Đây là lần đầu tiên Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc trên cương vị nguyên thủ quốc gia tham dự một Hội nghị Cấp cao của ASEAN với đối tác Liên bang (LB) Nga và đã thể hiện mạnh mẽ vai trò trách nhiệm của Việt Nam tham gia đóng góp thúc đẩy quan hệ Đối tác toàn diện và tiến bộ ASEAN-Nga.
| Toàn cảnh phiên họp chung Hội nghị Cấp cao kỷ niệm ASEAN - Nga, Sochi 20/5. |
Tại Hội nghị, Thủ tướng đã cùng lãnh đạo Nga và ASEAN thảo luận các định hướng hợp tác lớn, đồng thời đề xuất các biện pháp ưu tiên về (i) tăng cường hợp tác chính trị-an ninh trong các diễn đàn cơ chế khu vực do ASEAN giữ vai trò chủ đạo, nhất là về an ninh biển, chống khủng bố và tội phạm xuyên quốc gia; (ii) phát huy tối đa tiềm năng và thế mạnh của mỗi bên thúc đẩy quan hệ kinh tế thương mại, đầu tư, năng lượng và du lịch, trong đó có việc sớm đàm phán Hiệp định Thương mại tự do ASEAN – Nga; mong muốn Nga hỗ trợ Kế hoạch tổng thể về Kết nối ASEAN, Sáng kiến Hội nhập ASEAN, các chương trình phát triển Tiểu vùng Mekong; hai bên định kỳ tổ chức Triển lãm kinh tế-thương mại ASEAN – Nga tại nước Nga; và (iii) tăng cường hợp tác văn hóa-xã hội, ưu tiên phát triển giáo dục, khoa học công nghệ, giao lưu văn hóa, trao đổi sinh viên và thanh niên, ứng phó biến đổi khí hậu và phòng chống thiên tai.
Thủ tướng đã nêu rõ quan điểm, lập trường của Việt Nam về vấn đề Biển Đông và khẳng định hòa bình, an ninh ở Biển Đông có ý nghĩa thiết yếu đối với hòa bình, an ninh khu vực và toàn cầu.
Thủ tướng nhấn mạnh yêu cầu cấp bách là các quốc gia liên quan kiềm chế, ngưng các hành động đơn phương làm thay đổi nguyên trạng tình hình ở Biển Đông, trái với Tuyên bố về các ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) cũng như luật pháp quốc tế, không quân sự hóa, thúc đẩy các cuộc đối thoại và thương lượng để giải quyết tranh chấp và sớm có kết quả thực chất về xây dựng Bộ Quy tắc ứng xử “COC”, tôn trọng các tiến trình ngoại giao và pháp lý quốc tế, tăng cường các biện pháp xây dựng lòng tin và ngoại giao phòng ngừa.
“Việt Nam tin tưởng sâu sắc rằng quan hệ ASEAN-Nga đứng trước những vận hội mới tươi sáng nhờ vào những cơ sở ngày càng vững chắc hơn, đồng thời là những động lực ngày càng mạnh mẽ hơn, đó là những lợi ích chung về hòa bình, an ninh, phát triển, thiện chí và khả năng to lớn cho sự ủng hộ, hỗ trợ trên nhiều mặt”, Thủ tướng nhấn mạnh.
Trong thời gian dự Hội nghị, Thủ tướng có các cuộc gặp gỡ, tiếp xúc song phương: Hội kiến với Tổng thống Nga Putin, gặp Thủ tướng Campuchia Samdech Decho Hun Sen, Tổng thống Indonesia Joko Widodo, Tổng thống Myanmar Htin Kyaw, Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long, Thủ tướng Malaysia Naijb Rabak và Thủ tướng Thái Lan Prayuth Chan-ocha.
Tại các cuộc hội kiến, tiếp xúc, hai bên đã trao đổi nhiều biện pháp, định hướng thúc đẩy hơn nữa quan hệ song phương.
Trong cuộc hội kiến Tổng thống Nga Putin, hai bên đã đánh giá kết quả tích cực hợp tác song phương thời gian qua và nhất trí cần tiếp tục hợp tác chặt chẽ, nâng cao kim ngạch thương mại, thực hiện tốt Hiệp định thương mại tự do Việt Nam – Liên minh kinh tế Á – Âu, phấn đấu đạt 10 tỷ USD vào năm 2020; tạo thuận lợi cho đầu tư, phát triển du lịch và chú trọng nâng cao hiệu quả của các chương trình và dự án hợp tác trọng điểm về năng lượng, dầu khí, điện hạt nhân, hợp tác an ninh quốc phòng, giáo dục đào tạo...
