Việt Nam: Câu chuyện thành công thầm lặng của châu Á

Nếu muốn thấy rõ nhất những dấu hiệu phát triển kinh tế tại Việt Nam, hãy nhìn ra phía chân trời của TP.Hồ Chí Minh, nơi những tòa tháp cao đang mọc lên san sát. Nằm cách tòa tháp tài chính Bitexco – một biểu tượng của thành phố mang tên Bác không xa, tòa nhà Vietcombank cũng sắp đi vào hoạt động. Được thiết kế bởi công ty kiến trúc danh tiếng Pelli Clarke Pelli, tòa tháp này được lấy cảm ứng từ trào lưu mỹ thuật Art Deco.

Việc đánh giá một nền kinh tế thông qua các số liệu kinh tế ngắn hạn là chuyện đơn giản. Tuy nhiên, đôi khi, cũng nên nhìn về dài hạn. Và sự chuyển mình của nền kinh tế Việt Nam vài thập kỷ gần đây là điển hình như vậy.

Còn nhớ, chỉ mới 30 năm trước đây, Việt Nam vẫn là một trong những quốc gia nghèo nhất thế giới. Ngày nay, đất nước này đã vươn lên hàng ngũ những quốc gia có thu nhập trung bình thấp. Công cuộc Đổi Mới bắt đầu từ năm 1986 đã đưa nền kinh tế Việt Nam tiến lên từ một nền kinh tế tập trung bao cấp sang nền kinh tế phát triển theo định hướng thị trường.

Khách du lịch, đặc biệt là những du khách đến từ phương Tây khi đến Việt Nam đều không khỏi ngạc nhiên khi chứng kiến sự đổi thay rõ rệt nơi đây. Những tòa tháp văn phòng sừng sững, những cửa hàng thời trang cao cấp, đường phố nhộn nhịp, đông vui. Ấn tượng của họ về Việt Nam trước đó đã chỉ dừng lại ở hình ảnh về chiến tranh và đói nghèo được phát trên truyền hình vào những năm 60, 70 của thế kỷ trước.

Nếu nhận định Việt Nam đang đi lên và thực sự lột xác cũng không phải là quá lời. Nếu như năm 1986, thu nhập bình quân đầu người hàng năm chỉ khoảng 100 USD, thì hiện nay con số này đã tăng lên 2.000 USD. Ở các khu vực đô thị, mức thu nhập còn cao gấp đôi.

Giống như nhiều nước trên thế giới, Việt Nam cũng phải chịu không ít tác động từ cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu. Tuy vậy, tăng trưởng GDP nửa đầu năm 2015 vẫn đạt 6,3%, tương đương với mức tăng trưởng trung bình những năm 2000. Sau vài năm vật lột với lạm phát gia tăng, tháng 8/2015, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) chỉ tăng 0, 6%, thấp hơn rất nhiều so với mức 4,3% cùng kỳ năm trước.

Việt Nam đang tham gia vào Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP), mà theo dự báo của một số chuyên gia kinh tế, sẽ giúp nền kinh tế tăng trưởng 11% trong 10 năm tiếp theo. Việt Nam và Liên minh châu Âu (EU) cũng vừa chính thức kết thúc đàm phán Hiệp định tự do thương mại (EVFTA).

Một trong những động lực tăng trưởng của đất nước 94 triệu dân này là lực lượng dân số trẻ và năng động. Theo số liệu được công bố năm 2014, có đến hơn 40% dân số Việt Nam ở độ tuổi dưới 25.

Việt Nam là một quốc gia luôn sẵn sàng cho hội nhập và kết nối. Hầu hết các quán cà phê, nhà hàng đều có internet không dây miễn phí cho khách hàng, tỷ lệ sở hữu điện thoại thông minh (smartphone) cũng đang bùng nổ. Một nghiên cứu thị trường của Công ty nghiên cứu TNS năm 2014 cho thấy, 40% dân số Việt Nam tiếp cận Internet hàng ngày, cứ ba người thì có một người sở hữu smartphone.

Nghiễm nhiên, song hành cùng tăng trưởng là những thách thức. Khoảng cách thu nhập giữa khu vực nông thôn và thành thị ngày càng tăng. Tỷ lệ đói nghèo, đặc biệt là ở những khu vực vùng sâu, vùng xa, vùng dân tộc thiểu số vẫn còn cao. Nạn tham nhũng, tham ô, quan liêu còn tồn tại. Luật về kinh doanh và sở hữu đất đai chưa có nhiều cải thiện. Theo nghiên cứu của Ngân hàng Thế giới (WB) về tạo điều kiện cho môi trường kinh doanh , Việt Nam hiện đứng thứ 90 trong 189 quốc gia được khảo sát.

Dù vậy, bất chấp các thách thức, triển vọng của nền kinh tế Việt Nam nhìn chung vẫn rất tươi sáng. Nếu lấy điểm xuất phát là 30 năm trước đây, có thể kết luận Việt Nam chính là một trong những câu chuyện thành công thầm lặng nhất của châu Á.