Thương mại Việt Nam - Trung Quốc Sắp cán mốc 100 tỷ USD

Xin ông cho biết một số kết quả nổi bật về kinh tế thương mại giữa hai nước trong năm 2016?

Năm 2016, hợp tác kinh tế thương mại Việt - Trung thu được kết quả rất đáng khích lệ. Trước tiên phải kể đến hoạt động thương mại tăng trưởng ổn định; xuất khẩu của Việt Nam sang Trung Quốc tăng mạnh. Theo thống kê của Trung Quốc, tính đến tháng 11/2016, kim ngạch thương mại song phương đạt 87,84 tỷ USD, tăng 1,6% so với cùng kỳ năm 2015. Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu vẫn còn gặp nhiều khó khăn, kim ngạch thương mại chính giữa Trung Quốc và các bạn hàng ASEAN giảm mạnh, hai nước cùng nỗ lực duy trì được tốc độ tăng trưởng này.

Đặc biệt, giá trị hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam sang Trung Quốc đạt 32,96 tỷ USD, tăng trưởng tới 20,8%, trong khi thâm hụt thương mại giảm 31%. Nguyên nhân gốc rễ của sự mất cân bằng thương mại giữa hai nước nằm ở sự khác biệt về trình độ phát triển kinh tế và cơ cấu công nghiệp. Tôi tin tưởng dưới sự chỉ đạo của hai Chính phủ, dưới tác động của thị trường, thương mại Việt - Trung sẽ tiếp tục phát triển ổn định và lành mạnh.

Thứ hai, theo thống kê của Việt Nam, tính đến tháng 11/2016, tổng vốn thỏa thuận đầu tư của Trung Quốc vào Việt Nam đạt 1,32 tỷ USD, tăng 112,7% so với cùng kỳ năm trước. Xếp thứ 4 trong số các nước và vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam (trước đó 2 tháng Trung Quốc xếp thứ 6). Đến nay, Trung Quốc có 1.529 dự án đầu tư vào Việt Nam với số vốn thỏa thuận là 10,14 tỷ USD, đứng thứ 8 trong số các nước và vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam. Nhiều dự án có quy mô và chất lượng lớn đã được thực hiện, điển hình có khu công nghiệp Vân Trung (tỉnh Bắc Giang) đã và đang chuẩn bị đầy đủ các điều kiện để trở thành Thung lũng hợp tác năng lượng mới Việt - Trung.

Thứ ba, thủ tục thông quan thương mại biên giới giữa hai nước đã được cải thiện đáng kể. Năm 2016, với nỗ lực chung của các ban ngành hữu quan, hai bên tái ký kết “Hiệp định thương mại biên giới Việt - Trung”. Điều này giúp hai bên quy chuẩn hóa thêm một bước, thúc đẩy thương mại biên giới hơn nữa. Đồng thời, cơ bản giải quyết vấn đề ùn tắc hàng hóa nông sản của doanh nghiệp và người dân vùng biên tại cửa khẩu trong nhiều năm qua.

Ông nhận định thế nào về hoạt động đầu tư của doanh nghiệp Việt Nam vào Trung Quốc?

Theo thống kê của Trung Quốc, đến tháng 9/2016, Việt Nam có 518 dự án đầu tư vào Trung Quốc với số vốn là 120 triệu USD. Thực tế những năm gần đây, tuy số lượng các dự án đầu tư của Việt Nam vào Trung Quốc tăng nhanh, nhưng chưa tương xứng với tiềm năng và hiện trạng phát triển hợp tác kinh tế thương mại hai nước. Nguyên nhân có thể là do các doanh nghiệp Việt Nam chưa quen với thị trường Trung Quốc và truyền thông Việt Nam đưa tin về thị trường Trung Quốc chưa nhiều.

Những năm qua, Trung Quốc luôn là thị trường thu hút đầu tư nước ngoài lớn nhất thế giới với chính sách đầu tư minh bạch, môi trường đầu tư được bảo đảm. Trung Quốc hoan nghênh và chào đón các doanh nghiệp Việt Nam đầu tư vào Trung Quốc.

Những năm gần đây, Hà Nội Milk là doanh nghiệp luôn nỗ lực thâm nhập thị trường Trung Quốc với các sản phẩm sữa chất lượng cao. Năm 2016, doanh nghiệp này đầu tư xây dựng nhà máy tại khu ngoại quan Bằng Tường (Quảng Tây), trở thành doanh nghiệp sản xuất sữa đầu tiên của Việt Nam tại Trung Quốc. Tôi tin rằng sắp tới sẽ có nhiều doanh nghiệp Việt Nam tiến vào thị trường, cùng chia sẻ những thành quả cải cách mở cửa của Trung Quốc.

Thương mại hai nước có khả năng cán mốc 100 tỷ USD năm 2017 mà Chính phủ hai nước đã đề ra từ năm 2013?

Từ năm 2010 đến nay, biểu đồ tăng trưởng kinh tế thương mại Việt - Trung luôn duy trì tốc độ cao, hàng năm trên dưới 20%. Trong năm 2016, kinh tế thế giới và Trung Quốc chịu áp lực suy thoái, nhưng hai nước vẫn duy trì đà tăng trưởng kinh tế - thương mại. Tôi hy vọng kim ngạch thương mại sẽ gần đạt mục tiêu 100 tỷ USD.

Về hợp tác kinh tế và thương mại Việt - Trung năm 2017 và trong tương lai, tôi cho rằng vấn đề mấu chốt là “có quy hoạch và bắt tay hợp tác”.

Trong năm 2017, Phòng Tham tán kinh tế thương mại sẽ có những hoạt động gì để thúc đẩy quan hệ kinh tế thương mại giữa hai nước?

Một trong những công tác trọng điểm của chúng tôi là nỗ lực thúc đẩy kết nối chiến lược phát triển hai nước. Đầu tháng 11/2015, trong chuyến thăm Việt Nam, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tập Cận Bình và Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã đạt được nhận thức chung kết nối chiến lược phát triển sáng kiến “Một vành đai, một con đường” và quy hoạch “Hai hành lang, một vành đai kinh tế”.

Việt Nam là một trong hơn 60 quốc gia dọc tuyến nhất trí ủng hộ sáng kiến “Một vành đai, một con đường”. “Hai hành lang, một vành đai kinh tế” là chiến lược hợp tác do Việt Nam đưa ra từ năm 2002, nhằm thông qua đầu tư và hợp tác thương mại song phương tại vùng kinh tế Bắc Bộ, từng bước hình thành hành lang kinh tế Tây Bắc, Bắc Bộ, Đông Bắc Bộ thông thương với thị trường Trung Quốc; thúc đẩy kinh tế các tỉnh thành dọc tuyến Vịnh Bắc Bộ của hai nước phát triển; cuối cùng là nâng cao trình độ phát triển của kinh tế miền Bắc Việt Nam.

“Một vành đai, một con đường” chú trọng vào việc thúc đẩy kết nối cơ sở hạ tầng, sản xuất, hợp tác sản xuất và khu vực hợp tác kinh tế xuyên biên giới, phù hợp hơn với “Hai hành lang, một vành đai”.

Hai là, thực hiện kết quả các chuyến thăm của lãnh đạo cấp cao hai nước. Mỗi chuyến thăm của Lãnh đạo cấp cao hai nước đều hình thành hàng loạt văn kiện hợp tác kinh tế - thương mại. Những văn kiện này góp phần thúc đẩy và làm sâu sắc thêm kim chỉ nam hợp tác kinh tế - thương mại song phương. Do đó, hai nước cần phải tiếp tục giải quyết các khó khăn để thực hiện tốt các cam kết, tạo ra diện mạo và động lực mới cho hợp tác kinh tế thương mại Việt - Trung.

Ba là, thực hiện quy hoạch hợp tác kinh tế thương mại song phương. Hai bên đã ký kết “Quy hoạch phát triển 5 năm hợp tác kinh tế, thương mại”, ký biên bản ghi nhớ triển khai hợp tác năng lực sản xuất và hợp tác cơ sở hạ tầng, cùng bản ghi nhớ danh sách các dự án trọng điểm. Trong giai đoạn tiếp theo, hai bên cần thực hiện tốt các công việc trên, đẩy nhanh tiến độ các dự án trọng điểm.

Bốn là, năm 2017, hai nước sẽ tập trung vào việc thúc đẩy xây dựng các khu hợp tác kinh tế xuyên biên giới; quyết tâm hoàn thành công tác đàm phán trong năm; thúc đẩy khu hợp tác kinh tế xuyên biên giới trở thành một mô hình hợp tác kinh tế và thương mại song phương.

Năm là, gây dựng nền tảng hợp tác công nghiệp trọng điểm. Hiện nay, dưới tác động của kinh tế thị trường, hợp tác sản xuất Việt - Trung từng bước tập trung vào 3 ngành nghề trọng điểm là: khu hợp tác sản xuất năng lượng mới tại tỉnh Bắc Giang lấy sản xuất quang điện là hạt nhân, trở thành cơ sở sản xuất năng lượng mặt trời lớn nhất của doanh nghiệp Trung Quốc tại nước ngoài; khu hợp tác sản xuất truyền thống lấy KCN Vĩnh Hưng và các trung tâm trọng điểm ven biển làm cơ sở, gồm hơn 10 tổ máy với 60 triệu KW do Trung Quốc chế tạo, cung cấp năng lượng cho phát triển kinh tế của Việt Nam; nền tảng cơ sở hạ tầng và các dịch vụ tích hợp thì lấy Khu công nghiệp Long Giang (Tiền Giang) và Khu hợp tác kinh tế thương mại Thâm Quyến - Hải Phòng làm trung tâm.

Sáu là, tăng cường hợp tác đào tạo nguồn nhân lực. Bên cạnh việc mở rộng hợp tác kinh tế với Việt Nam, Trung Quốc sẽ tăng cường giúp Việt Nam đào tạo nguồn nhân lực chuyên môn cho tất cả ngành nghề.

Năm năm trở lại đây, Trung Quốc giúp Việt Nam đào tạo 1.500 học viên tại Trung Quốc. Dự kiến, ba năm tới, Phòng Kinh tế Thương mại Đại sứ quán Trung Quốc tại Việt Nam sẽ phối hợp với Bộ Công Thương Việt Nam đưa 1.000 học viên Việt Nam sang Trung Quốc đào tạo.

Xin cảm ơn ông!