Thúc đẩy đối thoại Á - Âu vì phát triển bền vững

Sáng 5/11, Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao lần thứ 12 Diễn đàn hợp tác Á – Âu (ASEM) đã chính thức khai mạc tại Luxembourg. Tham dự có Bộ trưởng Ngoại giao, Trưởng đoàn của 53 thành viên ASEM, gồm 21 quốc gia châu Á, 30 quốc gia châu Âu và Liên minh châu Âu (EU) cùng Ban Thư ký ASEAN. Thay mặt Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn đã dẫn đầu đoàn đại biểu Việt Nam tham dự Hội nghị.

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Đại diện cấp cao của Liên minh châu Âu về Chính sách đối ngoại và An ninh kiêm Phó Chủ tịch Ủy ban châu Âu Federica Mogherini nhấn mạnh, qua 19 năm hình thành và phát triển, ASEM tiếp tục khẳng định là diễn đàn đối thoại và hợp tác hàng đầu giữa hai châu lục Á - Âu, chiếm 60% dân số, GDP và thương mại thế giới.

Với chủ đề “Cùng hợp tác vì tương lai bền vững và an toàn”, Hội nghị năm nay là cơ hội để các thành viên trao đổi về các biện pháp cụ thể đẩy mạnh hợp tác trên cả 3 trụ cột là đối thoại chính trị, hợp tác kinh tế và hợp tác trên các lĩnh vực khác, hướng tới kỷ niệm 20 năm hình thành và phát triển của Diễn đàn ASEM vào năm 2016.

Trong các phát biểu, Đại công tước Luxembourg, Bộ trưởng Ngoại giao của các thành viên điều phối New Zealand, Myanmar, Ủy ban châu Âu (EC) nhấn mạnh, trước những chuyển biến nhanh chóng, phức tạp ở hai châu lục và trên thế giới, cần gia tăng hợp tác và hiệu quả hoạt động của ASEM nhằm nâng cao vị thế và nâng tầm đóng góp của Diễn đàn vào các nỗ lực chung toàn cầu.

Sau Lễ khai mạc, Hội nghị đã họp phiên chính thức đầu tiên về “Biến đổi khí hậu, Chương trình nghị sự 2030 về phát triển bền vững và quản lý và giảm thiểu rủi ro thiên tai”.

Các thành viên ASEM đánh giá: Năm 2015 là năm then chốt hành động toàn cầu vì con người, hành tinh, sự thịnh vượng, hòa bình và hợp tác, hoan nghênh các thỏa thuận toàn cầu như Chương trình nghị sự hành động Adi Ababa, Chương trình nghị sự 2030 về phát triển bền vững, Khuôn khổ Sendai về giảm thiểu rủi ro thiên tai 2015 – 2030.

Hội nghị nhất trí thúc đẩy Đối thoại ASEM về Phát triển bền vững để chia sẻ kinh nghiệm và đề xuất giải pháp triển khai Chương trình nghị sự 2030 về phát triển bền vững, tăng cường hợp tác quản lý bền vững nguồn nước, quản lý tổng hợp các lưu vực sông và kiểm soát nguy cơ lũ lụt, thúc đẩy hợp tác giữa các tiểu vùng Mekong – Danub nhằm giải quyết các thách thức về an ninh nước, lương thực và năng lượng vì phát triển bền vững và đồng đều.

Trước những thách thức nghiêm trọng và cấp bách do biến đổi khí hậu, như sự nóng lên toàn cầu, nước biển dâng, các Bộ trưởng nhấn mạnh, Á - Âu cần gia tăng hợp tác đề đạt một thỏa thuận toàn cầu mới, cân bằng về biến đổi khí hậu tại Hội nghị COP 21 tại Paris sắp tới, bảo đảm đồng đều 6 trụ cột về giảm nhẹ phát thải, thích ứng, tài chính, chuyển giao công nghệ, tăng cường năng lực và minh bạch cũng như nguyên tắc trách nhiệm chung nhưng có phân biệt, theo hoàn cảnh quốc gia. Các thành viên cũng cam kết đẩy mạnh hợp tác quản lý và giảm thiểu rủi ro thiên tai, tăng cường tính tự cường trong ngăn ngừa, sẵn sàng ứng phó thiên tai, thúc đẩy xây dựng năng lực và ứng dụng công nghệ sáng tạo.

