| Máy bay vận tải Osprey V-22 Osprey tại căn cứ ở tỉnh Saga, Nhật Bản ngày 9/7/2025. (Nguồn: Kyodo) |
Châu Á-Thái Bình Dương
*Thái Lan quyết định dựng hàng rào dọc biên giới với Campuchia: Thủ tướng Thái Lan Anutin Charnvirakul ngày 2/10 cho biết cuộc họp của Hội đồng An ninh quốc gia (NSC) đã nhất trí về nguyên tắc việc xây dựng hàng rào dọc biên giới Thái Lan - Campuchia, trong đó Bộ Tư lệnh Quân đội Hoàng gia Thái Lan sẽ chỉ định tọa độ. Thiết kế hàng rào sẽ dựa trên địa hình và sự thuận tiện của người dân, và có thể sử dụng phương pháp điện tử hoặc các phương pháp khác, tùy thuộc vào khu vực.
Về các cuộc đàm phán với Campuchia, Thủ tướng Anutin tuyên bố Thái Lan đã tái khẳng định lập trường thông qua khuôn khổ Ủy ban Biên giới Chung (GBC) và đặt ra các điều kiện để Campuchia ưu tiên, chẳng hạn như sơ tán người Campuchia khỏi khu vực tranh chấp và hợp tác rà phá bom mìn. (Bangkok Post)
*Tổng thống Nga Vladimir Putin sắp thăm Ấn Độ: Tổng thống Nga Vladimir Putin dự kiến tới Ấn Độ để tham dự hội nghị thượng đỉnh Ấn Độ-Nga thường niên lần thứ 23 với Thủ tướng Narendra Modi vào ngày 5/12. Đây sẽ là chuyến đi đầu tiên của ông Putin tới Ấn Độ kể từ năm 2021.
Theo các nguồn tin, hai nhà lãnh đạo dự kiến thảo luận một số thỏa thuận, bao gồm các vấn đề chiến lược và kết nối, cân bằng thương mại, xung đột Ukraine và việc Ấn Độ mua sắm quốc phòng từ Nga. Tuần trước, Phó Thủ tướng Nga Dmitry Patrushev đã đến Delhi gặp Thủ tướng Modi và thảo luận về các vấn đề kinh tế, bao gồm Hiệp định Thương mại tự do (FTA) đang được đàm phán và thương mại nông nghiệp.
Hội nghị thượng đỉnh thường niên giữa các nhà lãnh đạo Ấn Độ và Nga là truyền thống được hai nước quyết định khi ký hiệp định Quan hệ Đối tác chiến lược vào ngày 3/10/2000. (Times of India)
*Máy bay Mỹ hạ cánh khẩn cấp tại căn cứ Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản: Bộ Quốc phòng Nhật Bản ngày 3/10 cho biết một chiếc máy bay Osprey của Mỹ đã phải hạ cánh khẩn cấp tại căn cứ Không quân Lực lượng Phòng vệ ở miền Trung Nhật Bản sau khi đèn cảnh báo bật sáng.
Theo chính quyền địa phương, không có thiệt hại hay thương vong nào được ghi nhận. Mục đích và hành trình cụ thể trong chuyến bay mà chiếc CV-22 Osprey thực hiện từ căn cứ Yokota ở Tokyo không được phía quân đội Mỹ tiết lộ.
Chính quyền thủ đô Tokyo và các địa phương gần căn cứ đã yêu cầu lực lượng Mỹ tại Nhật Bản cùng Bộ Quốc phòng điều tra nguyên nhân sự cố và triển khai biện pháp ngăn ngừa tái diễn. Hoạt động của Osprey tiếp tục gây lo ngại về an toàn công cộng sau một loạt tai nạn ở Nhật Bản và nước ngoài, trong đó có vụ rơi gây chết người ở Tây Nam Nhật Bản năm 2023. (Kyodo)
*Ấn Độ, Trung Quốc nối lại các chuyến bay trực tiếp sau 5 năm: Sau hơn 5 năm gián đoạn do căng thẳng biên giới và đại dịch, Ấn Độ và Trung Quốc sẽ chính thức nối lại các chuyến bay thương mại trực tiếp trong tháng 10 này, đánh dấu bước đi thận trọng trong việc cải thiện quan hệ song phương.
