Là hai nhà ngoại giao thuộc hai thế hệ khác nhau, ở hai lục địa khác nhau và mang trong mình hai đức tin khác nhau nhưng khi nghe tin cựu Tổng thống Israel Shimon Peres qua đời (ngày 28/9), Tổng thống Mỹ Barack Obama đã tạm dừng tất cả các lịch trình làm việc của mình và thực hiện một chuyến bay kéo dài 12 giờ tới Israel để tiễn đưa Tổng thống Peres.
Có thể nói, một trong những nền tảng quan trọng cho mối quan hệ “êm ả” giữa Mỹ và Israel trong vòng 8 năm qua chính là sự ngưỡng mộ, lòng tôn kính của Tổng thống Obama dành cho Tổng thống Peres.
Có nhiều sự kiện cho thấy mối thân tình giữa hai nhà lãnh đạo này. Năm 2013, ông Obama đã cho vận chuyển một cây hoa mộc lan từ Mỹ tới làm quà cho Israel trong chuyến thăm đầu tiên của ông tới Israel trên cương vị Tổng thống Mỹ nhiệm kỳ hai. Chính tay ông Obama và Tổng thống Peres đã trồng cây hoa mộc lan tại nhà riêng của ông Peres tại Thủ đô Jerusalem. Năm 2012, ông Obama đã trao tặng tổng thống Peres Huân chương Tự do của Tổng thống.
| Ông Obama và ông Peres cùng nhau trồng cây hoa lan năm 2013. (Nguồn: EPA) |
Sau khi ông Peres mất, ông Obama đã ra lệnh cho toàn nước Mỹ treo cờ rủ để tưởng nhớ ông Peres. Nếu so sánh với các đời Tổng thống khác, những hành động của ông Obama khá đặc biệt. Cựu Tổng thống George Bush đã không tới Israel tham dự lễ tang của cựu Thủ tướng Israel Ariel Sharon mặc dù mối quan hệ giữa hai nhân vật này nổi bật hơn quan hệ giữa Tổng thống Obama và cựu Tổng thống Peres.
Vào thứ Sáu tuần qua, khi ông Obama đứng trên bục gỗ ở Thủ đô Jerusalem, bên cạnh linh cữu của cựu Tổng thống Peres, đã bộc bạch những tâm sự của ông dành cho ông Peres.
Tổng thống Obama nhớ lại hình ảnh của cựu Tổng thống Peres - thành viên cuối cùng của thế hệ sáng lập ra Israel, ngồi trong phòng Bầu Dục, bên dưới bức chân dung của Tổng thống Mỹ đầu tiên George Washington, nói với ông Obama những câu chuyện từ quá khứ đến hiện tại, những kế hoạch tương lai và sự kỳ diệu mà thế hệ con cháu người Israel làm nên. Nhiều khi, ông Peres nhắc ông Obama nhớ tới những nhân vật vĩ đại của thế kỷ 20 mà ông Obama đã từng vinh dự được gặp như cố Tổng thống Nam Phi Nelson Mandela hay Nữ hoàng Elizabeth…
Người đứng đầu nước Mỹ khẳng định rằng thế giới nghiêng mình trước những nỗ lực trong vòng 4 thập niên qua nhằm mang lại nền hòa bình cho Trung Đông của cựu Tổng thống Peres. Tinh thần lạc quan và sự kiên trì của ông Peres đã truyền cảm hứng cho người dân và khiến họ tin vào phép lạ, sự chân thành của ông Peres đã chạm tới trái tim của người dân và khiến họ mong muốn cùng ông Peres tạo ra một nền hòa bình cho đất nước và khu vực.
| Ông Peres trong một cuộc họp báo năm 2013. (Nguồn: Reuters) |
Ông Obama coi cựu Tổng thống Peres như một tấm gương mà ông có thể nhìn thấy chính mình trong đó. Cả hai người đều đã đạt được nhiều thành công trong việc chống lại những bất công trên thế giới. Ông Peres đã đấu tranh chống lại chủ nghĩa bài Do thái, nỗ lực này cũng giống như Tổng thống Obama đấu tranh chống lại chủ nghĩa phân biệt chủng tộc để trở thành những nhà ngoại giao hàng đầu trên thế giới.
Tổng thống Obama cho rằng tình bạn của ông và cựu Tổng thống Peres bắt nguồn từ cảm nhận ông Obama có thể nhìn thấy chính mình trong những câu chuyện của cuộc đời cựu Tổng thống Peres. Tình bạn giữa hai người không chỉ là tình bạn giữa hai chính khách mà còn là tình bạn giữa hai dân tộc Mỹ - Israel.
| Cựu Tổng thống Peres được chôn cất tại nghĩa trang nhà nước Núi Herzl. Ông Shimon Peres, sinh ra tại Ba Lan vào năm 1923, là vị Tổng thống thứ 9 của Israel. Ông cũng hai lần giữ chức vụ Thủ tướng của Israel. Trong sự nghiệp chính trị kéo dài 66 năm của mình, ông Peres còn đảm trách nhiều chức vụ quan trọng trong bộ máy nhà nước của Israel như Bộ trưởng Quốc phòng, Bộ trưởng Ngoại giao, thành viên Quốc hội (Knesset) từ năm 1959 đến 2007. Ông Peres cũng tham gia nhiều đảng phái chính trị khác nhau như Mapai, Rafi, đảng Liên Kết, đảng Lao động và Kadima. Năm 1994, ông Peres được trao giải thưởng Nobel Hòa bình cùng với cố Thủ tướng Israel Yitzhak Rabin và cố Tổng thống Palestine Yasser Arafat vì những cống hiến trong các cuộc đàm phán hòa bình dẫn tới Hiệp định Hòa bình Oslo giữa Israel và Palestine. |