| Một học sinh lớp 9 đặt điện thoại di động vào giá đỡ điện thoại khi vào lớp tại Trường trung học Delta, ở Delta, Utah. Nhiều khu vực pháp lý khác nhau ở các quốc gia trên thế giới đã ban hành lệnh cấm điện thoại di động trong lớp học trong nhiều năm. (Rick Bowmer/The Associated Press) |
Tại Canada, một số tỉnh cũng đã ban hành lệnh cấm điện thoại di động cho năm học 2024-25. Các lệnh cấm khác nhau tùy theo khu vực pháp lý, nhưng tất cả đều có mục đích tương tự: hạn chế sử dụng điện thoại di động trong lớp học để giảm sự mất tập trung và khuyến khích sử dụng phương tiện truyền thông xã hội an toàn.
Nhưng khi lệnh cấm nhận được sự ủng hộ trên toàn cầu - cùng với sự nhầm lẫn về cách thực thi lệnh cấm và chỉ trích về việc thiếu nhất quán - một số nhà nghiên cứu cho biết không có đủ bằng chứng về việc liệu lệnh cấm có thực sự hiệu quả hay không.
Marilyn Campbell, giáo sư tại Trường Giáo dục Mầm non và Hòa nhập thuộc Đại học Công nghệ Queensland ở Australia, người nghiên cứu lệnh cấm điện thoại di động trong trường học, cho biết: "Các chính trị gia dường như nói theo một khẩu hiệu rất dễ hiểu và hay ho là 'Cấm điện thoại. Ngừng sử dụng điện thoại'. Câu này rất hấp dẫn".
Nhưng có rất ít nghiên cứu thực tế về việc liệu việc cấm điện thoại di động có cải thiện một số thông số nhất định hay không, chẳng hạn như tỷ lệ bắt nạt trên mạng, sức khỏe tâm thần của học sinh, sự mất tập trung và thành tích học tập. Và ngay cả khi có nghiên cứu tốt, bằng chứng vẫn mâu thuẫn, giáo sư Campbell cho biết.
Học sinh trở lại trường khi năm học mới bắt đầu sẽ thấy các quy định mới về điện thoại di động. Tỉnh trước đó đã yêu cầu tất cả 60 quận trường hạn chế sử dụng điện thoại di động trong lớp học. Như Pinki Wong giải thích, động thái này nhằm mục đích giảm bớt sự mất tập trung và khuyến khích sử dụng phương tiện truyền thông xã hội an toàn.
"Chúng tôi không biết rằng nó có lợi hay không, và chúng tôi không biết rằng nó có hại. Chúng tôi không có đủ nghiên cứu để nói điều này hay điều kia", Campbell nói. "Quan điểm của tôi là, vì chúng tôi không biết, tại sao chính phủ lại yêu cầu tất cả các trường học cấm chúng?"
Sachin Maharaj, phó giáo sư về lãnh đạo giáo dục, chính sách và đánh giá chương trình tại Đại học Ottawa, người cũng nghiên cứu về lệnh cấm điện thoại di động trong trường học, cho biết trên toàn cầu, đặc biệt là trong hai năm trở lại đây, nhiều khu vực pháp lý khác nhau đã công bố đủ loại lệnh cấm điện thoại di động trong lớp học.
| Học sinh lấy điện thoại di động ra khỏi những chiếc túi có khóa để tránh việc sử dụng thiết bị trong ngày học tại Học viện Bayside ở San Mateo, California. (Lea Suzuki/San Francisco Chronicle/The Associated Press) |
Lệnh cấm điện thoại di động mới ở trường sẽ được thực hiện như thế nào?
Ông cho biết trong một cuộc phỏng vấn rằng những tác động này chưa được nghiên cứu kỹ lưỡng ở hầu hết các nơi cho đến tận gần đây. Maharaj cho biết mặc dù các trường học cấm điện thoại có xu hướng cho thấy kết quả học tập được cải thiện trong một số ít nghiên cứu đó, nhưng kết quả không đồng đều.
Ông cho biết: "Những lợi ích về mặt học thuật có xu hướng mang lại nhiều nhất cho những học sinh có thành tích thấp nhất, điều này cũng hợp lý vì có lẽ những học sinh bị điện thoại làm mất tập trung nhiều nhất là những học sinh có thành tích kém hơn ở trường".
