Vắng mặt tại Hội nghị Cấp cao ASEAN: Mỹ đang “tặng quà” cho Trung Quốc?

Theo Báo này, năm nay Tổng thống Donald Trump lại một lần nữa không đến dự Hội nghị Cấp cao ASEAN và cũng không cử Phó Tổng thống Mike Pence hoặc Ngoại trưởng Mike Pompeo thay mặt mình tham gia sự kiện.

Thay vào đó, đoàn đại biểu Mỹ xuất hiện tại Bangkok (Thái Lan) lần này chỉ do tân Cố vấn An ninh Quốc gia Robert O'Brien phụ trách, cấp tham dự thấp nhất trong vòng 8 năm trở lại đây.

Gần đây nhất, cựu Tổng thống Barack Obama năm 2011 dẫn đầu đoàn đại biểu Mỹ tham dự các cuộc họp liên quan trong khuôn khổ Hội nghị Cấp cao ASEAN tổ chức tại Indonesia.

Ngược lại, Trung Quốc, những năm gần đây, đều cử quan chức đứng đầu chính phủ đến dự các kỳ thượng đỉnh của ASEAN. Lần này cũng vậy, ông Lý Khắc Cường, Thủ tướng Quốc Vụ viện Trung Quốc cũng có mặt tại Bangkok để họp bàn với các đối tác về những vấn đề liên quan.

Theo giới chuyên môn, Hội nghị Cấp cao là một cơ hội hiếm có để nguyên thủ các nước công khai thảo luận về một loạt các vấn đề quan trọng, thậm chí gai góc như kinh tế thương mại, chủ nghĩa khủng bố và tranh chấp chủ quyền…

Phân tích về động thái kể trên, tờ Liên hợp buổi sáng dẫn lời ông Murray Hiebert, chuyên gia nghiên cứu châu Á của Trung tâm nghiên cứu chiến lược quốc tế Mỹ (CSIS) cho rằng, các quan chức cấp cao Mỹ hiện diện tại các sự kiện lớn của Đông Nam Á nói riêng, cũng như châu Á nói chung thường mang ý nghĩa tượng trưng rất lớn.

Do đó, việc ông Donald Trump lại một lần nữa vắng mặt tại Hội nghị Cấp cao ASEAN, khiến cho dư luận tiếp tục hoài nghi về vai trò chiến lược và tầm quan trọng của khu vực Đông Nam Á đối với Washington.

Ông Murray Hiebert nhấn mạnh, không chỉ tổng thống mà các quan chức ngoại giao cấp cao của Mỹ cũng vắng mặt đã tạo ra cơ hội tốt cho Trung Quốc, đồng thời gián tiếp cho thấy Washington dường như không mấy hứng thú với khu vực châu Á.

Cùng quan điểm, giáo sư Harsh Pant của trường King's College London (Vương Quốc Anh) cũng cho rằng, sự vắng mặt của nguyên thủ và các quan chức cấp cao Mỹ tại Hội nghị Cấp cao ASEAN rất có lợi cho Trung Quốc, tạo cơ hội để Bắc Kinh thâm nhập và củng cố vững chắc vị trí của mình trong các khung hợp tác kinh tế với các đối tác tại khu vực Đông Nam Á.

ASEAN từ trước đến nay luôn chủ trương cân bằng giữa hai nước lớn Mỹ và Trung Quốc, nhưng hiện nay Washington đang đứng trước nguy cơ bị gạt ra khỏi các cơ chế hợp tác kinh tế đa phương tại khu vực.

Theo chương trình nghị sự, đại biểu các nước tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 35 và các hội nghị liên quan cùng bàn thảo và ký kết khoảng 40 văn kiện hợp tác, trong đó đáng chú ý là văn kiện hợp tác lớn nhất lại không có sự tham gia của Mỹ.

ASEAN và 6 đối tác khác gồm Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, Ấn Độ, Australia và New Zealand đang tiến hành đàm phán về Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP).

Mặc dù vẫn tồn tại những ý kiến khác nhau, RCEP khi được ký kết sẽ bao gồm 16 quốc gia trong một khối thương mại tổng dân số 3,56 tỷ người và giá trị thương mại hơn 1.000 tỷ USD (tương đương 29% giá trị thương mại toàn cầu), sẽ giúp thúc đẩy tự do hóa thương mại và mang lại lợi ích rất lớn cho các quốc gia thành viên.

Mỹ trong những năm gần đây liên tục áp dụng các biện pháp khác nhau để tăng cường kiềm chế sự trỗi dậy của Trung Quốc, nhưng động thái vắng mặt của Washington lần này đã mang lại cho Bắc Kinh một cơ hội tốt để vươn lên giành quyền chủ đạo tại khu vực.