| Lãnh tụ tối cao Iran, Đại giáo chủ Ali Khamenei (trái) gặp Thủ tướng Pakistan Shehbaz Sharif tại Tehran. (Nguồn: Reuters) |
Báo Thế giới & Việt Nam điểm một số tin quốc tế nổi bật trong ngày.
Châu Á – Thái Bình Dương
*Nhật Bản phản đối Trung Quốc hoạt động nghiên cứu trong vùng đặc quyền kinh tế: Chánh văn phòng nội các Nhật Bản Yoshimasa Hayashi ngày 27/5 cho biết, nước này đã gửi công hàm phản đối Trung Quốc về hoạt động nghiên cứu khoa học biển không thông báo trước trong vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của Nhật Bản.
Theo lực lượng bảo vệ bờ biển Nhật Bản, một tàu khảo sát của Trung Quốc đã thả một vật thể giống như dây cáp xuống vùng biển cách quần đảo Okinotori, điểm cực Nam của Nhật Bản, khoảng 270 km về phía Đông vào ngày thứ 26/5. Sau đó, lực lượng này đã yêu cầu tàu Trung Quốc dừng hoạt động và tàu này đã rời khỏi vùng EEZ vào khoảng 22h45 cùng ngày.
Theo luật pháp quốc tế, các tàu nước ngoài cần có sự chấp thuận trước để thực hiện hoạt động nghiên cứu trong EEZ của một quốc gia khác. (Kyodo)
*ASEAN kêu gọi đối thoại và gia hạn ngừng bắn ở Myanmar: Các nhà lãnh đạo ASEAN ngày 27/5 đã kêu gọi tất cả các bên ở Myanmar gia hạn lệnh ngừng bắn tạm thời và xây dựng lòng tin hướng tới việc tổ chức một cuộc đối thoại toàn diện.
Tuyên bố tại Hội nghị cấp cao ASEAN nhấn mạnh: "Chúng tôi khuyến khích tất cả các nhân tố liên quan ở Myanmar xây dựng lòng tin hướng tới việc tổ chức một cuộc đối thoại toàn diện cấp quốc gia bằng cách tiếp tục tiếp cận các bên liên quan theo cách bền vững, với mục tiêu đạt được một giải pháp hòa bình lâu dài cho cuộc khủng hoảng". (Reuters)
*Bộ trưởng An ninh Triều Tiên thăm Nga: Hãng thông tấn trung ương Triều Tiên (KCNA) ngày 27/5 cho biết một phái đoàn nước này, do Bộ trưởng Ri Chang Dae dẫn đầu, đã khởi hành từ Bình Nhưỡng vào ngày 26/5 để tham dự cuộc họp lần thứ 13 của các đại diện cấp cao xử lý các vấn đề an ninh tại Moscow (Nga). Nhân sự kiện này, Bộ trưởng Ri dự kiến có cuộc hội đàm song phương với Thư ký Hội đồng An ninh Liên bang Nga Sergei Shoigu.
Tuần trước, Hội đồng An ninh Nga cho biết ông Sergei Shoigu sẽ hội đàm với các quan chức từ Triều Tiên, Iran, Ấn Độ và các nước khác vào ngày 28-29/5 bên lề cuộc họp của các đại diện cấp cao phụ trách các vấn đề an ninh.
Trước đó, KCNA cũng cho biết một phái đoàn Chính phủ Nga do Thứ trưởng Nội vụ Nga dẫn đầu đã đến Bình Nhưỡng vào ngày 25/5. (KCNA)
*Trung Quốc phủ nhận cáo buộc cung cấp vũ khí quân sự cho Nga: Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Mao Ninh ngày 27/5 tuyên bố Bắc Kinh chưa bao giờ cung cấp vũ khí sát thương cho bất kỳ bên nào trong cuộc xung đột ở Ukraine và kiểm soát chặt chẽ các mặt hàng lưỡng dụng.
Trả lời họp báo thường kỳ, bà Mao Ninh khẳng định: "Phía Ukraine biết rõ điều này và Trung Quốc kiên quyết phản đối những cáo buộc vô căn cứ và thao túng chính trị".