Động thái trên diễn ra chỉ một tháng sau chuyến thăm Trung Quốc của Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi – lần đầu tiên trong 7 năm – để dự Hội nghị Thượng đỉnh Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO) tại Thiên Tân. Tại đây, ông Modi và Chủ tịch Tập Cận Bình đã nhất trí rằng hai nước cần xem nhau là đối tác phát triển chứ không phải đối thủ, đồng thời cam kết thúc đẩy quan hệ kinh tế và duy trì hòa bình tại khu vực biên giới tranh chấp.
Cuộc đụng độ nghiêm trọng năm 2020 tại biên giới Himalaya từng khiến quan hệ hai nước lao dốc, dẫn tới bế tắc quân sự kéo dài và tạm ngừng mọi chuyến bay thẳng. (THX)
Châu Âu
*Czech bắt đầu tổng tuyển cử: Các điểm bỏ phiếu trên toàn Cộng hòa Czech ngày 3/10 đã mở cửa để đón cử tri đi trong cuộc tổng tuyển cử kéo dài hai ngày, trong đó đảng của cựu Thủ tướng Andrej Babis – người tự nhận là “theo chủ nghĩa Trump” – được dự đoán sẽ về nhất nhưng khó giành được ưu thế đa số.
Khả năng ông Babis trở lại nắm quyền có thể khiến Cộng hòa Czech – một đồng minh của Ukraine – xích lại gần hơn với các quốc gia “ngoại lệ” trong Liên minh châu Âu như Hungary và Slovakia, đồng nghĩa với việc quan hệ với cả Kiev và Brussels có nguy cơ gặp nhiều trắc trở. (AFP)
*Anh cáo buộc Nga liên tục nhắm mục tiêu vệ tinh quân sự: Tư lệnh Bộ Tư lệnh không gian Anh, Thiếu tướng Paul Tedman ngày 3/10 cho biết Nga đang tích cực gây gián đoạn các hoạt động quân sự dựa trên vệ tinh của Anh với tần suất “hàng tuần” và theo dõi chặt chẽ các tài sản không gian của nước này.
Anh hiện vận hành khoảng 6 vệ tinh quân sự phục vụ liên lạc và giám sát, được trang bị công nghệ chống nhiễu. Tuy nhiên, theo Bộ trưởng Quốc phòng Đức Boris Pistorius, mối đe dọa từ Nga không chỉ giới hạn ở Anh. Ông Pistorius tháng 9 vừa qua cho biết Nga đã theo dõi hai vệ tinh Intelsat của quân đội Đức, với khả năng “gây nhiễu, làm mù, thao túng hoặc phá hủy vệ tinh bằng động năng”. (Reuters)
*Ba Lan chi hàng tỷ USD kết nối hệ thống đường ống nhiên liệu NATO: Thứ trưởng Quốc phòng Ba Lan Cezary Tomczyk ngày 3/10 cho biết nước này sẽ phải chi 20 tỷ zloty (5,5 tỷ USD) để kết nối mạng lưới đường ống nhiên liệu quốc gia với hệ thống đường ống của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO).
Thông tin này được công bố sau khi Tập đoàn vận hành đường ống dẫn đầu quốc gia Ba Lan PERN ký thỏa thuận sơ bộ với Bộ Quốc phòng Ba Lan. Ông Tomczyk cho hay: “Chúng ta đang nói về việc xây dựng các tuyến đường ống dài 300 km… đây là một trong những khoản đầu tư lớn nhất cho an ninh quốc gia của Ba Lan trong 30 năm qua”. (AFP)
*Sân bay Munich tạm ngừng hoạt động do phát hiện UAV: Người phát ngôn cảnh sát Đức thông báo ngày 3/10, sân bay Munich (Đức) đã tạm ngừng các chuyến bay sau khi phát hiện nhiều thiết bị bay không người lái (UAV), đánh dấu vụ gián đoạn hàng không mới nhất ở châu Âu.
Theo thông cáo của sân bay, đêm 2/10 đã có 17 chuyến bay khởi hành bị hủy, ảnh hưởng gần 3.000 hành khách, và 15 chuyến bay đến phải chuyển hướng sang các thành phố khác, gồm Stuttgart, Nuremberg, Vienna và Frankfurt.