Tại cuộc gặp Thủ tướng Malaysia, hai bên nhất trí sớm hoàn tất và ký các hiệp định Tương trợ tư pháp, Dịch vụ, Hàng không và Giáo dục; tích cực thúc đẩy hợp tác đầu tư, thương mại; đẩy mạnh hợp tác trong lĩnh vực biển, đại dương, tăng cường chia sẻ thông tin, kinh nghiệm chống cướp biển, cứu hộ, cứu nạn; tiếp tục xem xét để sớm tiếp nhận lao động Việt Nam sang Malaysia làm việc.
Tại cuộc gặp Thủ tướng Thái Lan, hai Thủ tướng nhất trí phối hợp chỉ đạo triển khai hiệu quả các nội dung và thỏa thuận đã đạt được tại Cuộc họp nội các chung Việt Nam – Thái Lan lần thứ 3 (tháng 7/2015) và Chương trình hành động triển khai quan hệ đối tác chiến lược giai đoạn 2014 – 2018.
Tại cuộc gặp Thủ tướng Campuchia Samdech Hun Sen, hai Thủ tướng nhất trí triển khai có hiệu quả các hiệp định, thỏa thuận về thương mại, đầu tư, du lịch. Nỗ lực giải quyết những vấn đề còn tồn tại như công tác phân giới cắm mốc biên giới trên đất liền, vấn đề địa vị pháp lý cho Việt kiều và tháo gỡ khó khăn về cơ chế, chính sách cho các nhà đầu tư Việt Nam tại Campuchia.
Tại cuộc gặp Tổng thống Indonesia, hai bên nhấn mạnh cần tiếp tục thúc đẩy trao đổi đoàn các cấp, tăng cường hợp tác an ninh, quốc phòng; tìm cách tháo gỡ khó khăn để tăng kim ngạch hai nước, phấn đấu đạt mục tiêu 8 tỷ USD vào năm 2018; đẩy mạnh đàm phán phân định vùng đặc quyền kinh tế.
Tại cuộc gặp Tổng thống Myanmar Htin Kyaw, hai bên khẳng định mong muốn tiếp tục mọi nỗ lực để đưa quan hệ hợp tác ngày càng đi vào chiều sâu, có hiệu quả, nhất là trên các lĩnh vực đầu tư, thương mại; tăng cường Ủy ban hỗn hợp về hợp tác song phương; tăng cường phối hợp tại các diễn đàn khu vực và quốc tế…
Tại cuộc gặp Thủ tướng Singapore, hai bên bày tỏ hài lòng trước sự phát triển tốt đẹp của quan hệ đối tác chiến lược Việt Nam – Singapore. Năm 2015, kim ngạch thương mại hai chiều tăng 10%, đạt 16 tỷ USD; Singapore là nhà đầu tư hàng đầu tại Việt Nam với tổng số vốn đầu tư là 36,5 tỷ USD…
Tại các cuộc hội kiến, tiếp xúc song phương, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và các nhà lãnh đạo Nga, ASEAN đề cập đến một số vấn đề khu vực, trong đó có vấn đề Biển Đông. Các vị lãnh đạo đều khẳng định tầm quan trọng của việc tuân thủ luật pháp quốc tế, các thỏa thuận khu vực để bảo đảm hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn, tự do hàng hải, hàng không ở Biển Đông.
Cũng trong khuôn khổ Hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và các nhà lãnh đạo ASEAN - Nga đã tiếp các đại diện doanh nghiệp ASEAN và Nga tham dự Diễn đàn Doanh nghiệp ASEAN-Nga, gặp đại diện của Ủy ban hợp tác Á-Âu (EAEU), Tổ chức hợp tác Thượng Hải (SCO) và Ban Thư ký ASEAN trao đổi về tiến trình hội nhập kết nối kinh tế Á-Âu với khu vực Đông Nam Á.
Hội nghị cấp cao ASEAN-Nga chỉ diễn ra trong 2 ngày nhưng đã đạt được những kết quả nổi bật, không chỉ ghi dấu mốc mới với nhiều biện pháp cụ thể nhằm phát triển hơn nữa quan hệ đối tác đối thoại ASEAN - Nga, mà còn ghi đậm dấu ấn của Việt Nam, một thành viên luôn chủ động, tích cực và có trách nhiệm với sự phồn vinh của Cộng đồng ASEAN.