Đó là chia sẻ của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng trong cuộc trả lời phỏng vấn báo chí, nhân dịp Xuân Đinh Dậu 2017.
| Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng. (Ảnh: Trí Dũng/TTXVN) |
- Năm 2016 đã đi qua với nhiều khó khăn, thách thức và đầy ắp các sự kiện. Xin Tổng Bí thư cho biết những điểm nhấn nổi bật trong bức tranh toàn cảnh đất nước năm vừa qua?
Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng: Năm 2016, tình hình thế giới và trong nước bên cạnh những thuận lợi cơ bản, cũng gặp nhiều khó khăn, thách thức. Thiên tai bão lũ, hạn hán, xâm nhập mặn chưa từng có, rồi sự cố ô nhiễm nghiêm trọng môi trường biển ở 4 tỉnh miền Trung... đã ảnh hưởng nặng nề đến sự phát triển kinh tế-xã hội của đất nước, sản xuất và đời sống nhân dân.
Trong bối cảnh đó, với sự đồng lòng nhất trí, đoàn kết, quyết tâm cao của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân, chúng ta đã tổ chức thành công nhiều sự kiện trọng đại của đất nước, nổi bật là Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng và cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XIV, đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2016-2021.
Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng có sứ mệnh hết sức to lớn, đó là nhìn lại 30 năm đổi mới, tổng kết nhiệm kỳ Đại hội khóa XI và đề ra định hướng phát triển đất nước trong giai đoạn mới.
Tại Đại hội lần này, Đảng ta khẳng định quyết tâm đẩy mạnh toàn diện, đồng bộ công cuộc đổi mới; phấn đấu sớm đưa nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại; kiên trì, kiên quyết bảo vệ vững chắc Tổ quốc; chủ động và tích cực hội nhập quốc tế.
Đại hội XII của Đảng thành công tốt đẹp, tạo ra động lực và khí thế mới cho sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Ngay sau Đại hội, các bước chuẩn bị, tiến hành Cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XIV và đại biểu Hội đồng Nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2016-2021 được thực hiện khẩn trương, bảo đảm công khai, dân chủ, đúng luật định.
Hơn 99% tổng số cử tri đã đi bỏ phiếu, thể hiện ý chí, nguyện vọng và trách nhiệm của mình đối với tương lai, vận mệnh của đất nước, dân tộc, lựa chọn những đại biểu ưu tú, đủ đức, đủ tài để bầu vào cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất ở Trung ương và địa phương.
Tiếp đó, chúng ta đã nhanh chóng kiện toàn tổ chức, nhân sự bộ máy nhà nước, giữ vững ổn định và khẩn trương bước vào triển khai thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ đã đề ra.
Dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo sát sao, toàn diện của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, cả hệ thống chính trị cùng vào cuộc, bước đầu tạo ra những chuyển biến tích cực trên các lĩnh vực của đời sống xã hội.
Nội dung, tinh thần Nghị quyết Đại hội XII của Đảng đã được cụ thể hóa thành các nghị quyết, chỉ thị, các chương trình, kế hoạch hành động, với những giải pháp quyết liệt, đồng bộ.
Quốc hội, Chính phủ, các cấp, các ngành đang nỗ lực đổi mới trong cách thức điều hành, nâng cao hiệu quả hoạt động, được cử tri và nhân dân hoan nghênh.
Nhờ vậy, năm qua mặc dù tình hình rất khó khăn, tổng sản phẩm trong nước (GDP) vẫn tăng trưởng khá (6,21%), kinh tế vĩ mô tiếp tục ổn định, lạm phát được kiểm soát, các cân đối lớn của nền kinh tế cơ bản được bảo đảm, dự trữ ngoại hối đạt mức tăng cao nhất từ trước đến nay.
Khu vực kinh tế tư nhân có bước khởi sắc, thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài tăng mạnh.
Tổng vốn đầu tư phát triển toàn xã hội vượt kế hoạch đề ra. Ngành du lịch đã đạt kỷ lục đón 10 triệu lượt khách quốc tế, phục vụ 62 triệu lượt khách nội địa...
Văn hóa, xã hội có nhiều tiến bộ. Tỷ lệ hộ nghèo giảm. Đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân tiếp tục được cải thiện. Công tác xây dựng pháp luật, hoàn thiện thể chế, cải cách hành chính được chú trọng. Quốc phòng an ninh được tăng cường, chủ quyền quốc gia được giữ vững.
Công tác đối ngoại và hội nhập quốc tế tiếp tục được triển khai mạnh mẽ, toàn diện, qua đó đưa các quan hệ đối ngoại đi vào chiều sâu, mang lại hiệu quả thiết thực, nâng cao vai trò, vị thế Việt Nam trong khu vực và trên trường quốc tế, góp phần duy trì môi trường hòa bình, ổn định, thuận lợi cho công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực tiếp tục được tăng cường.