Việt Nam cam kết đóng góp vào mọi nỗ lực của ASEM

Phát biểu tại Hội nghị, Thứ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn nhấn mạnh, Chương trình nghị sự 2030 về phát triển bền vững và những nỗ lực hướng tới thỏa thuận toàn cầu mới về biến đổi khí hậu tại Hội nghị COP 21 đem lại động lực mới cho phát triển bền vững và tự cường. Đây là lúc các thành viên ASEM cần hành động mạnh mẽ hơn, chung tay cùng cộng đồng quốc tế biến cam kết chính trị thành hành động cụ thể, thiết thực đáp ứng sự trông đợi của người dân và nâng tầm đóng góp của ASEM cho các nỗ lực toàn cầu.

Do đó, Trưởng đoàn Việt Nam đề xuất đối thoại và hợp tác ASEM cần gắn kết chặt chẽ với các Mục tiêu phát triển bền vững, trong đó chú trọng xóa đói nghèo, thu hẹp khoảng cách phát triển, bảo đảm an sinh xã hội, bình đẳng giới và ứng phó với các thách thức toàn cầu. Trong triển khai, ASEM cần có tư duy mới và cách tiếp cận tổng thể, liên ngành, dài hạn gắn kết các sáng kiến, dự án và các Nhóm hợp tác chuyên ngành liên quan của ASEM. Việc triển khai định kỳ “Đối thoại ASEM về phát triển bền vững” là sự thể hiện sinh động cách tiếp cận đúng hướng và tầm nhìn của ASEM.

Đồng thời, cần tiếp tục coi trọng hợp tác quản lý và giảm thiểu rủi ro thiên tai gắn với ứng phó biến đổi khí hậu, như sớm thiết lập mạng lưới kết nối và chia sẻ thông tin, các hệ thống cảnh báo sớm, ứng phó biến đổi khí hậu của ASEM và quốc tế để hỗ trợ nâng cao năng lực cảnh báo, dự báo, đánh giá rủi ro thiên tai, năng lực thể chế và quản lý thiên tai; thúc đẩy các giải pháp sáng tạo, công nghệ, tăng cường sự tham gia của cộng đồng trong phòng ngừa, giảm thiểu, phục hồi sau thiên tai.

Để đóng góp vào nỗ lực chung của ASEM, Việt Nam đề xuất sáng kiến mới tổ chức “Hội nghị ASEM về quản lý và giảm thiểu rủi ro thiên tai: Sáng tạo và công nghệ vì phát triển bền vững, tự cường” tại Việt Nam vào năm 2016 và được nhiều thành viên ủng hộ, tham gia đồng sáng kiến.

Trưởng đoàn Việt Nam đề xuất, ASEM cần phối hợp đồng bộ và hiệu quả giữa các hoạt động, sáng kiến trong ASEM cũng như với các cơ chế khác, góp phần thúc đẩy quan hệ đối tác toàn cầu vì phát triển bền vững. Trong đó, cần thúc đẩy hỗ trợ các nỗ lực thu hẹp khoảng cách phát triển, hợp tác tiểu vùng và khu vực của các thành viên ASEM, đặc biệt là hợp tác Mekong - Danub, khuyến khích sự chia sẻ trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp, các chương trình đối tác công - tư, chuyển giao và sử dụng công nghệ xanh, sạch, nhân rộng các mô hình hợp tác giữa các địa phương như Bến Tre của Việt Nam và Tuicea của Rumani.

