Tương lai việc làm trong bối cảnh đại dịch Covid-19 và cách mạng công nghiệp 4.0

Thứ trưởng Ngoại giao Nguyễn Minh Vũ và Thứ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội Lê Tấn Dũng đồng chủ trì Diễn đàn.

Tham dự Diễn đàn có hàng trăm đại biểu là lãnh đạo một số Ủy ban của Quốc hội, Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, Bộ Ngoại giao, các diễn giả đến từ các tổ chức quốc tế như: Diễn đàn kinh tế thế giới (WEF), Tổ chức Di cư quốc tế (IMO), Ngân hàng thế giới (WB), Ngân hàng phát triển Châu Á, Tổ chức Lao động quốc tế ILO, Tổ chức hợp tác quốc tế Đức, GIZ, Cơ quan phát triển nhân lực Hàn Quốc (HRD Hàn Quốc), SkillsFuture Singapore; đại sứ quán các nước Anh, Pháp, Đức, Nhật, Hàn Quốc, Singapore, Úc, Đại diện Liên minh Châu Âu tại Việt Nam; lãnh đạo, giáo viên của 200 cơ sở giáo dục nghề nghiệp; lãnh đạo, cán bộ các sở Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội các tỉnh, thành phố, lãnh đạo các Hiệp hội nghề nghiệp, các tổ chức xã hội nghề nghiệp, các tập đoàn và doanh nghiệp, chuyên gia huấn luyện kỳ thi kỹ năng nghề quốc gia, các đại sứ kỹ năng nghề.

Phát biểu khai mạc Diễn đàn, Thứ trưởng Ngoại giao Nguyễn Minh Vũ nhấn mạnh, Covid-19 và Cách mạng Công nghiệp 4.0 là “cú sốc kép” đối với thị trường lao động toàn cầu. Một mặt gây đứt gãy thị trường lao động, gia tăng thất nghiệp và bất bình đẳng xã hội, nhất là đối với lực lượng lao động trẻ.

Theo ILO, việc làm của thanh niên đã giảm 8,7% năm 2020 so với 3,7% ở người lớn tuổi hơn. Số người thất nghiệp dự báo vẫn ở mức cao và đến năm 2023 mới trở về mức trước đại dịch.

Mặt khác, hai cú sốc đã và đang đẩy nhanh quá trình chuyển đổi việc làm và kỹ năng nhằm thích ứng với những điều chỉnh mang tính cấu trúc của nền kinh tế toàn cầu. Việc làm bị mất đi trong những ngành công nghiệp cũ đã lạc hậu dự báo sẽ được thay thế bằng việc làm mới trong những ngành kinh tế xanh, công nghiệp sáng tạo đang ngày càng phát triển.

Theo Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF), đến 2025 có 85 triệu việc làm trên toàn cầu sẽ bị xóa bỏ, nhưng đồng thời có 97 triệu việc làm mới được tạo ra. Theo đó, để đáp ứng yêu cầu của thế giới việc làm mới, ước tính khoảng 50% lao động cần được đào tạo lại và đào tạo nâng cao về kỹ năng (reskilling và upskilling).

Trong bối cảnh đó, Thứ trưởng cho rằng, lực lượng lao động trẻ đứng trước cả cơ hội và thách thức trong thế giới việc làm đang biến chuyển mạnh mẽ.

Đặc biệt, hiện nay Việt Nam đang bước vào giai đoạn phát triển mới với những mục tiêu và khát vọng phát triển đất nước đến năm 2030 và 2045. Trong đó, một trong ba đột phá chiến lược là tiếp tục phát triển nguồn nhân lực, gắn với khơi dậy khát vọng phát triển đất nước, phát huy giá trị văn hóa, con người Việt Nam.

Vì vậy, Thứ trưởng cho rằng, Chính phủ, doanh nghiệp và mỗi người dân cần nhận thức rõ các tác động của tương lai việc làm đối với đất nước, ngành, nghề và lĩnh vực của mình để có tư duy mới về quản lý, quản trị và điều hành, có các chiến lược, kế hoạch đổi mới - sáng tạo, đào tạo nguồn nhân lực phù hợp với tình hình mới.