Nhiều vụ án tham nhũng, kinh tế đặc biệt nghiêm trọng đã được đưa ra xét xử; nhiều sai phạm trong công tác cán bộ, nhiều cán bộ cấp cao trong bộ máy nhà nước đã bị xử lý, kỷ luật... được đông đảo cán bộ, đảng viên và nhân dân đồng tình, ủng hộ.
Ngay trong năm đầu tiên của nhiệm kỳ, Nghị quyết Đại hội lần thứ XII của Đảng đã được triển khai bài bản, từng bước vững chắc, tạo chuyển biến tích cực trên thực tế.
Dù vẫn còn không ít khó khăn, thách thức ở phía trước, nhưng những kết quả đạt được trong năm qua thật đáng khích lệ, tạo đà thuận lợi cho đất nước bước vào một giai đoạn phát triển mới, với những thời cơ, vận hội mới.
- Thưa Tổng Bí thư, việc “đổi mới mô hình tăng trưởng,” “nâng cao chất lượng tăng trưởng” đã được hiện thực hóa trong nhiều chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước ta. Vì sao những tư tưởng đó vẫn tiếp tục được nhấn mạnh trong Nghị quyết Đại hội XII của Đảng và mới đây là việc thông qua Nghị quyết số 05-NQ/TW tại Hội nghị lần thứ tư Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII?
Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng: Thời gian qua, Đảng, Nhà nước ta đã thực hiện nhiều chủ trương, chính sách đổi mới mô hình tăng trưởng gắn với tái cơ cấu nền kinh tế, nâng cao chất lượng, đưa nền kinh tế đất nước phát triển nhanh và bền vững.
Tuy nhiên, mô hình tăng trưởng về cơ bản vẫn chậm được đổi mới; tốc độ tăng trưởng kinh tế có xu hướng chậm lại, chất lượng tăng trưởng thấp, mục tiêu tăng trưởng nhanh và bền vững chưa đạt như mong muốn, yêu cầu đề ra...
Chính vì vậy, tại Đại hội XII, Đảng ta xác định một trong sáu nhiệm vụ trọng tâm của cả nhiệm kỳ là: “Tập trung thực hiện các giải pháp nâng cao chất lượng tăng trưởng, năng suất lao động và sức cạnh tranh của nền kinh tế. Tiếp tục thực hiện có hiệu quả ba đột phá chiến lược, cơ cấu lại tổng thể và đồng bộ nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng...”
Và tại Hội nghị lần thứ tư Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII, những quan điểm, định hướng đó được cụ thể hóa rõ nét trong Nghị quyết số 05-NQ/TW, với 8 chủ trương, chính sách lớn cần tập trung thực hiện nhằm tiếp tục đổi mới mô hình tăng trưởng, nâng cao chất lượng tăng trưởng, năng suất lao động và sức cạnh tranh của nền kinh tế.
Trước hết là phải nâng cao hiệu lực, hiệu quả điều hành kinh tế vĩ mô; tiếp tục thực hiện ba đột phá chiến lược; ưu tiên phát triển và chuyển giao khoa học-công nghệ, coi đây là yếu tố trọng yếu để nâng cao năng suất, chất lượng và sức cạnh tranh của nền kinh tế; đẩy mạnh cơ cấu lại tổng thể các ngành, lĩnh vực kinh tế trên phạm vi cả nước và từng địa phương, doanh nghiệp, gắn kết chặt chẽ giữa cơ cấu lại tổng thể nền kinh tế với cơ cấu lại các ngành, lĩnh vực, trọng tâm là cơ cấu lại doanh nghiệp nhà nước, thị trường tài chính, đầu tư, khu vực sự nghiệp công, nông nghiệp, công nghiệp, dịch vụ.
Nghị quyết lần này cũng nhấn mạnh phát triển khu vực kinh tế tư nhân cả về số lượng, chất lượng, coi đây thực sự là một động lực quan trọng trong phát triển kinh tế...
Cần nhận thức rõ, mục tiêu của đổi mới mô hình tăng trưởng là để nâng cao chất lượng tăng trưởng, phát triển nhanh và bền vững, toàn diện cả về kinh tế, xã hội, môi trường; không thúc đẩy tăng trưởng bằng mọi giá, không đánh đổi môi trường lấy dự án.
