Sau hơn 3 năm kể từ ngày khởi công (tháng 9/2015), ngày 5/12, một ngày trước sinh nhật lần thứ 101 của Phần Lan, Thư viện Oodi chính thức mở cửa đón chào công chúng.
Món quà đặc biệt ngày độc lập
Oodi là món quà 100 năm độc lập được chờ đón nhất không chỉ của riêng thủ đô Helsinki mà còn là của người dân cả nước Phần Lan. Nó cho thấy người Phần Lan coi trọng sách và thư viện như thế nào trong cuộc sống của mình. Nhất là trong khi vì khủng khoảng kinh tế và sự phát triển của công nghệ mà một số quốc gia phải cắt giảm các dịch vụ công dân, chẳng hạn như Anh đã đóng cửa tới 478 thư viện trong cả nước năm 2017.
| Thư viện Oodi tại trung tâm thủ đô Helsinki, Phần Lan (ảnh tác giả cung cấp) |
Nằm ở trung tâm khu vực “kim cương” của Helsinki, Oodi được bao quanh với Tòa nhà Nghị viện, Tòa nhà báo chí, Trung tâm Âm nhạc, Bảo tàng Nghệ thuật hiện đại và hướng ra Quảng trường Nhân dân. Phó Thị trưởng Helsinki Nasima Razmyar cho biết, “với vị trí đặc biệt, Oodi sẽ đưa người dân xích lại gần hơn với các cơ quan quyền lực cũng như văn hóa, nghệ thuật, góp phần tạo ra sự tương tác và hiểu biết mới.”. Còn Thị trưởng Helsinki Jan Vapaavuori khẳng định Oodi thực sự “tượng trưng cho các giá trị cốt lõi nhất của xã hội Phần Lan, như giáo dục, văn hóa, bình đẳng và cởi mở”.
Theo Đạo luật Thư viện mới được sửa đổi năm 2017, thư viện công cộng không chỉ là nơi phục vụ sách báo mà còn như là một trung tâm văn hóa cung cấp thông tin đáng tin cậy, khuyến khích người dân học tập suốt đời. Điều này cũng được phản ánh trong Oodi: vừa là một tòa nhà sách vừa là nơi trải nghiệm thành phố năng động. Ngoài dịch vụ thư viện truyền thống, Oodi còn có quán café, nhà hàng, phòng chiếu phim, gallery nghệ thuật, studio và bảo tàng thành phố.
Với diện tích 17.250 mét vuông, Oodi gồm 3 tầng với 3 cửa vào từ ba hướng, trong đó hướng chính diện nhìn ra quảng trường Nhân dân và Tòa nhà Nghị viện. Trần được thiết kế như bầu trời thu nhỏ, tường bao xung quanh đều bằng kính. Trên mái có 14 cửa sổ tròn bằng kính để lấy ánh sáng từ bầu trời.
Ba tầng, ba không gian khác biệt
Quan điểm kiến trúc của Oodi dựa trên ý tưởng phân phối các chức năng của thư viện cho ba tầng khác nhau, trong đó mỗi tầng thích hợp với môi trường hoạt động của nó. Tất cả các dịch vụ trong Oodi đều phục vụ công chúng miễn phí từ sáng sớm đến đêm khuya bảy ngày một tuần. “Oodi sẽ là ngôi nhà chung, nơi gặp gỡ và làm việc miễn phí của tất cả mọi người”, Anna-Maria Soininvaara, Giám đốc Oodi nói.
Tầng một là một không gian có nhịp độ nhanh và linh hoạt với sảnh đợi rộng rãi phục vụ nhiều sự kiện. Ở đây có bàn thông tin thư viện, nơi trả sách và một quán cà phê. Nơi đây còn có một không gian dành cho Brygga, nơi bạn có thể tìm thấy thông tin, hình ảnh về quy hoạch, nhà ở, giao thông và môi trường của Helsinki do cơ quan môi trường thành phố phụ trách.
Nằm giữa tầng này là một hội trường đa chức năng rộng 240 mét vuông với 184 chỗ ngồi. Hội trường có thể chuyển thành những phòng nhỏ phù hợp với những sự kiện ít người, nhờ có tường di chuyển được. Gần lối vào phía đông bắc là chỗ vui chơi trong nhà Loru. Nó giống như là một công viên ngoài trời, mà bạn có thể dùng bữa khi trời mưa. Ngoài ra còn có một phòng chiếu phim do Viện điện ảnh quốc gia đảm nhiệm.
Từ sảnh chính, một cầu thang cuốn dẫn lên các tầng trên của tòa nhà. Hình dạng của chúng tương tự như cấu trúc của sợi DNA. Cầu thang thép màu đen nặng 80 tấn trông như treo trong không khí vì chúng không có cột trụ mà được giữ bằng sự kết nối của các bậc thang.
Tầng hai là nơi dành cho học tập và làm việc. Khu vực giữa và phía sau của tầng có các xưởng nhỏ để bạn có thể làm các việc bằng tay với nhiều dụng cụ từ máy in 3D đến máy may và máy cắt laser tới máy in nhãn. Tầng này còn có các studio hiện đại để chơi nhạc, thu âm, quay phim và chỉnh sửa. Ngoài ra còn có các phòng dành riêng cho việc học tập và làm việc. Các phòng này có thể được đặt cho các hoạt động tập thể như hội họp, sinh hoạt hay ngay cả đối với các bữa tiệc sinh nhật cho trẻ em. Nằm ở một góc khuất của tầng là nơi tĩnh lặng: có thể thư giãn và thiền.
