Dấu mốc đáng chú ý cho những nỗ lực này là việc Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) ngày 30/9 chính thức cho phép NDT tham gia giỏ tiền dự trữ quốc tế (gọi tắt là SDR – Quyền rút vốn đặc biệt) cùng các đồng tiền mạnh như USD, Euro, Yen và Bảng Anh.
Tuy vậy, các chuyên gia tiền tệ tại Anh lưu ý rằng, những diễn biến trên thị trường tài chính thời gian qua, cũng như những thay đổi trong chính sách quản lý ngoại hối gần đây của Trung Quốc có thể cản bước NDT trong nỗ lực trở thành đồng tiền toàn cầu.
| Giá NDT đã rớt xuống thấp nhất trong 8 năm qua. (Nguồn: Scmp) |
Trung Quốc bắt đầu đẩy mạnh nỗ lực quốc tế hóa đồng NDT từ năm 2010, thông qua chính sách mở cửa thị trường tài chính trong nước, song song với việc tiến hành các cải cách tài chính. Chính phủ Trung Quốc đã nới lỏng các quy định về quản lý ngoại hối. Theo đó, các tổ chức nước ngoài được phép đầu tư không giới hạn trên thị trường trái phiếu liên ngân hàng trị giá trên 8.000 tỷ NDT. Đồng thời, các nhà đầu tư quốc tế cũng được phép mua bán cổ phiếu của các công ty Trung Quốc, thông qua các tổ chức tài chính tại Hong Kong.
Tuy nhiên, trong bối cảnh hiện nay, các chính sách theo xu hướng tự do hóa tài chính đang gây áp lực lên hệ thống tài chính Trung Quốc và NDT. Thêm vào đó, việc Ngân hàng nhân dân Trung Quốc (PBoC) quyết định cắt giảm lãi suất hồi năm ngoái càng khiến NDT thêm tụt giá, đồng thời làm giảm sức hấp dẫn của các tài sản bằng NDT trong mắt giới đầu tư. Điều này đã khiến không ít các nhà đầu tư tìm cách thoái lui khỏi thị trường Trung Quốc và hạn chế nắm giữ NDT.
Giới chuyên gia còn cho rằng, 2016 có thể coi là một trong những năm “xấu” đối với NDT, khi giá đồng tiền này rớt xuống thấp nhất trong 8 năm qua. NDT chỉ còn được sử dụng trong thanh toán khoảng 16% tổng số các giao dịch quốc tế của Trung Quốc, giảm đáng kể so với 26% của năm 2015. Trong khi đó, lượng tiền gửi bằng NDT tại Hong Kong - trung tâm giao dịch NDT lớn nhất bên ngoài Trung Quốc đại lục - giảm 30% so với mức cao nhất 1.000 tỷ NDT hồi năm 2014.
Các tổ chức và cá nhân nước ngoài hiện nắm giữ khoảng 3.300 tỷ NDT tài sản tài chính của Trung Quốc, giảm gần 30% so với mức cao kỷ lục 4.600 tỷ NDT hồi tháng 5/2015. Trên thị trường ngoại hối toàn cầu, NDT vẫn chỉ là đồng tiền giao dịch phổ biến thứ 8, tức là đồng tiền này hầu như không có bước tiến nào kể từ năm 2013.
| NDT chỉ còn được sử dụng trong thanh toán khoảng 16% tổng số các giao dịch quốc tế của Trung Quốc, giảm đáng kể so với 26% của năm 2015. (Nguồn: FT) |
Gần đây, Chính phủ Trung Quốc đã thắt chặt chính sách quản lý ngoại hối, kiểm soát chặt chẽ việc chuyển tiền và đầu tư ra nước ngoài, nhằm hỗ trợ NDT cũng như ngăn chặn tình trạng sụt giảm của dự trữ ngoại hối. Trong suốt 18 tháng qua, PBoC đã bán ra ngoại tệ để bảo vệ NDT. Dự trữ ngoại hối của nước này tính đến cuối tháng 11/2016 giảm còn 3.050 tỷ USD, thấp hơn nhiều so với mức 4.000 tỷ USD hồi tháng 7/2014.
Những người ủng hộ bước đi này của PBoC cho rằng, đây là hành động quyết liệt để hạn chế đà rớt giá của NDT, bởi nó giúp ngăn chặn hoạt động bán NDT ồ ạt ra thị trường. Tuy nhiên, cũng có không ít ý kiến cho rằng, các biện pháp can thiệp ngoại hối quy mô lớn cũng chẳng thể trì hoãn sự điều chỉnh về tỷ giá của đồng tiền này. Thắt chặt quản lý là bước đi cần thiết đối với Trung Quốc trong bối cảnh cán cân thanh toán đang chịu áp lực không nhỏ. Song giới phân tích cho rằng, đây là bước lùi trong nỗ lực của chính phủ Trung Quốc nhằm nâng cao vai trò của NDT trên thị trường quốc tế.
Cựu quan chức Bộ Tài chính Mỹ Brad Setser phân tích rằng, giữa chính sách ổn định tài chính trong nước và yêu cầu về tự do chuyển đổi của một tiền tệ toàn cầu luôn tiềm ẩn những mâu thuẫn. Các nhà hoạch định chính sách Trung Quốc giờ đây nhận ra rằng, có lẽ họ chưa sẵn sàng cho tiến trình quốc tế hóa NDT.