Hội thảo là dịp để các nhà nghiên cứu Việt Nam và quốc tế cùng nhau thảo luận, đánh giá về những thành tựu đạt được và những bài học kinh nghiệm trong quan hệ hai nước Việt Nam - Nhật Bản thời gian qua, nhất là giai đoạn 5 năm gần đây và những gợi mở cho việc tăng cường hơn nữa quan hệ Đối tác chiến lược sâu rộng trên mọi lĩnh vực.
Phát biểu khai mạc Hội thảo, PGS. TS Phạm Hồng Thái, Phó Viện trưởng phụ trách Viện Nghiên cứu Đông Bắc Á (Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam) nhấn mạnh, trải qua 45 năm kể từ ngày thiết lập quan hệ (21/9/1973 - 21/9/2018), Việt Nam và Nhật Bản đã đi một chặng đường dài cùng nhau xây đắp mối quan hệ hợp tác hữu nghị, tin cậy, tôn trọng lẫn nhau, bình đẳng và cùng có lợi. Ngày nay, Việt Nam và Nhật Bản không chỉ là Đối tác chiến lược sâu rộng mà đã thực sự là những người bạn chân thành, chia ngọt, sẻ bùi và thấu hiểu. Nhật Bản đã trở thành đối tác quan trọng hàng đầu của Việt Nam trên tất cả các lĩnh vực: kinh tế, chính trị, an ninh - quốc phòng, văn hóa - xã hội.
Về kinh tế, nguồn vốn đầu tư của Nhật Bản vào Việt Nam đang gia tăng mạnh mẽ, vào năm ngoái, vốn đầu tư nước ngoài (FDI) của Nhật Bản vào Việt Nam lên tới 9,1 tỷ USD. Trong 6 tháng đầu năm, con số này đã đạt 6,5 tỷ USD, đưa Nhật Bản trở thành nhà đầu tư số 1 tại Việt Nam. Số lượng doanh nghiệp Nhật Bản hoạt động tại Việt Nam tăng 40% trong 4 năm qua. Kim ngạch thương mại hai bên đạt gần 34 tỷ USD trong năm 2018. Nhật Bản là đối tác thương mại lớn thứ 4 và là đối tác hàng đầu của Việt Nam trong số các nước tham gia Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP).
| Toàn cảnh Hội thảo khoa học quốc tế về 45 năm quan hệ Việt Nam - Nhật Bản. (Ảnh: Tâm An) |
Về chính trị - ngoại giao, những năm gần đây giao lưu giữa lãnh đạo cấp cao hai nước đang diễn ra liên tục. Hai bên đã xây dựng được các cơ chế đối thoại, tham vấn và hợp tác hiệu quả trên nhiều cấp độ như Ủy ban hợp tác Việt Nam - Nhật Bản, Ủy ban hỗn hợp Việt Nam - Nhật Bản về Khoa học và Công nghệ, Sáng kiến chung Việt - Nhật…Đồng thời, hai bên cũng phối hợp chặt chẽ tại hàng loạt các cơ cấu hợp tác quốc tế và khu vực như Liên hợp quốc, Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), Diền đàn Kinh tế châu Á – Thái Bình dương (APEC), ASEAN + Nhật, ASEAN+3….
Hợp tác an ninh - quốc phòng giữa hai quốc gia đạt được nhiều bước tiến rõ nét. Đặc biệt, Việt Nam và Nhật Bản cùng chia sẻ mối quan tâm chung về an ninh trên biển và tự do hàng hải trên các tuyến hải phận quốc tế. Hợp tác giao lưu văn hóa giữa Việt Nam và Nhật Bản ngày càng đi vào chiều sâu.
“Quan hệ Việt Nam - Nhật Bản đang mở ra những triển vọng to lớn phía trước trong bối cảnh nhu cầu ngày một gia tăng trong hợp tác quốc phòng - an ninh, đối phó biến đổi khí hậu, triển khai Sáng kiến Kết nối Mekong - Nhật Bản, đặc biệt là xây dựng các tuyến hành lang kinh tế kết nối trong Tiểu vùng Mekong”, PGS. TS Phạm Hồng Thái khẳng định.
Cũng theo ông Thái, cuộc Cách mạng Công nghiệp 4.0 sẽ mở ra cho hai nước những tiềm năng hợp tác trong các lĩnh vực mới như nông nghiệp, công nghệ cao, dịch vụ kết nối…
Các nhà khoa học cho rằng, để phát triển quan hệ Việt Nam - Nhật Bản đi vào chiều sâu hơn nữa, hai nước cần vượt qua những thách thức đang được đặt ra trong bối cảnh mới của quốc tế và khu vực, nhất là sự thay đổi cục diện chính trị - an ninh khu vực Đông Á do sự điều chỉnh chính sách của các nước lớn. Đồng thời, tăng cường đẩy mạnh hợp tác sâu rộng, định hình mối quan hệ Đối tác chiến lược trên cơ sở củng cố lòng tin, cùng gánh vác trách nhiệm chung với các vấn đề khu vực và toàn cầu.