Phong cách ngoại giao nhân văn của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng

Trong quá trình công tác của mình, tôi có một số lần được vinh dự tham gia phục vụ các hoạt động đối ngoại của đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, đặc biệt là trong thời gian tôi thực hiện nhiệm vụ là Đại sứ, Trưởng Phái đoàn đại diện thường trực Việt Nam tại Liên hợp quốc.

Riêng trong năm 2015, có 2 sự kiện lớn Phái đoàn đại diện thường trực Việt Nam tại Liên hợp quốc được tham gia nhiều vào công tác tổ chức, phục vụ là chuyến thăm Việt Nam của Tổng Thư ký Liên hợp quốc Ban Ki-moon (tháng 5/2015) và chuyến thăm chính thức Hoa Kỳ và Liên hợp quốc của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng (tháng 7/2015). Hai sự kiện này đã để lại ấn tượng sâu sắc trong tôi về phong cách ngoại giao rất nhân văn của đồng chí Tổng Bí thư.

Trước hết, đó là sự thể hiện rất tinh tế tình cảm chân thành, tin cậy, tình nghĩa, gây dựng được quan hệ cá nhân thân thiết đối với các chính khách quốc tế và được bạn bè quốc tế rất kính trọng. Ngài Ban Ki-moon đến Việt Nam trong nhiệm kỳ thứ hai và cũng là nhiệm kỳ cuối của ông trên cương vị Tổng Thư ký Liên hợp quốc. Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã đón tiếp ông hết sức thân tình, còn đùa vui rất dí dỏm về sự tương đồng của hai chức danh Tổng Bí thư và Tổng Thư ký.

Tổng Bí thư đã khẳng định mạnh mẽ sự ủng hộ của Việt Nam đối với Liên hợp quốc và chủ nghĩa đa phương, cũng như cam kết của Việt Nam đối với nỗ lực của Liên hợp quốc xây dựng chương trình nghị sự 2030 và các mục tiêu phát triển bền vững và việc Việt Nam tham gia lực lượng gìn giữ hoà bình Liên hợp quốc. Khi Ngài Tổng thư ký ra về, Tổng Bí thư đã tiễn Ngài ra tận xe ô tô.

Khi Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng - cũng là Tổng Bí thư đầu tiên của Đảng Cộng sản Việt Nam thăm Liên hợp quốc. Mặc dù việc thu xếp chương trình hết sức khó khăn do lịch làm việc, công du nước ngoài của Ngài Tổng thư ký Liên hợp quốc rất dày đặc và toàn bộ hoạt động của Tổng Bí thư tại New York chỉ gói gọn trong vòng chưa đầy 48 tiếng, cơ quan Liên hợp quốc đã rất tích cực thu xếp chuyến thăm và dành cho đồng chí Tổng Bí thư nghi lễ đón tiếp cao nhất đối với nguyên thủ quốc gia. Ngài Ban Ki-moon đã đích thân ra tận nơi xe ô tô đỗ để đón chào Tổng Bí thư.

Thứ hai là tình cảm thuỷ chung với bạn bè. Tổng Bí thư đã dành tình cảm đặc biệt cho những người bạn Mỹ đã kề vai sát cánh với Việt Nam trong đấu tranh dành độc lập dân tộc và trong xây dựng, bảo vệ Tổ quốc. Ngay sau khi đặt chân tới New York, các cuộc tiếp xúc đầu tiên của Tổng Bí thư là với lãnh đạo Đảng Cộng sản Mỹ và đại diện của các tổ chức hoà bình, cánh tả. Trong không khí thắm tình đoàn kết, Tổng Bí thư đã cảm ơn sự ủng hộ mà những người bạn và nhân dân Mỹ đã dành cho Việt Nam, thông tin về Việt Nam và những phát triển mới trong quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ.

Mặc dù thời gian chuyến thăm rất eo hẹp, Tổng Bí thư đã không ngại đường xa, dành thời gian đến thăm cựu Tổng thống Hoa Kỳ Bill Clinton - người đã quyết định bình thường hoá quan hệ với Việt Nam, ngay tại quê nhà của ông ở ngoại ô New York. Hai vị lãnh đạo đã có cuộc gặp gỡ rất thân tình giữa những người bạn.

