Tổng thống Indonesia thăm Việt Nam: Khi hành động và mục tiêu đều thực tế

Chuyến thăm Việt Nam của Tổng thống Joko Widodo diễn ra vào thời điểm có nhiều ý nghĩa khi hai nước vừa kỷ niệm 10 năm thiết lập quan hệ Đối tác chiến lược trong năm 2023 và hướng tới các sự kiện lớn trọng đại kỷ niệm 70 năm thiết lập quan hệ ngoại giao vào năm 2025.

Năm 2023 khi Indonesia là Chủ tịch ASEAN, nhân dịp tham dự các Hội nghị cấp cao ASEAN, lãnh đạo Việt Nam đã có các cuộc trao đổi với Tổng thống Joko Widodo về quan hệ song phương. Thông qua đó có thể thấy rất rõ quyết tâm “rốt ráo” đưa các văn kiện đã ký kết triển khai trong thực tế, tạo nhiều động lực hơn nữa đưa quan hệ Đối tác chiến lược phát triển lên tầm cao mới. Vì lẽ đó, các giải pháp để cụ thể hóa hợp tác cũng là trọng tâm trong chuyến thăm “người bạn” ASEAN lần này của Tổng thống Widodo.

Sự tin cậy luôn được củng cố

Có thể khẳng định sự tin cậy chính là nền tảng vững chắc để hai nước không ngần ngại đặt những mục tiêu cao hơn, đưa quan hệ ngày càng đi vào chiều sâu, thực chất, hiệu quả trên tất cả các lĩnh vực hợp tác. Sự tin cậy đó được vun đắp qua một hành trình dài gần bảy thập kỷ với nhiều những “lần đầu tiên” hay “duy nhất” đáng quý.

Trước hết, Indonesia là nước đầu tiên ở Ðông Nam Á thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam vào ngày 30/12/1955. Quan hệ hữu nghị truyền thống do Chủ tịch Hồ Chí Minh và Tổng thống Sukarno gây dựng được các thế hệ lãnh đạo và nhân dân hai nước không ngừng dày công vun đắp.

Bên cạnh đó, Việt Nam hiện là Ðối tác chiến lược duy nhất của Indonesia tại Ðông Nam Á. Với nền móng vững chắc, nhất là sau khi quan hệ Ðối tác chiến lược được thiết lập, hai nước từng bước mở ra không gian hợp tác toàn diện và sâu rộng hơn.

Quan hệ Việt Nam - Indonesia tiếp tục đà phát triển mạnh mẽ trong thời gian gần đây là minh chứng rõ nét cho điều đó, thể hiện qua các chuyến thăm, tiếp xúc cấp cao như điện đàm giữa Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng với Tổng thống Joko Widodo (8/2022), Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc thăm cấp Nhà nước tới Indonesia (12/2022), Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính ba lần tham dự các Hội nghị cấp cao ASEAN tại Indonesia (4/2021, 5/2023 và 9/2023), Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ thăm chính thức Indonesia và dự AIPA-44 (8/2023)...

Hai bên nỗ lực thực hiện hiệu quả Chương trình hành động triển khai quan hệ Ðối tác chiến lược giai đoạn 2019-2023, qua đó đưa hợp tác trong nhiều lĩnh vực tiếp tục đi vào chiều sâu. Hợp tác quốc phòng, an ninh giữa hai nước được tăng cường. Hợp tác trong các lĩnh vực quan trọng khác như nông nghiệp, giao thông, kết nối địa phương, giao lưu nhân dân… được quan tâm thúc đẩy.

Mục tiêu 15 tỷ USD - Triển vọng thực tế

Khai thác tiềm năng, xứng tầm thế mạnh, xây dựng khuôn khổ hợp tác hiệu quả và lâu dài là định hướng xuyên suốt đưa quan hệ hai nước tiến về phía trước.

Một cách cụ thể, ở mỗi cuộc trao đổi cấp cao thời gian qua, có những điểm được nhấn mạnh nhiều lần và trở nên quen thuộc như: Duy trì đà tăng trưởng thương mại theo hướng cân bằng hơn; phấn đấu đưa kim ngạch thương mại song phương đạt 15 tỷ USD vào năm 2028; thúc đẩy các doanh nghiệp tăng cường đầu tư hai chiều, nhất là trong các lĩnh vực mới như kinh tế số, kinh tế xanh, chuyển đổi năng lượng, phát triển hệ sinh thái xe điện; Indonesia tạo thuận lợi cho nông sản và các sản phẩm Halal có xuất xứ Việt Nam tiếp cận thị trường; hợp tác phát triển các chuỗi cung ứng mới có tính chiến lược…

Đề cập rồi nhắc lại, cũng vì vậy, khó lòng có thể “quên”, nhiều lĩnh vực hợp tác ngày càng khởi sắc, tạo nên bức tranh sáng màu giữa bối cảnh kinh tế thế giới nhiều biến động. Báo Nikkei (Nhật Bản) khi đưa tin về chuyến thăm cho biết, Tổng thống Joko Widodo từng nhận định Việt Nam là một trong những đối tác thương mại chiến lược của Indonesia, nhưng ông “muốn thảo luận về các mục tiêu đạt được để thương mại tốt hơn nữa”.