Trước đó, Ba Lan và Đan Mạch đã ám chỉ Nga đứng sau các vụ gián đoạn hàng không do UAV ở châu Âu. Hôm 2/10, 27 nước EU đã nhóm họp tại Copenhagen bàn về việc thiết lập “bức tường UAV” để tăng cường phòng thủ. (AFP)
*Tòa án Tối cao Hà Lan ra phán quyết liên quan xuất khẩu bộ phận F-35 sang Israel: Tòa án Tối cao Hà Lan ngày 3/10 ra phán quyết cho phép chính phủ được phép quyết định liệu có xuất khẩu các bộ phận được sử dụng trong máy bay tiêm kích F-35 của Israel tại Dải Gaza hay không, theo đó hủy bỏ lệnh cấm trước đó và khép lại một vụ kiện kéo dài.
Hồi tháng 2/2024, Tòa Phúc thẩm La Hay đã yêu cầu chính phủ Hà Lan ngừng xuất khẩu các bộ phận F-35, đứng về phía một liên minh các nhóm nhân quyền cho rằng việc này góp phần vào cái mà họ gọi là hành vi vi phạm luật pháp quốc tế của Israel trong chiến dịch ở Gaza. Tòa án Tối cao cho chính phủ 6 tuần để đánh giá lại giấy phép xuất khẩu và quyết định chính sách. (AFP)
Trung Đông-châu Phi
*Israel chặn toàn bộ đoàn tàu cứu trợ Gaza, trục xuất nhà hoạt động Italy: Quân đội Israel ngày 3/10 cho biết đã chặn con tàu cuối cùng trong đoàn tàu cứu trợ tìm cách tiếp cận Dải Gaza, sau khi một ngày trước đó ngăn chặn phần lớn số tàu và bắt giữ khoảng 450 nhà hoạt động, trong đó có nhà hoạt động người Thụy Điển Greta Thunberg.
Bộ Ngoại giao Israel chưa đưa ra bình luận về tình trạng con tàu, song trước đó khẳng định sẽ ngăn chặn bất kỳ nỗ lực nào nhằm vượt phong tỏa. Bộ này ngày 3/10 cũng thông báo đã trục xuất 4 nhà hoạt động Italy tham gia đoàn tàu và đang tiếp tục thủ tục trục xuất những người còn lại, gọi hoạt động trên là một “màn kịch” và “hành động khiêu khích Hamas-Sumud”. (Al Jazeera)
*Hamas chưa chấp nhận tối hậu thư Gaza của Tổng thống Donald Trump: Một quan chức Hamas ngày 3/10 cho biết phong trào Hồi giáo này cần thêm thời gian để nghiên cứu kế hoạch hòa bình cho Dải Gaza do Tổng thống Mỹ Donald Trump đưa ra và được Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu ủng hộ.
Quan chức này nói: “Hamas vẫn đang tiếp tục tham vấn về kế hoạch của ông Trump... và đã thông báo với các bên trung gian rằng quá trình tham vấn vẫn đang diễn ra và cần thêm thời gian”.
Hôm 1/10, ông Trump đã đưa ra tối hậu thư, yêu cầu Hamas trong vòng "3 hoặc 4 ngày” phải chấp nhận kế hoạch nhằm chấm dứt xung đột tại vùng lãnh thổ Palestine này. (Al Jazeera)
*Madagascar: Cảnh sát chống bạo động phong tỏa trung tâm thủ đô: Cảnh sát chống bạo động đã phong tỏa trung tâm thủ đô Antananarivo của Madagascar ngày 3/10 trước thềm các cuộc biểu tình mới được lên kế hoạch chống lại Tổng thống Andry Rajoelina.
Các cuộc biểu tình gần như diễn ra hàng ngày, bắt đầu vào ngày 25/9 tại thủ đô Antananarivo, đã lan sang các khu vực khác của quốc đảo trên Ấn Độ Dương này, là thách thức đáng kể nhất đối với ông Rajoelina kể từ khi ông tái đắc cử Tổng thống năm 2023. Những người biểu tình đã yêu cầu ông Rajoelina từ chức vì cho rằng chính quyền không cung cấp các dịch vụ cơ bản, như điện nước sinh hoạt. (AFP)
*Hiệp ước Đối tác chiến lược toàn diện Iran-Nga chính thức có hiệu lực: Bộ Ngoại giao Iran ngày 3/10 thông báo Hiệp ước Đối tác chiến lược toàn diện giữa nước này và Nga đã chính thức có hiệu lực từ ngày 2/10.
