả các giải pháp về cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, “đồng hành cùng doanh nghiệp,” xây dựng và ban hành Chương trình hành động triển khai các Nghị quyết của Hội nghị lần thứ 5 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, tạo lập thị trường cạnh tranh lành mạnh cho các doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế.
Ủy ban Kinh tế đề nghị quan tâm tám giải pháp, gồm:
- Đổi mới tư duy cải cách thể chế, thay đổi chính sách mang tính căn cơ, dài hạn như chính sách thu hút FDI có chọn lọc thay vì tận dụng chính sách năng lượng giá rẻ (chỉ khuyến khích ngành thép, ximăng...);
- Điều hành chính sách tiền tệ linh hoạt, định hướng chính sách tín dụng tập trung cho lĩnh vực sản xuất, hạn chế tín dụng không bền vững, tín dụng cho vay đầu tư bất động sản, tạo điều kiện để doanh nghiệp tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng với lãi suất phù hợp để phát triển doanh nghiệp;
- Tiếp tục triển khai quyết liệt trên thực tế Nghị quyết của Quốc hội về cơ cấu lại nền kinh tế giai đoạn 2016-2020, bảo đảm sự phối hợp, chỉ đạo chặt chẽ của các cấp, ngành và chính quyền địa phương;
- Thực hiện chính sách đa dạng hóa các sản phẩm xuất khẩu, chuyển dịch cơ cấu hàng hóa xuất khẩu theo hướng nâng cao tỷ trọng các sản phẩm xuất khẩu có giá trị gia tăng cao, hạn chế xuất khẩu sản phẩm chưa qua chế biến;
- Quản lý chặt chẽ các loại tài sản công, nhất là nhà ở, đất đai để tài sản công không bị thất thoát, lợi dụng;
- Tăng cường công tác quản lý nhà nước về an ninh quốc gia, bảo đảm an ninh, an toàn thông tin mạng, trật tự, an toàn xã hội;
- Thúc đẩy đào tạo nghề, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực để giữ lợi thế cạnh tranh về lao động trong thời kỳ cơ cấu dân số vàng, hội nhập kinh tế quốc tế;
- Chủ động nắm bắt, phân tích, đánh giá sát và dự báo tình hình diễn biến hiện nay trên thế giới và khu vực có tác động ảnh hưởng đến phát triển kinh tế-xã hội, chiến lược xây dựng và bảo vệ Tổ quốc để kịp thời đưa ra các giải pháp phù hợp, chủ động, không để bất ngờ có thể ảnh hưởng đến quốc phòng, an ninh của đất nước.