Nợ xấu Việt Nam hấp dẫn nhà đầu tư ngoại

Phát biểu tại hội thảo "Giải pháp cho vấn đề nợ xấu tại Việt Nam" mới đây, ông John Sheehan - nguyên Giám đốc điều hành Ngân hàng Lehman Brothers, người từng có kinh nghiệm xử lý nợ xấu tại hơn 22 thị trường trên thế giới khẳng định, đang có hàng tỷ USD muốn đổ vào Việt Nam, họ đang đợi cơ sở hạ tầng tốt cho thị trường mua bán nợ xấu.

Nợ xấu trong mắt nhà đầu tư ngoại

Số liệu của Cơ quan Thanh tra giám sát NHNN cho thấy, tính đến tháng 5/2013 tỷ lệ nợ xấu trong tổng dư nợ tín dụng là 4,65%. Nhưng theo tính toán của một số tổ chức tài chính quốc tế, tỷ lệ nợ xấu của Việt Nam phải gấp 4-5 lần số này.

Tuy nhiên, theo ông Sheehan, các nhà đầu tư nhìn chung không quan tâm nhiều tới số liệu nợ xấu do chính các thị trường công bố bởi quy mô thực của nợ xấu thông thường lớn hơn rất nhiều. Ông cho hay, tại những nước minh bạch, "cục máu đông" có thể lớn gấp đôi, nhưng thậm chí sẽ gấp 3, 4 lần nếu ở những thị trường thiếu minh bạch hơn nữa.

Vấn đề quan trọng là, "khi thị trường đi xuống, ngân hàng nào tìm cách bán nợ thành công sẽ là những người chiến thắng. Nên nhớ, các tài sản này sẽ tự phân hủy và mất đi theo thời gian", vị chuyên gia từng có kinh nghiệm xử lý nợ xấu khuyến nghị. Trong quá trình nghiên cứu lịch sử các cuộc khủng hoảng, John Sheehan đã nhận ra rằng, giá trị của tài sản đảm bảo sẽ mất đi 60% giá trị sau khi thị trường hồi phục. "Nợ xấu được bán càng sớm thì càng được giá", ông nói.

Cũng nói về nợ xấu của Việt Nam, bên lề cuộc hội thảo về xử lý nợ xấu thông qua Công ty Quản lý Tài sản Quốc gia (AMC) với Cơ quan Thanh tra giám sát Ngân hàng Nhà nước, Giám đốc bộ phận tư vấn các tổ chức tài chính của Deloitte (Anh) Robert Young nói rằng, theo ông, tỷ lệ nợ xấu ngân hàng Việt Nam chưa đến mức nghiêm trọng nhưng thay vì nhìn vào con số, hãy xem các ngân hàng nỗ lực như thế nào trong việc thiết lập các bộ phận tái cơ cấu và xử lý nợ xấu. Đồng thời, tốc độ xử lý nợ xấu của VAMC phụ thuộc vào mấy yếu tố: sự ổn định kinh tế vĩ mô, chu kỳ phục hồi thị trường bất động sản ngắn hay dài và cùng đó là sự nỗ lực thay đổi hệ thống pháp luật để giúp cho VAMC cùng các ngân hàng xử lý nợ xấu hiệu quả.

Bài toán vốn ngoại?

Theo dự kiến, đến cuối năm, công ty sẽ đề xuất Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cho phép mua nợ xấu theo giá thị trường từ 2014. Tuy nhiên, một số chuyên gia quốc tế lo ngại về tiềm lực tài chính của VMAC và cho rằng cần có các nguồn vốn lớn từ bên ngoài để giải quyết nợ xấu. Có cùng quan điểm, ông Trương Thanh Đức - Chủ tịch CLB Pháp chế, Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam, khẳng định muốn xử lý nợ xấu cần lượng tiền lớn trong khi nguồn lực trong nước còn hạn chế. Do đó, cần sớm có các chính sách mở hơn với nhà đầu tư nước ngoài, như quy định về tỷ lệ sở hữu cổ phần, mua cổ phiếu…

Trong khi đó, các nhà đầu tư ngoại, đặc biệt là các định chế tài chính, đã không ít lần bày tỏ sự quan tâm tới những món nợ xấu của Việt Nam từ trước khi kế hoạch ra đời VAMC được hé lộ. Gần đây nhất, trong lần trả lời Bloomberg, Tổng giám đốc VAMC Nguyễn Hữu Thủy cũng hé lộ kế hoạch VAMC sẽ gọi vốn từ nước ngoài. Danh tính của một vài khách hàng ngoại đầu tiên muốn mua nợ xấu của Việt Nam có những cái tên như Tổ chức tài chính quốc tế IFC của WB; TPG Growth LLC - một đơn vị thuộc công ty đầu tư tư nhân và Standard Chartered…

Nhiều thị trường khác trong khu vực cũng đã tìm cách cải thiện chính sách pháp lý để rộng đường cho vốn ngoại "cứu" các ngân hàng. Trường hợp của Thái Lan khi xử lý nợ xấu năm 1998, Chính phủ đã quyết định cho phép nhà đầu tư nước ngoài sở hữu nhà ở liên quan đến những khoản nợ xấu họ mua như một giải pháp tình thế giúp giá trị bất động sản tăng. Tương tự, năm 2002, Philippines cũng thay đổi luật thuế đánh vào nhà đầu tư nước ngoài để họ phải bỏ nhiều tiền hơn khi mua các khoản nợ xấu.

"Tôi đã có sẵn một danh sách các nhà đầu tư muốn vào Việt Nam rồi, ai cũng nhìn thấy đây là đích đến hấp dẫn nhưng lại không thể tìm cách nào để đổ vốn vào được. Như vậy, gánh nặng đang đổ lên vai Chính phủ, họ chính là những người phải tạo ra một cơ sở hạ tầng tốt cho các nhà đầu tư", ông Sheehan nói.

Thu Thủy