Ngày 7/9, tại Hà Nội, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn đã tổ chức Hội nghị Tổng kết 10 năm thực hiện Nghị quyết Trung ương 7, Khóa 10 về nông nghiệp, nông dân, nông thôn.
Bước ngoặt trong lĩnh vực nông nghiệp
Báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cho thấy, giai đoạn 2008 - 2017, tốc độ tăng trưởng GDP ngành đạt 2,66%/năm, giá trị sản xuất tăng 3,9%/năm. Hiện đã có 10 nhóm mặt hàng xuất khẩu đạt kim ngạch từ 1 tỷ USD/ năm trở lên, 5 mặt hàng: tôm, trái cây, hạt điều, cà phê và đồ gỗ) đạt kim ngạch 3 tỷ USD/năm. Nông sản Việt hiện đứng thứ 2 ở Đông Nam Á và đứng thứ 15 thế giới, xuất khẩu tới 180 quốc gia và vùng lãnh thổ.
Thu nhập bình quân hộ gia đình ở nông thôn từ 75,8 triệu đồng năm 2012 lên 130 triệu đồng năm 2017, góp phần quan trọng vào xóa đói giảm nghèo, nâng cao đời sống của người dân vùng nông thôn. Hiện cả nước đã có 3.478 xã đạt chuẩn nông thôn mới; 53 đơn vị cấp huyện, thị xã đạt chuẩn nông thôn mới.
Sau hơn 8 năm (2010 - 2018), phong trào xây dựng nông thôn mới có sức lan tỏa cao, trở thành phong trào sâu rộng với sự tham gia vào cuộc của cả hệ thống chính trị, người dân, bộ mặt nông thôn có nhiều đổi mới, văn minh, hiện đại hơn. Đến hết năm 2017 có 11.668 hợp tác xã nông nghiệp (gấp gần 2 lần năm 2008).
| Toàn cảnh Hội nghị. (Ảnh: Ly Ly) |
Đặc biệt, số lượng doanh nghiệp nông nghiệp tăng từ 2.397 năm 2007 (chiếm 1,61% doanh nghiệp cả nước) lên 7.033 doanh nghiệp năm 2017 (tăng 2,93 lần) với số vốn 213.394,9 tỷ đồng. Nhiều doanh nghiệp đã trở thành nòng cốt của chuỗi giá trị nông sản và sản xuất nông nghiệp công nghệ cao, phát triển thị trường.
Đánh giá về kết quả 10 năm thực hiện Nghị quyết, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Nguyễn Xuân Cường đánh giá, đây là một Nghị quyết rất “đúng và trúng”, đáp ứng yêu cầu thực tiễn, từ đó tạo nên một bước ngoặt trong lĩnh vực nông nghiệp.
Theo Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường, người nông dân đã phát huy vai trò chủ thể, tích cực thực hiện chuyển đổi cơ cấu sản xuất, ứng dụng khoa học công nghệ, tham gia chuỗi giá trị, nhất là trong xây dựng nông thôn mới. Cùng với sự chỉ đạo quyết liệt từ Trung ương đến địa phương và có sự lan tỏa đến các thành phần kinh tế xã hội, tạo ra nguồn lực chung, huy động nguồn lực bằng cơ chế chính sách và hoàn thiện thể chế.
“Chính trong 10 năm qua chúng ta đã ra được những bộ luật cơ bản như Luật Đất đai năm 2013, Luật Hợp tác xã năm 2012. Riêng Luật chuyên ngành đã có 9 Bộ Luật hình thành trong giai đoạn này. Đây là một khối lượng công việc khổng lồ”, ông Cường dẫn chứng.