Formosa là một bài học đắt giá, từ vụ việc này chúng ta rút ra bài học kinh nghiệm sâu sắc trong việc thu hút đầu tư, phải có chọn lọc, ưu tiên những dự án đầu tư có trình độ công nghệ cao, chất lượng cao và hiệu quả cao, phải quan tâm hơn nữa công tác bảo vệ môi trường.
Cùng với thúc đẩy tăng trưởng, cần chăm lo cải thiện đời sống nhân dân, thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội, bảo đảm mọi người dân đều được hưởng lợi từ tăng trưởng. Nâng cao chất lượng tăng trưởng cũng là để nâng cao chất lượng cuộc sống người dân.
Khi đi thăm, làm việc tại các địa phương, tôi thường lưu ý, đổi mới mô hình tăng trưởng gắn với tái cơ cấu nền kinh tế phải trên cơ sở tiềm năng, lợi thế của từng địa phương; làm thế nào để khơi thông, từ đó sử dụng hiệu quả các nguồn lực, bao gồm cả nguồn lực vật chất và tinh thần, nội lực và ngoại lực.
Những địa phương miền núi có tiềm năng thế mạnh là nông-lâm nghiệp thì cần chăm lo phát triển nông-lâm nghiệp theo hướng trình độ cao, chất lượng cao, gắn với xây dựng nông thôn mới, hiện đại hóa kết cấu hạ tầng, thu hút đầu tư vào nông nghiệp, phát triển mạnh công nghiệp chế biến, chú trọng xây dựng thương hiệu, tìm đầu ra cho sản phẩm, từ đó nâng cao giá trị gia tăng cho sản phẩm, nâng cao thu nhập cho người dân...
Còn những địa phương ven biển thì cần tập trung phát triển mạnh kinh tế biển, du lịch, dịch vụ cảng biển... gắn với giữ vững quốc phòng an ninh, bảo vệ chủ quyền biển đảo, đồng thời giải quyết tốt các vấn đề xã hội, giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc.
Đối với những vùng quê cách mạng, căn cứ kháng chiến cũ, cần biết khơi dậy và phát huy truyền thống yêu nước cách mạng như một tiềm lực tinh thần, một động lực quan trọng thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội...
Trong lĩnh vực công nghiệp, cần tập trung vào những ngành công nghiệp nền tảng, có lợi thế cạnh tranh, tăng hàm lượng công nghệ và tỉ trọng giá trị nội địa trong sản phẩm; đồng thời thúc đẩy một số mặt hàng tham gia mạng sản xuất và chuỗi giá trị, phân phối toàn cầu...
Trong quá trình phát triển đi lên, mỗi địa phương cần tiếp tục cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, tạo điều kiện thuận lợi, khuyến khích doanh nghiệp khởi nghiệp và phát triển; đầu tư có trọng tâm, trọng điểm, tránh dàn trải.
Bên cạnh đó, cần đẩy mạnh hơn nữa liên kết vùng để vừa phát huy được tiềm năng, lợi thế của từng địa phương, vừa nâng cao hiệu quả đầu tư, thúc đẩy tăng trưởng nhanh và bền vững của toàn vùng và cả nước.
- Thưa Tổng Bí thư, có thể thấy tình trạng tham nhũng, tiêu cực, lãng phí dường như vẫn còn rất nhức nhối; xây dựng, chỉnh đốn Đảng không chỉ là vấn đề nội bộ của Đảng mà đã trở thành mối quan tâm lớn của toàn dân. Tổng Bí thư có thể cho biết ý kiến về vấn đề này, đâu là những yếu tố căn cốt nhất để tiếp tục làm tốt hơn công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, nâng cao hiệu quả phòng, chống tham nhũng?
Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng: Qua các khóa, Đảng ta đã có nhiều nghị quyết chuyên đề về xây dựng, chỉnh đốn Đảng, coi đây là nhiệm vụ then chốt, cơ bản lâu dài.
Mỗi lần ban hành nghị quyết đều có trọng tâm riêng, nhưng có một điểm nhất quán, xuyên suốt đó là các ngành, các cấp, cán bộ, đảng viên và nhân dân đều thấy cần thiết phải thường xuyên, liên tục, chăm lo thực hiện thật tốt công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng.
Trước đây, khi nói đến nguy cơ đối với sự tồn vong của Đảng, của chế độ, thường nói đến âm mưu diễn biến hòa bình của các thế lực thù địch; đến Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI) là tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống; và Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) đã thẳng thắn chỉ rõ, phân tích sâu sắc tình trạng “tự diễn biến,” “tự chuyển hoá” trong nội bộ.