Trước đó một ngày, Giám đốc tình báo nước ngoài của Ukraine cho rằng Trung Quốc đang cung cấp một loạt các sản phẩm quan trọng cho 20 nhà máy quân sự của Nga. (Reuters)
*Hàn Quốc cấm 2 cựu quyền tổng thống xuất cảnh: Hãng thông tấn Yonhap ngày 27/5 đưa tin giới chức Hàn Quốc đã áp đặt lệnh cấm xuất cảnh đối với 2 cựu quyền tổng thống để phục vụ cuộc điều tra về nỗ lực áp đặt thiết quân luật hồi tháng 12 năm ngoái của cựu Tổng thống Yoon Suk Yeol.
Yonhap đưa tin: "Cảnh sát ngày 27/5 cho biết cựu Thủ tướng Han Duck-soo và cựu Bộ trưởng Tài chính Choi Sang-mok đã bị cấm rời khỏi đất nước do đang bị điều tra với tư cách nghi phạm trong một vụ án nổi loạn", đồng thời cho biết thêm lệnh cấm có hiệu lực từ giữa tháng 5.
Tổng thống Yoon Suk Yoel đã chính thức bị phế truất vào tháng trước sau khi bị các nhà lập pháp luận tội và đình chỉ chức vụ vì nỗ lực lật đổ chính quyền dân sự vào ngày 3/12. (AFP)
*Trung Quốc kêu gọi Campuchia xây dựng cộng đồng chung vận mệnh: Ngày 27/5, Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường đã kêu gọi Trung Quốc và Campuchia ứng phó với những bất ổn bên ngoài bằng sự chắc chắn của việc xây dựng cộng đồng chung vận mệnh.
Trong cuộc gặp với Thủ tướng Campuchia Hun Manet, ông Lý Cường đã hối thúc 2 nước cùng nhau thúc đẩy phát triển kinh tế và bảo vệ các lợi ích chung của đôi bên. (THX)
*Nhật Bản tung gói 15,5 tỷ USD đối phó thuế quan Mỹ: Chính phủ Nhật Bản ngày 27/5 đã công bố một gói hỗ trợ trị giá 15,5 tỷ USD nhằm bảo vệ các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs) của nước này khỏi tác động của thuế quan Mỹ.
Nhật Bản, một đồng minh chủ chốt của Mỹ và là nhà đầu tư lớn nhất của nước này, đang phải chịu mức thuế suất cơ bản 10% mà Mỹ áp đặt lên hầu hết các quốc gia, cùng với các mức thuế cao hơn đánh vào ô tô, thép và nhôm.
Tổng thống Mỹ Donald Trump cũng đã công bố mức thuế "đối ứng" 24% đối với Nhật Bản vào đầu tháng 4, nhưng sau đó đã tạm dừng cùng với các biện pháp tương tự đối với các quốc gia khác cho đến đầu tháng 7. (AFP)
*Trung Quốc phát triển công nghệ đột phá giảm tiếng ồn tàu ngầm: Theo một nghiên cứu đăng trên tạp chí Kiểm soát tiếng ồn và rung động tháng 4/2025, các nhà khoa học Trung Quốc đã tạo ra công nghệ giảm rung động đột phá, giúp tăng khả năng tàng hình của tàu ngầm bằng cách giảm đáng kể tiếng ồn từ động cơ.
Công nghệ này thay thế bệ đỡ động cơ cứng truyền thống bằng “hệ thống cách ly rung động lai chủ động - bị động. Thử nghiệm trên mô hình thu nhỏ trong phòng thí nghiệm cho thấy hiệu quả giảm tiếng ồn 24-26 dB ở dải tần 100-400 Hz, bao phủ phần lớn hài âm đặc trưng của động cơ (10-500 Hz).
Nghiên cứu có sự tham gia của Tập đoàn Đóng tàu Nhà nước Trung Quốc (CSSC) - đơn vị chế tạo tàu ngầm hàng đầu, cho thấy tiềm năng ứng dụng quân sự. (SCMP)
*Triều Tiên nói Vòm Vàng của Mỹ là 'kịch bản chiến tranh hạt nhân': Truyền thông nhà nước Triều Tiên ngày 27/5 đưa tin, Bộ Ngoại giao nước này đã chỉ trích dự án lá chắn phòng thủ tên lửa Vòm Vàng của Mỹ là một "sáng kiến đe dọa rất nguy hiểm".