Doanh nghiệp vẫn ngại đầu tư vào nông nghiệp
Nhìn lại những “điểm nghẽn” còn tồn tại sau 10 năm thực hiện Nghị quyết , Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Lê Quốc Doanh cho rằng, quá trình phát triển nông nghiệp vẫn có nhiều yếu tố thiếu bền vững, tăng trưởng chưa vững chắc, chưa đáp ứng được đòi hỏi của nền sản xuất hàng hóa tập trung, quy mô lớn và tiêu chuẩn cao từ thị trường quốc tế; Ứng dụng công nghệ cao còn hạn chế, chưa tạo được “đột phá” để nâng cao giá trị gia tăng, sức cạnh tranh; chất lượng lao động còn thấp, tỷ lệ lao động nông thôn đã qua đào tạo (tính cả số qua đào tạo nhưng không có bằng, chứng chỉ) chỉ đạt 34,14%; cơ cấu kinh tế nông thôn chuyển dịch chưa đáp ứng được yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa…
Theo Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Nguyễn Xuân Cường, bên cạnh những thuận lợi như quá trình hội nhập toàn cầu tốt, những tiến bộ khoa học kỹ thuật từ cuộc Cách mạng Công nghiệp 4.0… giúp ngành nông nghiệp, nông thôn, người nông dân tiếp tục phát triển trong quá trình công nghiệp hóa thì ngành nông nghiệp cũng đang đứng trước nhiều thách thức lớn.
“Thách thức lớn nhất là phải tổ chức nhanh, hiệu quả nền sản xuất nhỏ quy mô hộ thành liên kết sản xuất lớn vì, nếu không có yếu tố này sẽ không thể thành công. Biến đổi khí hậu cực đoan cùng với sự hội nhập kinh tế sâu rộng nếu không cố gắng, quyết tâm thì sẽ thua ngay trên sân nhà”, ông Cường chỉ rõ.
Một trong những lý do khiến nền sản xuất nông nghiệp vẫn chủ yếu là nền sản xuất nhỏ, quy mô hộ gia đình là do các doanh nghiệp thường không “mặn mà” khi đầu tư vào nông nghiệp.
| Doanh nghiệp vẫn "ngại" đầu tư vào nông nghiệp. (Nguồn: Báo Hà Nội mới) |
Chuyên gia nông nghiệp Đặng Kim Sơn lý giải, doanh nghiệp “ngại” đầu tư vào nông nghiệp bởi hạ tầng nông thôn hiện nay còn rất thiếu, giao thông khó khăn, điện bị cắt thường xuyên, đường sắt kém phát triển, những vùng nông sản trọng điểm chiến lược chưa có đường cao tốc, chưa có các phương tiện giao thông hiện đại. Một khó khăn khác, theo ông Sơn, muốn đầu tư vào ngành chăn nuôi, trồng trọt đòi hỏi quỹ đất đai lớn nhưng ở Việt Nam quy mô đất đai từng hộ lại quá nhỏ (0,5/ha/hộ chia thành nhiều mảnh), chưa có cơ chế chuyển đất đai thành hàng hóa…
Tại Hội nghị, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn đã kiến nghị Bộ Chính trị có Nghị quyết hoặc kết luận và thông báo chỉ đạo về tiếp tục đẩy mạnh thực hiện Nghị quyết Trung ương 7 khóa X; nghiên cứu, điều chỉnh phù hợp quan điểm phát triển “nông nghiệp toàn diện” và “bảo đảm an ninh lương thực quốc gia” trong bối cảnh nước ta đã hội nhập sâu rộng vào nền kinh tế thế giới.
Đồng thời, Bộ cũng kiến nghị Quốc hội, Chính phủ tiếp tục chỉ đạo nghiên cứu và hoàn thiện cơ chế chính sách, nhất là chính sách về Đất đai (đề xuất sửa Luật Đất đai) để tạo động lực mới cho tăng trưởng nông nghiệp và phát triển nông dân, nông thôn; ưu tiên nguồn lực tương xứng với mục tiêu mà Nghị quyết Trung ương 7 khóa 10 đã đề ra (5 năm sau tăng gấp 2 lần 5 năm trước).