Phát biểu trong cuộc họp báo chung với người đồng cấp Mỹ Mike Pompeo sau khi hội đàm ở Washington ngày 23/5, Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị cho rằng quyết định của Bộ Ngoại giao Mỹ là "thiếu suy nghĩ" và "thiếu tính xây dựng" đối với các nỗ lực tăng cường sự tin cậy và hiểu biết lẫn nhau giữa hai nước.
Ông đồng thời hối thúc Washington phối hợp với Bắc Kinh thực hiện các nỗ lực chung nhằm nối dài các danh mục hợp tác, đồng thời thu hẹp các bất đồng còn tồn tại.
| Tàu thủy của Hải quân Hoàng gia Canada và tàu USS John C. Stennis trong cuộc tập trận RIMPAC 2016. (Nguồn: AFP) |
Tuyên bố trên của Bộ trưởng Vương Nghị được đưa ra sau khi trước đó cùng ngày, Người Phát ngôn Bộ Quốc phòng Mỹ, Trung tá Chris Logan, thông báo: “Việc Trung Quốc tiếp tục quân sự hóa các thực thể có tranh chấp tại Biển Đông chỉ làm gia tăng căng thẳng và gây bất ổn khu vực.
Như phản ứng ban đầu đối với hành động nói trên của Trung Quốc, chúng tôi đã rút lại lời mời Hải quân thuộc Quân Giải phóng nhân dân Trung Quốc tham gia cuộc tập trận RIMPAC 2018.”
Trong tuyên bố về việc loại Trung Quốc khỏi RIMPAC 2018, Lầu Năm Góc nêu rõ: “Chúng tôi có bằng chứng rõ ràng cho thấy Trung Quốc đã triển khai các hệ thống tên lửa chống hạm, tên lửa đất đối không và các thiết bị gây nhiễu điện tử tới những thực thể tranh chấp ở quần đảo Trường Sa trên Biển Đông.
Việc Trung Quốc hạ cánh máy bay ném bom xuống đảo Woody (đảo Phú Lâm thuộc quần đảo Hoàng Sa) cũng làm gia tăng căng thẳng”. Lầu Năm Góc khẳng định: “Vị trí đặt các hệ thống vũ khí này chỉ phục vụ mục đích quân sự”.
Bắt đầu được tổ chức từ năm 1971 và diễn ra 2 năm/lần, RIMPAC là cuộc tập trận hải quân có quy mô lớn nhất thế giới và ngày càng thu hút nhiều nước trong khu vực Thái Bình Dương tham gia.
Từ lúc chỉ có 8 nước tham gia vào năm 2006 đã tăng lên 22 nước vào năm 2010 và 26 nước vào 2016, đặc biệt là trong bối cảnh Mỹ tập trung tăng cường lực lượng tại Thái Bình Dương trong chiến lược trở lại châu Á. Trung Quốc đã từng 2 lần liên tiếp tham gia tập trận RIMPAC.