Trưởng đoàn Việt Nam khẳng định, là một quốc gia cung ứng nông sản hàng đầu thế giới, song lại nằm trong số 10 quốc gia chịu tác động nặng nề nhất của biến đổi khí hậu và nước biển dâng, Việt Nam mong muốn tăng cường hợp tác với các thành viên ASEM khác, cam kết tiếp tục đóng góp vào mọi nỗ lực của ASEM nhằm ứng phó với biến đổi khí hậu và thiên tai “vì một tương lai bền vững và an toàn”.

Hội nghị Bộ trưởng sẽ tiếp tục các hoạt động trong ngày 6/11, trong đó có các phiên họp về “Kết nối và tương lai ASEM” và “Các vấn đề quốc tế và khu vực”.

Nhiều hoạt động ngoại giao song phương bên lề

Bên lề Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEM lần thứ 12, ngày 5/11, Thứ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn - Trưởng đoàn Việt Nam, đã có các cuộc gặp song phương với Phó Chủ tịch Ngân hàng Đầu tư châu Âu (EIB) Jonathan Taylor, Đại sứ Zhang Yan - Giám đốc điều hành Quỹ ASEF và bà Dubravka Jlejic Markovic, Trợ lý Bộ trưởng Ngoại giao, Trưởng đoàn Croatia.

Trong cuộc trao đổi, Phó Chủ tịch EIB đánh giá cao mối quan hệ hợp tác toàn diện Việt Nam – EU và tin tưởng việc Việt Nam và EU ký kết, triển khai Hiệp định Thương mại tự do (EVFTA) trong thời gian tới sẽ thúc đẩy mạnh mẽ quan hệ thương mại – đầu tư giữa hai bên; khẳng định EIB sẵn sàng hợp tác lâu dài với Việt Nam trong lĩnh vực Việt Nam đang có nhu cầu cấp bách như xây dựng cơ sở hạ tầng (đặc biệt là xây dựng các tuyến tàu điện ngầm tại Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh) và thích ứng với biến đổi khí hậu. Ông Jonathan Taylor cũng bày tỏ mong muốn sớm sang thăm chính thức Việt Nam để thúc đẩy hợp tác giữa Việt Nam và EIB.

Trong trao đổi với Thứ trưởng Bùi Thanh Sơn, Giám đốc Điều hành Quỹ ASEF đánh giá cao đóng góp của Việt Nam trong khuôn khổ hợp tác ASEM trên các lĩnh vực môi trường, phát triển kinh tế xanh. Ông Zhang Yan đồng thời bày tỏ, ASEF sẵn sàng tiếp tục hợp tác với Việt Nam để triển khai các hoạt động trong khuôn khổ ASEM như Tuần lễ Thanh niên ASEM và Điển hình ASEM sẽ được Việt Nam chủ trì tổ chức vào tháng 3/2016.

Tại cuộc gặp với phía Croatia, Trưởng đoàn Croatia đánh giá cao những thành tựu phát triển kinh tế - xã hội và hội nhập quốc tế của Việt Nam; ủng hộ việc EU sớm ký Hiệp định Thương mại tự do với Việt Nam (EVFTA) và bày tỏ tin tưởng việc triển khai EVFTA sẽ góp phần thúc đẩy hơn nữa hợp tác thương mại – đầu tư giữa hai nước (năm 2014, kim ngạch thương mại giữa hai nước đã tăng 38% so với năm 2013). Phía Croatia cũng bày tỏ mong muốn hợp tác với Việt Nam trên các lĩnh vực thế mạnh của bạn như rà phá bom mìn, hải quân, hỗ trợ tham gia các hoạt động gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc; đề nghị hai bên sớm ký Hiệp định tránh đánh thuế hai lần trong thời gian tới (hai bên đã hoàn tất đàm phán). Hai bên cũng nhất trí sẽ tiếp tục duy trì gặp gỡ, tiếp xúc và ủng hộ lẫn nhau tại các tổ chức và diễn đàn quốc tế.

P.V