Hiệp ước được Tổng thống Nga Vladimir Putin và người đồng cấp Iran Masoud Pezeshkian ký tại Moscow hôm 17/1. Bộ Ngoại giao Iran khẳng định việc ký kết này thể hiện quyết tâm của lãnh đạo hai nước trong việc làm củng cố và tăng cường quan hệ song phương.
Theo Bộ Ngoại giao Iran, hiệp ước này đánh dấu bước ngoặt trong lịch sử trong quan hệ song phương giưa hai nước và nâng tầm quan hệ hữu nghị trên nhiều lĩnh vực cùng quan tâm. (THX)
Châu Mỹ-Mỹ Latinh
*Mỹ muốn tiếp tục chia sẻ tình báo cho Ukraine tấn công Nga: Kênh NBC ngày 3/10 dẫn nguồn thạo tin cho biết, Tổng thống Mỹ Donald Trump lên kế hoạch phê duyệt việc mở rộng chia sẻ thông tin tình báo cho Ukraine nhằm hỗ trợ Kiev tấn công các cơ sở dầu khí ở Nga.
Theo tin trên, đây là lần đầu tiên Washington mở rộng hỗ trợ thông tin tình báo cho Kiev kể từ khi ông Trump trở lại Nhà Trắng hồi tháng 1.
Hồi cuối tuần qua, Đặc phái viên của Tổng thống Mỹ về vấn đề Ukraine Keith Kellogg cho biết ông Trump vẫn đang cân nhắc liệu có cho phép Ukraine sở hữu tên lửa tầm xa Tomahawk hay không. Phó Tổng thống JD Vance cũng lưu ý Washington đang xem xét đề nghị của Kiev về loại tên lửa này.
Ngay sau đó, hôm 2/10, Tổng thống Nga Vladimir Putin cảnh báo động thái này sẽ gây tổn hại nghiêm trọng tới quan hệ Nga-Mỹ, bởi việc sử dụng tên lửa Tomahawk là điều bất khả thi nếu thiếu sự tham gia trực tiếp của quân nhân Mỹ. (RIA Novosti)
*Venezuela lên án vụ “xâm nhập trái phép” của tiêm kích Mỹ: Chính phủ Venezuela ngày 2/10 đã lên án vụ việc “xâm nhập trái phép” của các máy bay tiêm kích Mỹ vào khu vực thuộc quyền kiểm soát không lưu của Venezuela, cáo buộc đây là hành động “khiêu khích” đe dọa chủ quyền quốc gia.
Trước đó, Bộ trưởng Quốc phòng Vladimir Padrino tuyên bố 5 máy bay tiêm kích Mỹ đã “dám tiếp cận bờ biển Venezuela” và bị hệ thống phòng không cũng như radar của sân bay quốc tế Maiquetia, nơi phục vụ thủ đô Caracas, theo dõi.
Tháng trước, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã điều 10 tiêm kích F-35 tới Puerto Rico, vùng lãnh thổ của Mỹ ở Caribe, trong khuôn khổ đợt triển khai quân sự lớn nhất tại khu vực này trong hơn 3 thập kỷ. Ông cũng triển khai 8 tàu chiến và một tàu ngầm hạt nhân tới khu vực, với lý do tiến hành chiến dịch chống buôn lậu ma túy từ Caribe vào Mỹ. (AFP)
*Mỹ bán hệ thống pháo phản lực cơ động HIMARS cho Canada: Bộ Ngoại giao Mỹ đã đồng ý bán Hệ thống pháo phản lực cơ động cao M142 (HIMARS) và các thiết bị liên quan cho Canada.
Theo thông cáo báo chí, Cơ quan Hợp tác an ninh quốc phòng trực thuộc Bộ Quốc phòng Mỹ ước tính chi phí cho thương vụ vũ khí này lên tới 1,75 tỷ USD. Trước đó, Canada đã đề nghị mua 26 hệ thống HIMARS của Lockheed Martin cùng với dịch vụ hỗ trợ tích hợp, phụ tùng thay thế và đào tạo.
Thủ tướng Canada Mark Carney đã cam kết sẽ đạt được mục tiêu chi tiêu quốc phòng đối với các nước thành viên Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) - tương đương 2% tổng sản phẩm quốc nội (GDP) - trong năm tài chính 2025-2026. (Reuters)