Việt Nam là nước có dân số trẻ, số người trong độ tuổi lao động chiếm gần 60% dân số, trong đó lực lượng thanh niên đóng vai trò nòng cốt. Thứ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội Lê Tấn Dũng cho biết, chỉ số năng lực cạnh tranh toàn cầu của Việt Nam đã được cải thiện ở mức độ tốt nhất thế giới từ vị trí 77 lên vị trí 67/141 nền kinh tế trên thế giới (theo Báo cáo năng lực cạnh tranh toàn cầu tại Diễn đàn kinh tế thế giới năm 2019).

Đáng chú ý, trong số 12 trụ cột và 103 tiêu chí của chỉ số năng lực cạnh tranh toàn cầu nước ta, trụ cột về kỹ năng tăng 4 bậc, đặc biệt tiêu chí về chất lượng đào tạo nghề tăng 13 bậc. Năng suất lao động Việt Nam trong nhiều năm qua có tốc độ tăng cao trong khu vực ASEAN, đạt bình quân 4,77%/năm chứng tỏ trình độ kỹ năng người lao động đã từng bước được nâng lên.

Thứ trưởng Lê Tấn Dũng cũng chỉ rõ, để duy trì và nâng cao tốc độ tăng trưởng kinh tế, Việt Nam buộc phải đẩy nhanh tốc độ tăng năng suất lao động, coi đây là đòn bẩy kinh tế then chốt, là nhân tố chủ đạo hình thành lợi thế cạnh tranh quốc gia.

Tăng năng suất lao động trong giai đoạn tới đây phải dựa chủ yếu vào nhân tố đổi mới sáng tạo, ứng dụng tiến bộ khoa học, công nghệ mới, nhưng muốn đổi mới, sáng tạo, thì phải quan tâm phát triển nguồn nhân lực nói chung, nhất là phát triển kỹ năng nghề nghiệp của người lao động, đặc biệt là lao động trẻ.

Tại Diễn đàn, các diễn giả và đại biểu tham dự đã cùng nhau thảo luận nhằm đánh giá, làm rõ các tác động của đại dịch Covid-19 và công nghiệp 4.0 đối với tương lai việc làm và kỹ năng cho thanh niên. Những xu hướng điều chỉnh lớn của thị trường lao động toàn cầu trong thời gian tới. Dự báo xu hướng chuyển dịch địa - việc làm...

Các đại biểu cũng chỉ rõ các tri thức, giá trị và kỹ năng gì mà thanh niên cần trang bị cho mình làm hành trang trong kỷ nguyên số; Nêu đề xuất để Chính phủ xây dựng các chính sách gì để huy động, gắn kết sự tham gia của doanh nghiệp và người dân vào quá trình phát triển kỹ năng thiết yếu, nâng cao năng lực tiếp thu công nghệ, tri thức mới cho thanh niên.

Các đại biểu cũng đưa ra các khuyến nghị, hàm ý chính sách cho Việt Nam trong triển khai các chủ trương, định hướng chiến lược nói trên, nhất là trong xây dựng môi trường kiến tạo phát triển, đổi mới giáo dục - đào tạo, tái định hình kỹ năng cho thanh niên, xây dựng chính sách an sinh xã hội phù hợp với tương lai việc làm.

Diễn đàn là hoạt động tiếp nối những nỗ lực và ưu tiên của Chính phủ Việt Nam và ASEAN, APEC với những trao đổi và thảo luận và cam kết của các Nhà Lãnh đạo Cấp cao trong Phát triển nguồn nhân lực trong bối cảnh thế giới công việc đang đổi thay và trong kỷ nguyên số, đồng thời nhằm hưởng ứng ngày Kỹ năng thanh niên thanh niên thế giới (15/7) tiến tới hưởng ứng ngày kỹ năng lao động Việt Nam 4/10/2021.

Đây cũng là hoạt động trong chuỗi hoạt động Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội thực hiện việc xây dựng đề án “Nâng tầm kỹ năng lao động Việt Nam” trong năm 2021 theo yêu cầu tại Nghị Quyết số 50/NQ-CP ngày 20/5/2021 về Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng.