Đây là chuyến thăm đầu tiên của ông Duterte tới Nhật Bản, đồng thời là chuyến công du nước ngoài lần thứ 6 kể từ khi ông nhậm chức hồi tháng 6. Chuyến thăm này được sắp xếp sau khi Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe có lời mời chính thức với ông Duterte tại cuộc gặp song phương bên lề Hội nghị cấp cao ASEAN được tổ chức tại Lào hồi tháng 9.
Hợp tác kinh tế và đầu tư, hợp tác quốc phòng và lễ kỷ niệm 60 năm quan hệ ngoại giao Philippines - Nhật Bản dự kiến sẽ là những điểm nổi bật trong chuyến thăm của ông Duterte.
| Tổng thống Rodrigo Duterte và Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe gặp gỡ phương bên lề Hội nghị cấp cao ASEAN được tổ chức tại Lào hồi tháng 9. (Nguồn: PPD) |
Hợp tác kinh tế và đầu tư
Theo tờ Japan Times, mục đích chuyến thăm này chủ yếu nhằm tìm kiếm viện trợ kinh tế và đầu tư từ Nhật Bản để thúc đẩy nền kinh tế của Philippines. Hiện quốc gia vạn đảo đang xúc tiến mạnh mẽ việc thu hút đầu tư nước ngoài vào phát triển kinh tế đất nước, bao gồm lĩnh vực công nghiệp chế tạo, năng lượng và cơ sở hạ tầng...
Tương tự chuyến thăm Trung Quốc, dự kiến ông Duterte sẽ gặp gỡ các doanh nghiệp hàng đầu Nhật Bản như Toyota, Mitsubishi Motors... Được biết, tháp tùng ông Duterte trong chuyến thăm lần này còn có nhiều doanh nhân Philippines. Trên cơ sở đó, dự kiến nhiều khoản đầu tư song phương sẽ được ký kết.
Theo Bộ trưởng Kế hoạch kinh tế - xã hội Philipines Ernesto Pernia, các nhà quản lý kinh tế trong Nội các của ông Duterte rất mong muốn các công ty Nhật Bản quan tâm đấu thầu cho các dự án cơ sở hạ tầng ở Philippines như đường sắt Mindanao (một trong những dự án lớn nhất mà ông Duterte cam kết khi tranh cử tổng thống).
Từ lâu, Nhật Bản đã là đối tác của chính phủ Philippines trong các dự án giao thông vận tải và cơ sở hạ tầng. Năm ngoái, Nhật Bản tuyên bố sẽ cho Philippines vay 1,93 tỷ USD để xây dựng tuyến đường sắt Tutuban - Malolos.
Trước thềm chuyến thăm, Người Phát ngôn Chính phủ Philippines Ernesto Abella cho biết, Tổng thống Duterte rất coi trọng mối quan hệ kinh tế sống động và năng động với Nhật Bản.
Hợp tác quốc phòng
Bên cạnh thương mại và đầu tư, hợp tác quốc phòng dự kiến cũng sẽ là điểm nhấn trong chương trình nghị sự chuyến thăm của Tổng thống Duterte.
Theo chương trình, ông Duterte sẽ đến thăm Tập đoàn hàng hải Thống nhất của Nhật Bản tại Yokohama – nơi chuyên đóng tàu cho lực lượng bảo vệ bờ biển Nhật Bản.
Hồi tháng 8 vừa qua, Nhật Bản đã chuyển giao cho Lực lượng bảo vệ bờ biển Philippines (PCG) tàu tuần tra đa năng Tubbataha, 1 trong 10 chiếc tàu tuần tra mà Nhật Bản từng hứa tài trợ cho Philippines. Dự kiến 9 tàu còn lại sẽ sớm được chuyển giao cho Philippines để đối phó với các hoạt động bất hợp pháp ngày càng gia tăng của Trung Quốc tại Biển Đông. Cùng với 10 chiếc tàu tuần tra này, Nhật Bản còn có kế hoạch cho Philippines thuê 5 chiếc máy bay huấn luyện TC-90 cũ, từng thuộc quản lý của hải quân Nhật Bản.
Về vấn đề Biển Đông
"Hai nhà lãnh đạo sẽ thảo luận các vấn đề song phương và các vấn đề khu vực. Chúng tôi hy vọng sẽ tái khẳng định sự hợp tác giữa hai nước trong các vấn đề khu vực và quốc tế", Tham tán chính trị của Đại sứ quán Nhật Bản tại Manila Atsushi Ueno nói trước thềm chuyến thăm.
Trong chuyến thăm, dự kiến Thủ tướng Shinzo Abe sẽ có cuộc gặp riêng với Tổng thống Duterte sau cuộc hội đàm chính thức. Trong đó, Nhật Bản sẽ giải thích quan điểm của mình về tình hình khu vực, bao gồm cả tình hình Biển Đông.
Chánh Văn phòng Nội các Nhật Bản Yoshihide Suga cho biết: “Nhật Bản muốn tăng cường hơn nữa quan hệ Đối tác chiến lược với Philippines. Đối với vấn đề Biển Đông, chúng tôi đang tìm kiếm đạt được một giải pháp ngoại giao thông qua hợp tác giữa các nước liên quan”.
Tờ Japan Times cho rằng, Nhật Bản đang tìm cách hòa giải giữa Washington và Manila trước những tuyên bố cứng rắn của ông Duterte đe dọa thay đổi những tính toán địa chính trị trong khu vực Biển Đông. Dư luận đang quan sát cấp độ của vấn đề lãnh thổ và tôn trọng luật pháp mà Thủ tướng Abe sẽ nêu tại cuộc gặp với Tổng thống Duterte. Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo rằng, Nhật Bản cần phải tế nhị để không động chạm tới ông Duterte. Đặc biệt, Nhật Bản cũng không nên chỉ trích chiến dịch phòng chống ma túy vì đó là ưu tiên hàng đầu của Tổng thống Philippines.
Một quan chức cấp cao của Bộ Ngoại giao Nhật Bản cho biết, Tokyo dự định sẽ nhấn mạnh tầm quan trọng của quan hệ Manila - Washington trong mối quan hệ đan xen liên minh Nhật - Mỹ.
Trong khi đó, chuyên gia nghiên cứu Viện Quan hệ Quốc tế Nhật Bản Tetsuo Kotani cho rằng, Tokyo cần một chiến lược đối với Philippines thông qua việc tập trung hỗ trợ xây dựng năng lực, đầu tư cơ sở hạ tầng cho nước này để thúc đẩy liên kết trong những vấn đề chính trị, quốc tế khác.
Trong khuôn khổ chuyến thăm, Tổng thống Duterte cũng sẽ gặp Nhật hoàng Akihito và tham dự lễ kỷ niệm 60 quan hệ ngoại giao Philippines - Nhật Bản.