Tầng ba có gam màu trắng toát tạo ra sự tương phản với bầu không khí xám tối của tầng dưới. Ở trên cùng, một mái nhà phủ đầy mây, trải rộng và được phản chiếu với ánh sáng tự nhiên lọt qua các cửa sổ kính tròn trên mái tạo nên một không gian giống như thung lũng. Sẽ không quá lời khi nói trần này là bầu trời của sách!
| Một góc tầng 3 của thư viện Oodi (ảnh tác giả cung cấp) |
Bầu không khí thư viện truyền thống ở tầng ba đáp ứng các dịch vụ thư viện hiện đại, cho phép bạn đọc và thư giãn. Ở đây có 100.000 cuốn sách cho mượn, một quán cà phê và chín cây sống. Sách dành cho trẻ em nằm trên một gác xép riêng với những bậc thang ngồi rất dễ chịu và thú vị để thưởng thức những câu chuyện hấp dẫn và những khoảnh khắc tưởng tượng.
Một điểm nhấn khác ở tầng này là 6 chiếc ghế ngồi đọc như những ốc đảo trắng xếp thành hàng ở giữa, cạnh cầu thang chính. Góc phải của tầng là những bậc thang gỗ dùng làm ghế ngồi trông rất đẹp mắt và tiện dụng.
Các bức tường kính suốt từ trần đến sàn ở mặt sau được thiết kế để chịu được 150 năm và cũng là những cơn bão khó khăn có thể gây ra bởi khí hậu thay đổi. Các bức tường kính cao nhất 9 mét. Các tấm kính lớn nhất nặng 1.500 kg.
Đặc biệt, trên tầng ba có ban công mở ra quảng trường Nhân dân cho phép nhìn được toàn cảnh tòa nhà Nghị viện, Trung tâm âm nhạc, Bảo tàng dân tộc, Tòa nhà Phần Lan và các công trình kiến trúc, cảnh quan khác xung quanh vịnh Töölö. Trên ban công này có quán cà phê để có thể vừa đọc sách, ngắm cảnh vừa nhâm nhi li cà phê hay nước giải khát.
Oodi - sự hợp tác giữa nhà nước và người dân
Trong tổng chi phí 98 triệu euro dành cho Oodi có 30 triệu euro do chính phủ trung ương cấp, còn lại là của chính quyền thành phố Helsinki và đóng góp của các công ty tư nhân và cả các cá nhân. Nhiều tổ chức, hội đoàn khác nhau đã tham gia vào việc đưa quan điểm của người dùng đến với kế hoạch của Oodi. Người dùng tương lai không chỉ đóng góp tiền mà còn đóng góp ý tưởng, cách thức bố trí của thư viện. Tên gọi Oodi cũng là kết quả từ cuộc thi đặt tên được tổ chức công khai trên mạng tới lần thứ hai.
Oodi do Văn phòng Kiến trúc ALA ở Helsinki thiết kế và tập đoàn YIT của Phần Lan xây dựng. Bản thiết kế của ALA được chon ra từ 544 đề án gửi đến từ khắp nơi trên thế giới, trong đó một nửa là của các công ty nước ngoài. Hội đồng tuyển chọn các tác phẩm dự thi đánh giá: “Thiết kế của ALA là một công trình có tiêu chuẩn rất cao, khoáng đãng và đầy ấn tượng. Nó cung cấp các điểm khởi đầu tuyệt vời cho sự phát triển một khái niệm hoạt động hoàn toàn mới của thư viện.”
Oodi chính thức được YIT khỏi công vào tháng 9 năm 2015. Ngôi nhà bao gồm nhiều hạng mục độc đáo đòi hỏi các giải pháp chuyên môn đặc biệt của các nhà xây dựng, chẳng hạn như hai mái vòm bằng thép mà tòa nhà nằm trên đó. Cầu nối cong được xây dựng trên hai thanh ray thép dài khoảng 100 mét. Nội thất của mặt tiền được bao phủ bằng gỗ thông trong nước, với chiều dài tổng cộng lên tới 116 km. Gỗ thông không chịu được biến động thời tiết, do đó việc xử lý bề mặt gỗ đặc biệt được chú ý.
“Không ai xây dựng được kiểu tòa nhà này một mình, mà chìa khóa cho sự thành công của dự án và giải pháp cho những thách thức khác nhau là sự hợp tác chặt chẽ giữa các bên. Thật vinh dự được dẫn đầu một công trình tập hợp một đội ngũ chuyên gia đầu ngành trong lĩnh vự xây dựng. Chúng tôi sẽ đem hết khả năng làm việc của mình để làm nên một công trình xứng đáng cho tương lai” Giám đốc YIT Tero Seppänen đã nói như vậy trong lễ khởi công.
8 giờ sáng ngày 5/12 Oodi mới chính thức làm lễ khánh thành và mở cửa đón người dân. Nhưng chương trình của lễ khánh thành đã được công bố trước gần 1 tháng. Lễ khánh thành sẽ tổ chức suốt từ lúc mở cửa cho đến chiều ngày hôm sau, 6/12 – ngày quốc khánh Phần Lan. Nhiều chương trình nghệ thuật, hoạt động văn hóa và âm nhạc mang đậm tính dân tộc được chờ đón rất hấp dẫn. Ngoài việc mở cửa và kêu gọi người dân đến tham dự miễn phí, lễ khánh thành còn được truyền hình trực tiếp trên YLE - kênh truyền hình quốc gia của Phần Lan.
Oodi dự kiến sẽ phục vụ 10,000 người mỗi ngày, tức khoảng 2,5 triệu mỗi năm. Ngoài ra nó còn được chờ đón là một trong những điểm thu hút khách du lịch nhất của Helsinki và Phần Lan trong tương lai.