Những lệnh cấm được thực hiện như thế nào trên khắp thế giới
Có lệnh cấm điện thoại di động ở nhiều quốc gia trên thế giới, hầu hết được thực hiện theo khu vực. Danh sách các quốc gia có lệnh cấm và khu vực trong đó liên tục tăng lên và thay đổi. Ví dụ, vào mùa hè, Síp và Hà Lan đã công bố lệnh cấm trong trường học, cũng như một số tỉnh của Canada và một số tiểu bang và quận của Hoa Kỳ .
Vào năm 2023, UNESCO đã kêu gọi các trường học trên toàn thế giới cấm sử dụng điện thoại di động trong lớp học. Cơ quan giáo dục của Liên hợp quốc đã trích dẫn nghiên cứu liên kết việc sử dụng điện thoại di động với sự mất tập trung và kết quả học tập kém hơn. Vào thời điểm đó, UNESCO lưu ý cứ bốn quốc gia trên toàn cầu, có một quốc gia cấm điện thoại di động trong lớp học và lệnh cấm này phổ biến hơn ở châu Á.
Nghiên cứu cũng cho thấy ở những trường học cấm sử dụng điện thoại di động, khả năng học sinh bị mất tập trung trong giờ học sẽ ít hơn đáng kể.
Một số quốc gia cấm bao gồm Pháp, nơi đã chặn điện thoại di động trong lớp học từ năm 2018; Italy, nơi lệnh cấm ban đầu được công bố vào năm 2007 và được gia hạn vào mùa đông năm ngoái; Tây Ban Nha, nơi các loại lệnh cấm khác nhau tùy theo khu vực; và Australia, nơi điện thoại di động bị cấm ở tất cả các trường công lập, nhưng lệnh cấm được thực hiện như thế nào khác nhau tùy theo tiểu bang, vùng lãnh thổ và khối lớp.
Năm 2021, trẻ em ở Trung Quốc bị cấm mang điện thoại di động đến trường nếu không có sự đồng ý bằng văn bản của phụ huynh. Ở Síp, lệnh cấm mới sẽ ngăn học sinh bật điện thoại nhưng không được mang điện thoại đến trường. Lệnh cấm mới của Hà Lan, giống như nhiều lệnh cấm khác, khiến các trường phải tự đưa ra kế hoạch thực thi các quy tắc.
Tháng 2 năm ngoái, Anh đã công bố lệnh cấm của riêng mình và phân phối hướng dẫn về việc cấm sử dụng điện thoại cho các trường học trên cả nước để tạo sự thống nhất, mặc dù lưu ý hướng dẫn này "không mang tính bắt buộc". Nhiều trường đã áp dụng chính sách này trong nhiều năm, nhưng chúng vẫn có sự thay đổi.
Ở một số trường học tại Hoa Kỳ, học sinh sẽ gửi điện thoại vào hộp đựng trước khi vào lớp. Hãy tưởng tượng đến một chiếc hộp đựng giày treo trên cửa, nhưng mỗi túi đựng một thiết bị.
Và ở một số quận, học sinh để điện thoại của mình trong "túi khóa" từ tính, khiến chúng không thể truy cập vào điện thoại. Vox đưa tin rằng các quận trường học ở ít nhất 41 tiểu bang đã mua những chiếc túi này trong những năm gần đây. Theo The Associated Press, những chiếc túi này không mở khóa cho đến khi tiếng chuông cuối cùng reo lên .
| Một cậu bé đang chơi với điện thoại của cha mình bên ngoài trường học ở Barcelona . Các quốc gia châu Âu có lệnh cấm điện thoại di động ở trường học bao gồm Tây Ban Nha, Pháp và Italy. (Emilio Morenatti/The Associated Press) |
'Khó có thể vẽ nên một bức tranh toàn cảnh'
Như Chương trình Đánh giá Học sinh Quốc tế của OECD đã lưu ý vào năm 2022, hầu hết các trường học trên toàn cầu đều có một số loại quy tắc liên quan đến việc sử dụng các thiết bị kỹ thuật số, nhưng chúng khác nhau rất nhiều. Cách tiếp cận phổ biến nhất ở tất cả các trường học tại các quốc gia thuộc Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế trên toàn thế giới vào thời điểm đó là giáo viên cá nhân tự thiết lập các quy tắc cho lớp học của mình.