Cái mới của Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) là đưa ra nhận diện thế nào là suy thoái về tư tưởng chính trị, thế nào là tự diễn biến, tự chuyển hóa, nhấn mạnh tính chất nguy hiểm và hậu quả khôn lường của nó, đồng thời khẳng định quyết tâm ngăn chặn, đẩy lùi bằng 4 nhóm giải pháp đồng bộ, kết hợp giữa “xây” và “chống,” trong đó “xây” là nhiệm vụ cơ bản, lâu dài, “chống” là nhiệm vụ quan trọng, cấp bách.
Mục tiêu là khắc phục cho được những yếu kém trong công tác cán bộ và quản lý cán bộ. Nếu nói công tác xây dựng Đảng là then chốt thì công tác cán bộ là then chốt của then chốt, nguyên nhân của mọi nguyên nhân.
Cán bộ luôn là gốc của mọi vấn đề, mọi việc thành hay bại là do cán bộ. Đường lối hay bao nhiêu, chủ trương chính sách đúng bao nhiêu, nhưng nếu cán bộ không đáp ứng yêu cầu, thậm chí làm sai lệch, thì cũng không thể thực hiện được...
Nghị quyết Trung ương 4 lần này bên cạnh nhóm giải pháp về chính trị tư tưởng, đã đề cập đầy đủ hơn nhóm giải pháp về cơ chế, chính sách, đề cao kỷ luật, kỷ cương, tính thượng tôn pháp luật; nhấn mạnh việc thực hiện nghiêm cơ chế kiểm soát việc thực thi quyền lực của người có chức có quyền, phân định rõ thẩm quyền và trách nhiệm, xử lý nghiêm những vụ việc vi phạm gây bức xúc trong dư luận xã hội, không để tự tung tự tác, độc đoán, chuyên quyền.
Đồng thời, phải thực hiện công khai, minh bạch trong quản lý, điều hành, xóa bỏ cơ chế “xin-cho,” “duyệt-cấp,” góp phần ngăn chặn, đẩy lùi tham nhũng, tiêu cực, lợi ích nhóm, “sân sau,” trục lợi...
Vừa qua, một loạt quy định của Trung ương, của Chính phủ được hoan nghênh, như chống chạy tuổi, chạy luân chuyển, rồi cấm chè chén, quà cáp, biếu xén...
Nghị quyết Trung ương 4 vừa rồi đã nhận được sự thống nhất rất cao, quyết tâm rất lớn, bây giờ điều quan trọng là phải biến quyết tâm thành hành động, nói phải đi đôi với làm.
Cái mừng là sau khi có chỉ đạo, dường như cả guồng máy, cả hệ thống đã cùng vào cuộc, các cấp ủy, tổ chức đảng, Quốc hội, Chính phủ, các cấp, các ngành cùng phát huy trách nhiệm, tham gia thực hiện với tinh thần cao nhất, góp phần vào cuộc đấu tranh chung.
Đông đảo cán bộ, đảng viên, nhân dân đồng tình ủng hộ và kỳ vọng Nghị quyết này sẽ được thực hiện đến nơi đến chốn, tạo chuyển biến rõ nét trên thực tế.
Xây dựng, chỉnh đốn Đảng là nhiệm vụ vô cùng khó khăn, phức tạp, nhưng không thể không làm.
Vấn đề đặt ra là làm thế nào để vừa làm cho tổ chức đảng và bộ máy nhà nước trong sạch, vững mạnh, vừa phát triển được kinh tế; xã hội ổn định; đất nước không ngừng phát triển đi lên.
Trước hết phải có đời sống no đủ thì người dân mới yên tâm, tin tưởng được, đất nước có bình yên thì mới phát triển được.
Cho nên, phải tính toán toàn diện, tổng thể với phương pháp biện chứng. Nhiệm vụ xây dựng Đảng là then chốt phải được thực hiện đồng thời với phát triển kinh tế là nhiệm vụ trung tâm.
Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) về xây dựng Đảng phải được thực hiện đồng thời với các Nghị quyết khác của Trung ương, Quốc hội, Chính phủ, tạo chuyển biến đồng bộ, toàn diện trên các lĩnh vực.
Một mùa Xuân mới đang về, mang theo sức sống mới, niềm tin mới. Để tranh thủ thời cơ, vượt qua thách thức, toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta cần tăng cường đoàn kết, chung sức đồng lòng, phát huy tinh thần yêu nước, bản lĩnh, trí tuệ và truyền thống văn hiến Việt Nam, nỗ lực phấn đấu tiếp tục đưa Nghị quyết Đại hội XII của Đảng vào cuộc sống, quyết tâm xây dựng Đảng ta ngày càng trong sạch, vững mạnh; đất nước ta ngày càng phát triển, phồn vinh ; nhân dân ta ngày càng ấm no, hạnh phúc.
- Trân trọng cảm ơn Tổng Bí thư!