Hãng thông tấn KCNA dẫn lời Viện Nghiên cứu Mỹ thuộc Bộ Ngoại giao Triều Tiên cho biết: "Kế hoạch Vòm Vàng là một sản phẩm điển hình của chính sách 'Nước Mỹ trên hết'.
Mục tiêu của Vòm Vàng là tận dụng một mạng lưới hàng trăm vệ tinh xoay quanh địa cầu với các cảm biến và thiết bị đánh chặn tinh vi để vô hiệu hóa tên lửa đối phương đang bay tới sau khi chúng được phóng đi từ các quốc gia như Trung Quốc, Iran, Triều Tiên hoặc Nga. Tuần trước, Trung Quốc tuyên bố "quan ngại sâu sắc" về dự án và kêu gọi Washington từ bỏ việc phát triển dự án này. (Reuters)
Châu Âu
*Thủ tướng Đức đe dọa sẽ cứng rắn hơn với Slovakia và Hungary: Trong một cuộc phỏng vấn được phát sóng trên WDR ngày 26/5, Thủ tướng Đức Friedrich Merz đã cảnh báo Slovakia và Hungary rằng nếu hai quốc gia này tiếp tục cản trở các quyết định của Liên minh châu Âu (EU), Đức sẽ có phản ứng cứng rắn hơn. Ông cho biết những biện pháp mạnh mẽ hơn và xung đột gay gắt hơn có thể sẽ được đưa ra trong chương trình nghị sự của EU.
Hungary và Slovakia, dưới sự lãnh đạo lần lượt của các Thủ tướng Viktor Orbán và Robert Fico, đã có những hành động đáng chú ý liên quan đến chính sách đối ngoại của EU. Hungary đã chặn nhiều biện pháp trừng phạt Nga liên quan đến cuộc chiến ở Ukraine, trong khi Slovakia gần đây cũng tham gia vào các phong tỏa tương tự. (DW)
*EU từ chối đề nghị tham vấn của Nga: Đại diện của phái đoàn Nga tại Geneva - ông Nikolai Platonov ngày 26/5 cho biết Liên minh châu Âu đã từ chối tham vấn với nước này tại Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) về tranh chấp liên quan đến Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM).
Trả lời hãng RIA Novosti, ông Nikolai Platonov khẳng định: “EU đã từ chối tham vấn với chúng tôi về vấn đề này”. Cùng ngày, hãng tin Reuters trích dẫn tài liệu của WTO cho biết nguyên nhân phía EU từ chối là do cuộc chiến của Nga tại Ukaine.
Trước đó, Nga đã yêu cầu tham vấn với EU về thuế carbon biên giới tại WTO, bước đầu tiên trong tranh chấp trước khi các thủ tục chính thức bắt đầu. Tài liệu của EU đệ trình lên WTO có đoạn: “Liên minh châu Âu cho rằng các cuộc tham vấn do Liên bang Nga yêu cầu không thể mang lại kết quả và không thể đưa đến giải pháp thỏa đáng cho vấn đề đang được thảo luận". (AFP)
*NATO dự kiến nâng mức chi tiêu quốc phòng lên 5% GDP: Tổng thư ký Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) Mark Rutte ngày 26/5 cho rằng các nước thành viên liên minh sẽ nhất trí mục tiêu chi tiêu quốc phòng ở mức 5% Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) tại hội nghị ở La Haye vào tháng 6 tới.
Phát biểu tại một cuộc họp của Hội đồng Nghị viện NATO ở Dayton, ông Rutte nói: "Tôi cho rằng tại La Haye, chúng ta sẽ nhất trí mục tiêu chi tiêu quốc phòng ở mức cao, tổng cộng là 5%... Tạm cho rằng con số này là 5%, tôi sẽ không nói chi tiết phân bổ cụ thể là gì, nhưng phần ngân sách cốt lõi sẽ cao hơn đáng kể mức 3%, và đó cũng là mục tiêu cho các khoản chi liên quan đến quốc phòng". (Reuters)
Trung Đông-châu Phi
*Israel đánh chặn tên lửa từ Yemen: Ngày 27/5 quân đội Israelcho biết đã đánh chặn một quả tên lửa được phóng từ Yemen về phía Israel, nơi còi báo động đã vang lên ở một số khu vực.