Maharaj của Đại học Ottawa cho biết, vì các nghiên cứu về lệnh cấm điện thoại di động cho đến nay thường mâu thuẫn hoặc cho thấy những tác động khác nhau đối với những học sinh khác nhau nên "khó có thể đưa ra bức tranh tổng thể" về tác động này.
Ví dụ, một nghiên cứu năm 2024 ở Na Uy phát hiện ra các trường học có lệnh cấm điện thoại đã chứng kiến sự gia tăng về khả năng học tập ở các bé gái, đặc biệt là các bé gái, và hiệu ứng này lớn hơn ở các trường có lệnh cấm nghiêm ngặt hơn. Nhưng một nghiên cứu khác xem xét các trường học ở Anh có chính sách về điện thoại di động đã thấy sự gia tăng về mặt học tập ở những học sinh có hoàn cảnh khó khăn nhất và có thành tích thấp nhất — và những học sinh này có liên quan đến lệnh cấm ít nghiêm ngặt hơn.
Tuy nhiên, Maharaj cho biết, "nhìn chung, tôi nghĩ, ở cấp độ hệ thống, chúng ta kỳ vọng nhìn chung thành tích học tập của học sinh sẽ có xu hướng được cải thiện".
Trong bài đánh giá của mình về nghiên cứu toàn cầu hiện tại về lệnh cấm điện thoại di động, Campbell của Đại học Queensland đã phát hiện ra "sự thiếu vắng các thử nghiệm có đối chứng ngẫu nhiên với bằng chứng dựa trên một số ít nghiên cứu với các thiết kế khác nhau", cùng với các vấn đề khác. Điều này khiến việc đối chiếu bất kỳ phát hiện nào trở nên khó khăn, bà cho biết trong bài báo được công bố vào đầu tháng này .
Bà viết rằng "Những phát hiện này rất phức tạp và tinh tế" và cho thấy "ít hoặc không có bằng chứng thuyết phục nào cho thấy lệnh cấm điện thoại di động "áp dụng cho tất cả" ở trường học sẽ cải thiện kết quả học tập, sức khỏe tinh thần và thể chất, đồng thời giảm bắt nạt trên mạng".
Chuyên gia kêu gọi giao tiếp, không phải lệnh cấm
Kara Brisson-Boivin, giám đốc nghiên cứu tại MediaSmarts, một nhóm vận động nâng cao nhận thức về truyền thông kỹ thuật số của Canada, cho biết những người trẻ tuổi có nhận thức sâu sắc hơn về thời gian sử dụng màn hình của mình so với những gì mọi người nghĩ.
Tuy nhiên, khi thời gian sử dụng màn hình được coi là một chứng nghiện - điều mà Brisson-Boivin cho biết là có vấn đề vì nó dạy trẻ em cảm thấy xấu hổ và thậm chí che giấu việc sử dụng phương tiện truyền thông của mình - lệnh cấm có vẻ như là phản ứng tự nhiên, bà nói với CBC News. Tuy nhiên, bà cho biết điều đó hoàn toàn không phù hợp với cách chúng ta sống.
Brisson-Boivin cho biết: "Thành thật mà nói, điều này không thực tế và gửi đi một thông điệp rất lẫn lộn đến mọi người, bởi vì một mặt chúng ta nói rằng chúng ta đang cấm các thiết bị, nhưng mặt khác chúng ta lại nói rằng hãy nộp đơn xin việc, mà thực ra là trực tuyến".
Bà cho biết các nhà giáo dục và phụ huynh nên dạy trẻ em những thói quen lành mạnh về phương tiện truyền thông kỹ thuật số thay vì chỉ đơn giản là cắt quyền truy cập của chúng, điều này sẽ gửi đi thông điệp bất lực đến thế hệ trẻ.
"Tôi nghĩ điều này thực sự có vấn đề và sẽ phản tác dụng khi họ tham gia vào kiểu sử dụng mạng xã hội khép kín, nơi họ gặp phải tất cả những thách thức trực tuyến tương tự, nhưng lại cô lập."