Trên thực tế, Indonesia trở thành thị trường xuất khẩu lớn thứ ba và thị trường nhập khẩu lớn thứ hai của Việt Nam tại ASEAN trong năm 2023. Kim ngạch thương mại song phương năm ngoái ước tính đạt hơn 12 tỷ USD. Tính đến hết tháng 11/2023, tổng vốn đầu tư của Indonesia vào Việt Nam đạt 651,21 triệu USD, với 120 dự án còn hiệu lực và xếp thứ 29/143 và vùng lãnh thổ có vốn đầu tư vào Việt Nam. Ở chiều ngược lại, một số doanh nghiệp, tập đoàn lớn của Việt Nam đã có mặt tại Indonesia như FPT, Điện máy xanh... Đáng chú ý hơn cả là dự án của Vinfast Global với tổng số vốn đầu tư dự kiến là 1,2 tỷ USD xây dựng nhà máy sản xuất xe điện tại Indonesia với quy mô 50.000 xe mỗi năm, dự kiến động thổ trong quý I/2024 và hoàn thành vào năm 2026.

Về mặt hàng gạo, Việt Nam luôn nằm trong nhóm ba nước hàng đầu cung cấp gạo cho thị trường Indonesia. Tính đến tháng 11/2023, Việt Nam đã xuất khẩu sang Indonesia hơn 1,1 triệu tấn gạo, trị giá hơn 600 triệu USD. Về thủy sản và nghề cá, hai bên tiếp tục thúc đẩy các trao đổi gần đây về các nhóm hàng như tôm hùm, cá ngừ, rong biển.

Trước những con số đầy lạc quan đó, trả lời phỏng vấn báo chí, Đại sứ Việt Nam tại Indonesia Tạ Văn Thông khẳng định khả năng đạt mục tiêu 15 tỷ USD là triển vọng rất thực tế trong vài năm tới. Nhận định tiềm năng của thị trường Halal rất lớn, Đại sứ Tạ Văn Thông cho biết, hai nước đang làm việc để tạo điều kiện hơn nữa cho doanh nghiệp Việt Nam có được các chứng nhận Halal, thâm nhập mạnh hơn vào thị trường Indonesia.

Rõ ràng, dẫu kinh tế toàn cầu năm 2023 hay tới đây khó lường và đầy thách thức, hai nước vẫn vững một tinh thần hành động để triển khai, cụ thể hóa các mục tiêu trong hợp tác Việt Nam - Indonesia trở nên thực tế, đưa hợp tác kinh tế thành điểm sáng, thúc đẩy khuôn khổ quan hệ song phương phát triển sâu rộng, hiệu quả và lâu dài.

Vì sự thịnh vượng chung của khu vực

Việt Nam và Indonesia là những thành viên tích cực của ASEAN, có vai trò, vị thế trong khu vực và trên trường quốc tế. Thời gian qua, Indonesia luôn đánh giá cao sự ủng hộ của Việt Nam đối với vai trò Chủ tịch ASEAN, Chủ tịch AIPA 2023.

Do đó, có thể khẳng định, mối quan hệ hợp tác song phương chặt chẽ, sâu sắc không chỉ phục vụ thiết thực lợi ích của nhân dân hai nước mà còn đóng góp cho sự thịnh vượng của mái nhà chung ASEAN và rộng hơn là cho hòa bình, ổn định và thịnh vượng của khu vực cũng như thế giới.

Về vấn đề Biển Đông, hai nước luôn khẳng định ủng hộ duy trì đoàn kết và các nguyên tắc đã nhất trí của ASEAN trong vấn đề Biển Đông, nhất là việc ASEAN và Trung Quốc sớm đạt được COC hiệu lực, hiệu quả, phù hợp luật pháp quốc tế và UNCLOS 1982.

Ở chiều ngược lại, chính việc là thành viên trong “gia đình” ASEAN sẽ giúp hai nước có nhiều “ưu đãi” đặc biệt, tạo thuận lợi cho thúc đẩy hợp tác song phương. Dân số hai nước chiếm 60% dân số ASEAN với tổng cộng gần 400 triệu dân. Hai nước cùng là thành viên của Khu vực Thương mại tự do ASEAN (AFTA) và Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP), do đó có nhiều lợi thế để tăng thương mại hai chiều.

Cùng với Philippines và Brunei, Việt Nam là một trong ba điểm đến - như ba “người anh em” ASEAN trong chuyến công du lần này của Tổng thống Joko Widodo. Điều đó càng nói lên rằng trong quan hệ Việt Nam - Indonesia có ASEAN và trong ASEAN có một Việt Nam - Indonesia khăng khít, vững bền, hợp tác phát triển vì lợi ích không chỉ của hai bên mà của cả “con thuyền ASEAN” đang vươn ra biển lớn, vì một khu vực hòa bình, ổn định và phát triển.