Lực lượng Houthi ở Yemen đã tiếp tục bắn tên lửa vào Israel, một hành động mà lực lượng này gọi là để thể hiện tình đoàn kết với người Palestine ở Gaza,. Tuy nhiên, Houthi đã đồng ý Israel đã thực hiện các cuộc không kích đáp trả, bao gồm một cuộc tấn công vào ngày 6/5 đã làm hư hại sân bay chính của Yemen ở Sanaa và khiến nhiều người thiệt mạng. (Reuters)
*Iran và Pakistan kêu gọi các nỗ lực chung ủng hộ sự nghiệp của người Palestine: Lãnh tụ tối cao Iran Ali Khamenei ngày 26/5 đã kêu gọi hợp tác chặt chẽ hơn với Pakistan, thúc giục các nỗ lực “chung và hiệu quả” để chấm dứt cuộc xung đột ở Dải Gaza và ủng hộ sự nghiệp của người Palestine.
Về phần mình, Thủ tướng Pakistan Sharif – người đang ở Tehran cho biết chuyến thăm của ông nhằm mục đích tăng cường hợp tác với Iran trên nhiều lĩnh vực. Theo hãng thông tấn APP của Pakistan, Thủ tướng Sharif đã tóm tắt cho ông Khamenei về những căng thẳng biên giới gần đây với Ấn Độ và bày tỏ sự đánh giá cao vai trò của Iran trong các nỗ lực thúc đẩy đàm phán giảm căng thẳng giữa Pakistan và Ấn Độ.
Cùng ngày 26/5, ông Sharif đã có cuộc hội đàm với Tổng thống Iran Masoud Pezeshkian và các quan chức cấp cao khác. (Al Jazeera)
*Thủ tướng Israel cam kết giải cứu tất cả các con tin: Ngày 26/5, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu tuyên bố sẽ đưa tất cả các con tin đang bị giam giữ ở Gaza, “cả sống và chết” về nhà.
Phát biểu tại lễ bế mạc lễ diễu hành Ngày Jerusalem, đánh dấu việc Israel chiếm thành phố này trong cuộc chiến tranh năm 1967, ông Netanyahu khẳng định: “Nếu chúng ta không đạt được điều đó hôm nay, chúng ta sẽ đạt được vào ngày mai, và nếu không phải ngày mai, thì là ngày kia. Chúng ta sẽ không từ bỏ”. Tuy nhiên, Thủ tướng Israel không đề cập đến một đề xuất ngừng bắn mà phong trào Hamas đã thông báo đang được các bên thảo luận. (Al Jazeera)
*Phái đoàn Palestine giành được quyền treo cờ tại WHO: Ngày 26/5, với 95 phiếu thuận và 4 phiếu chống, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã thông qua đề xuất do Trung Quốc, Pakistan, Saudi Arabia và các nước khác đưa ra tại hội nghị thường niên của tổ chức này ở Geneva về việc cho phép phái đoàn Palestine treo cờ tại WHO.
Israel phản đối nghị quyết trên của WHO. Đồng minh chính của nước này là Mỹ, vốn đang có kế hoạch rời khỏi WHO, đã không tham gia bỏ phiếu. Pháp và Nhật Bản bỏ phiếu ủng hộ đề xuất này, trong khi Anh bỏ phiếu trắng.
Đại diện Palestine tại WHO Ibrahim Khraishi tuyên bố: “Đây là hành động mang tính biểu tượng và là một dấu hiệu cho thấy chúng tôi là một phần của cộng đồng quốc tế để giúp đỡ các nhu cầu về sức khỏe. Tôi hy vọng chúng tôi sẽ sớm có tư cách thành viên đầy đủ của WHO và tất cả các diễn đàn của Liên hợp quốc”. (AFP)
*Israel khuyến khích các nước đặt đại sứ quán tại Jerusalem: Ngày 26/5, sau cuộc họp nội các đặc biệt tại Jerusalem, Chính phủ Israel đã thông qua một nghị quyết do Ngoại trưởng Gideon Saar đề xuất nhằm hỗ trợ tài chính cho các quốc gia trong việc thành lập hoặc di dời đại sứ quán của họ đến Jerusalem.