Thứ ba là phong cách gần gũi, giản dị của Tổng Bí thư và sự quan tâm đặc biệt của Tổng Bí thư đối với đồng bào Việt Nam ở nước ngoài. Tại cuộc gặp rất vui, xúc động và ấm áp với gần 300 đại biểu cộng đồng người Việt sống tại khu vực Bắc Mỹ, Tổng Bí thư đã ân cần bắt tay, thăm hỏi bà con, dành nhiều thời gian lắng nghe ý kiến của bà con.

Cuộc gặp đã kéo dài hơn dự kiến, chúng tôi lo Tổng Bí thư mệt vì đã có quá nhiều hoạt động liên tục trong ngày, gần như không có chút thời gian nào để nghỉ ngơi. Song Tổng Bí thư lại nói: “Còn bà con nào có ý kiến thì xin cứ phát biểu”. Bà con rất phấn khởi được chia sẻ những suy nghĩ tâm huyết với Tổng Bí thư, được Tổng Bí thư trực tiếp thông tin về tình hình đất nước và nhất là kết quả tốt đẹp của chuyến thăm chính thức Mỹ, lan toả lòng tự hào về vị thế của đất nước, niềm tin vào con đường phát triển và tương lai của Việt Nam.

Điều làm chúng tôi rất cảm kích là Tổng Bí thư hiểu rõ đặc thù của đối tác nên rất linh hoạt và chia sẻ, thông cảm với anh em cán bộ ngoại giao. Do Liên hợp quốc là một tổ chức quốc tế với trên 190 quốc gia thành viên, thành phố New York thường xuyên phải đón rất nhiều đoàn nguyên thủ quốc gia, nên các nghi lễ lễ tân tại sân bay New York gọn gàng hơn nhiều so với nghi lễ đón tiếp nguyên thủ quốc gia đến thủ đô Washington thăm song phương Hoa Kỳ.

Được vinh dự tổ chức một sự kiện lịch sử, chuyến thăm đầu tiên của đồng chí Tổng Bí thư Đảng ta tới New York, chúng tôi không khỏi băn khoăn và đã báo cáo về thủ tục lễ tân tại sân bay, mong lãnh đạo thông cảm. Tổng Bí thư nói: “Nhập gia thì tuỳ tục”. Câu nói nhẹ nhàng của Tổng Bí thư đã giảm hẳn áp lực cho tất cả anh chị em Phái đoàn chúng tôi.

Tôi còn nhớ khi Tổng Bí thư về thăm cựu Tổng thống Hoa Kỳ Bill Clinton tại quê nhà, do có sự cố giao thông trên đường cao tốc nên đoàn xe của Tổng Bí thư phải đi chậm lại và trễ giờ so với kế hoạch. Mặc dù vậy, Tổng Bí thư không hề giục giã, nôn nóng, chỉ nhắc chúng tôi thông báo xin lỗi ông Clinton là sẽ đến muộn vì bất khả kháng và yêu cầu tôi báo cáo thêm về hoạt động của Liên hợp quốc, chiến dịch tranh cử Tổng thống ở Hoa Kỳ và tình hình cộng đồng bà con người Việt Nam ở Hoa Kỳ, nhất là các bạn thanh niên, sinh viên.

Tổng Bí thư căn dặn Lãnh đạo Phái đoàn cần quan tâm xây dựng cơ quan, động viên anh chị em hoàn thành tốt nhiệm vụ là những người đại diện cho quốc gia tại diễn đàn đa phương lớn nhất thế giới và góp phần tích cực vào việc thúc đẩy quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ.

Phong cách ngoại giao mang đậm cốt cách văn hoá dân tộc Việt Nam của đồng chí Tổng Bí thư, người lãnh đạo cao nhất của Việt Nam, đã làm sâu sắc thêm tình cảm quý trọng, ngưỡng mộ và sự tin cậy của bạn bè quốc tế đối với Đảng ta và đất nước ta, là một trong những nhân tố làm nên sức mạnh của ngoại giao Việt Nam.