| Nhạc sĩ Nguyễn Tài Tuệ. |
Nhạc sĩ Nguyễn Tài Tuệ từng bị Covid-19 và đi điều trị tại Bệnh viện Nhiệt đới Trung ương cơ sở Đông Anh. Sau khi điều trị khỏi bệnh, nhạc sĩ Nguyễn Tài Tuệ lại mắc bệnh về phổi nên được gia đình đưa vào Bệnh viện Việt Xô nhưng ông không qua khỏi.
Nhạc sĩ Nguyễn Tài Tuệ sinh 15/5/1936 tại xã Thanh Văn, huyện Thành Chương, tỉnh Nghệ An. Dù không trải qua các trường đào tạo âm nhạc, nhưng nhạc sĩ Nguyễn Tài Tuệ có rất nhiều ca khúc nổi tiếng, đặc biệt là những ca khúc về truyền thống, cách mạng.
Trong đó, tác phẩm Xa khơi của ông được đánh giá là một ca khúc rất chuẩn mực về âm nhạc. Không chỉ Xa khơi mà rất nhiều ca khúc khác của ông đã sống mãi với thời gian.
Nhạc sĩ Nguyễn Tài Tuệ đến với âm nhạc từ niềm say mê từ thời tuổi thơ. Ông mê mẩn với những điệu “ví dặm” những khúc hát “đò đưa” của quê hương. Nửa về nửa lại buồn đây, về thì nhớ mẹ mà ở đây thì nhớ nhà - có lúc ông đã khóc vì những câu hát đó.
Năm 1955, khi học hết cấp 3, Nguyễn Tài Tuệ ra Hà Nội. Bố ông muốn con trai đi theo con đường văn chương để làm thầy giáo. Học được một thời gian, Nguyễn Tài Tuệ mới thấy âm nhạc là cái nghiệp của mình chứ không phải văn chương và ông đi theo tiếng gọi của nó.
Nhạc sĩ Nguyễn Tài Tuệ từng làm diễn viên của Đoàn ca múa nhân dân Trung ương hát với những ca sĩ Quốc Hương, Mai Khanh, Chu Minh, Thương Huyền trong một dàn hợp xướng và đồng thời đi theo còn đường sáng tác.
Ðầu năm 1957, Nguyễn Tài Tuệ lên công tác tại Ðoàn ca múa Lao - Hà Yên. Tại đó ông được tiếp xúc nhiều với dân ca các dân tộc Tày, Nùng, Mông, Dáy... và có sáng tác được nhiều ca khúc bất hủ như Mùa xuân gọi bạn, Suối Mường Hum còn chảy mãi, hợp xướng Xuân về trên bản..
Đầu năm 1959, nhạc sĩ Nguyễn Tài Tuệ về Hà Nội công tác tại Ban nghiên cứu âm nhạc dân gian - tiền thân của Viện Nghiên cứu âm nhạc dân gian hiện nay.
Năm 1963, ông về công tác ở Sở Văn hóa Quảng Ninh. Bài Tiếng hát giữa rừng Pác Bó và Xa khơi là những ca khúc giá trị thời đó. Từ năm 1966 đến năm 1972, nhạc sĩ Nguyễn Tài Tuệ được cử đi học sáng tác âm nhạc bậc Đại học tại Nhạc viện Bình Nhưỡng.
Trở về nước, ông tiếp tục công tác ở Nhà hát Ca Múa Nhạc Việt Nam với tư cách là nhạc sĩ sáng tác và chỉ đạo nghệ thuật.
Ông viết ca khúc đều đặn và các tác phẩm của ông đều gần gũi với âm hưởng dân gian. Ngoài ca khúc, ông còn viết một số tác phẩm khí nhạc, đặc biệt cho nhạc cụ dân tộc. Ngoài ra, ông còn viết phần âm nhạc cho múa và một số ca cảnh, tổ khúc dân ca. Các ca khúc chính như: Lời ca gửi noọng, Tiếng hát giữa rừng Pác Bó, Xuân về trên bản Nhắng, Về mỏ, Xôn xao bến nước...
Nhạc sĩ Nguyễn Tài Tuệ đã được Nhà nước tặng Giải thưởng Nhà nước về Văn học - Nghệ thuật đợt I (2001), Huân chương Lao động hạng Nhì; được trao Huy chương Vì sự nghiệp Âm nhạc Việt Nam và một số giải thưởng của Hội Nhạc sĩ Việt Nam, Bộ Văn hóa - Thông tin (nay là Bộ VHTT&DL).