Hiện nay, hầu hết các quốc gia không công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel và đặt đại sứ quán của họ tại Tel Aviv. Chỉ có 6 nước là Mỹ, Guatemala, Honduras, Kosovo, Papua New Guinea và Paraguay có đại sứ quán tại Jerusalem.
Văn phòng Ngoại trưởng Israel cho biết Fiji dự kiến mở đại sứ quán tại Jerusalem vào tháng 9/2025, Paraguay mở lại đại sứ quán tại Jerusalem vào tháng 12/2025 và vào đầu tháng 5 vừa qua, Ecuador đã khánh thành một văn phòng đại diện tại Jerusalem. (the Times of Israel)
Châu Mỹ - Mỹ Latinh
*Nhà vua Anh Charles III thăm Canada: Ngày 26/5, Vua Charles III và Hoàng hậu Camilla đã đến Canada, bắt đầu chuyến thăm kéo dài 2 ngày. Chuyến thăm được coi là sự ủng hộ đối với chủ quyền của Canada, đặc biệt trong bối cảnh Tổng thống Trump nhiều lần đe dọa sáp nhập Canada, điều mà ông nói sẽ là một "cuộc hôn nhân tuyệt vời". Ông Trump cũng gọi biên giới giữa hai nước là "nhân tạo".
Phát biểu với báo giới, Thủ tướng Canada Mark Carney nhấn mạnh chuyến thăm đầu tiên của Vua Charles III trên cương vị quốc vương là một lời nhắc nhở về mối quan hệ gắn bó giữa Canada và Hoàng gia Anh, phản ánh "sức mạnh, sự đa dạng và sự tự tin".
Trong khi đó, toàn quyền Canada Mary Simon khẳng định: "Sự hiện diện của Đức Vua và Hoàng hậu vào thời điểm quan trọng này trong lịch sử của chúng ta mang một ý nghĩa sâu sắc. Điều đó tái khẳng định mối liên kết hiến pháp lâu dài đã định hình hành trình của Canada trở thành một quốc gia độc lập và tự hào". (THX)
*Mỹ: Xả súng ở bang Philadelphia, hơn 10 người thương vong: Kênh truyền hình WPVI, một chi nhánh của ABC News, đưa tin ít nhất 9 người bị thương và 2 người thiệt mạng trong vụ nổ súng xảy ra vào tối 26/5 (giờ địa phương) tại Công viên Fairmount ở bang Philadelphia, Mỹ.
Kênh WPVI dẫn lời cảnh sát cho biết ít nhất 2 nạn nhân là trẻ vị thành niên nhưng chưa xác định được độ tuổi. Hiện, cảnh sát bang Philadelphia vẫn chưa đưa ra bình luận về vụ việc. (Reuters)
*Tổng thống Venezuela Maduro bác bỏ tuyên bố của EU liên quan tới bầu cử: Ngày 26/5, Tổng thống Venezuela Nicolás Maduro đã bác bỏ tuyên bố của Liên minh châu Âu (EU) sau khi khối này cho rằng các cuộc bầu cử Quốc hội và địa phương được tổ chức hôm 25/5 tại quốc gia Caribe này diễn ra trong một môi trường chính trị và pháp lý rất hạn chế.
Trước đó, EU đưa ra tuyên bố cho rằng tiến trình bầu cử tại Venezuela diễn ra với "sự đàn áp những người bất đồng chính kiến" và trong một môi trường "hạn chế cao độ".
EU cho rằng tiến trình bầu cử này "không hợp thức hóa kết quả chưa được xác minh của cuộc bầu cử tổng thống năm 2024 do chính phủ Venezuela công bố" và nhấn mạnh ông "Nicolás Maduro vẫn thiếu tính hợp pháp của một tổng thống được bầu cử dân chủ". (AFP)