Kỳ họp lần này hai bên cùng điểm lại các kết quả hợp tác đã đạt được trong năm 2021 và thống nhất các nội dung hợp tác trong năm 2022.
Mở đầu cuộc họp, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị đã chia sẻ với phía bạn về tình hình kinh tế, xã hội của Việt Nam trong năm 2021: Năm 2021, các quốc gia trên toàn thế giới đã phải đối mặt với vô vàn khó khăn, thách thức, hậu quả nghiêm trọng do đại dịch Covid-19 gây ra.
Trong bối cảnh đó, Việt Nam xác định phải phát huy đối đa nội lực và tận dụng hiệu quả ngoại lực thông qua thúc đẩy mạnh mẽ hợp tác song phương và đa phương nhằm phục vụ phát triển và phục hồi nền kinh tế. Thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, Việt Nam tiếp tục duy trì nhất quán đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển, đa dạng hóa, đa phương hóa quan hệ đối ngoại, chủ động và tích cực hội nhập quốc tế toàn diện, sâu rộng. Việt Nam là bạn, là đối tác tin cậy và là thành viên tích cực, có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế.
| Toàn cảnh kỳ họp lần thứ 39 Ủy ban liên Chính phủ Việt Nam-Cuba. (Nguồn: Bộ Xây dựng) |
Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị khẳng định, mặc dù trong bối cảnh chịu tác động tiêu cực của đại dịch Covid- 19 nhưng trong năm 2021, quan hệ hợp tác giữa Việt Nam và Cuba vẫn được duy trì phát triển thông qua tăng cường đối thoại chính trị và giao tiếp cấp cao.
Đặc biệt là hai cuộc điện đàm của Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng và của Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc với Bí thư thứ nhất Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Cuba, Chủ tịch nước Cộng hòa Cuba Miguel Díaz Canel Bermudez; điện đàm của Thủ tướng Chính phủ Việt Nam Phạm Minh Chính với Thủ tướng Chính phủ Cuba Manuel Marrero Cruz.
Các cuộc điện đàm của Lãnh đạo cấp cao hai Bên đã tái khẳng định tình hữu nghị đoàn kết anh em và tin cậy lẫn nhau, sự gắn bó giữa hai Đảng, hai Chính phủ và nhân dân hai nước, mối quan hệ keo sơn trong hơn sáu thập kỷ qua đã được Chủ tịch Hồ Chí Minh và Lãnh tụ Cách mạng Cuba Fidel Castro Ruz dày công vun đắp.
Chuyến thăm chính thức Cuba tháng 9/2021 của Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc đã thể hiện tính chất đặc biệt của mối quan hệ truyền thống, sự tin cậy, ủng hộ và hợp tác giữa Việt Nam và Cuba trong bối cảnh hiện nay.
Đánh giá về kết quả hợp tác kinh tế và khoa học kỹ thuật trong khuôn khổ UBLCP Việt Nam – Cuba, hai bên cùng cho rằng, trong năm 2021 mặc dù phải đối mặt với muôn vàn khó khăn, tổn thất nặng nề do đại dịch Covid-19 gây ra, hai bên đã nỗ lực tối đa, hợp tác chặc chẽ và đạt được nhiều kết quả tích cực trong triển khai thực hiện các cam kết của Biên bản Kỳ họp thứ 38.
Kim ngạch thương mại 2 chiều trong 11 tháng đầu năm 2021 đạt 105 triệu USD, tăng 2% so với cùng kỳ 2020. Việt Nam đã nỗ lực duy trì xuất khẩu gạo cho Cuba, đảm bảo cả về số lượng và tiến độ giao hàng, góp phần giúp Cuba đảm bảo an ninh lương thực và ổn định xã hội.
Hai bên đã phối hợp tổ chức nhiều hội nghị, hội thảo theo cả hình thức trực tuyến và trực tiếp để phổ biến Hiệp định Thương mại Việt Nam – Cuba đến cộng đồng doanh nghiệp, các hiệp hội ngành hàng về nội dung cam kết của Hiệp định, các ưu đãi để doành nghiệp tận dụng cơ hội và thúc đẩy hợp tác thương mại, góp phần mang lại lợi ích thiết thực cho doanh nghiệp hai nước; đã cơ bản hoàn tất việc ký kết các thỏa thuận tái cơ cấu nợ của doanh nghiệp Cuba với các doanh nghiệp Việt Nam; Đã tổ chức họp Tổ công tác đầu tư chung giới thiệu các chính sách mới, lĩnh vực ưu tiên, danh mục dự án thu hút đầu tư nước ngoài của Cuba nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp xúc tiến, phát triển các dự án đầu tư mới và đề xuất các giải pháp tháo gỡ khó khăn cho các dự án doanh nghiệp Việt Nam đầu tư tại Cuba.
Điển hình là một số dự án của Tổng công ty Viglacera và Công ty Thái Bình về sản xuất vật liệu xây dựng và hàng tiêu dùng đang triển khai hoạt động tốt, đáp ứng nhu cầu hàng hóa tại thị trường Cuba, tạo thêm nhiều việc làm và duy trì phát triển sản xuất tại Cuba; Dự án liên doanh sản xuất bột giặt của Công ty Thái Bình và Công ty NEXUS Cuba đang được khẩn trương thi công và dự kiến sẽ đi vào hoạt động trong tháng 5/2022. Công ty Cityland Việt Nam đã ký kết thỏa thuận hợp tác với Tập đoàn Gran Caribe và Tập đoàn Cubanacan Cuba về đầu tư khách sạn tại Cuba. Công ty Thái Bình đã ký kết hợp đồng mua bán điện với Tập đoàn điện lực Cuba...
Dự án hợp tác Việt Nam - Cuba phát triển sản xuất lúa gạo tại Cuba giai đoạn 2019-2023 được thực hiện theo đúng mục tiêu đề ra. Hai bên phối hợp xây dựng đề xuất Dự án hỗ trợ Cuba nuôi trồng thủy sản giai đoạn 3 và Dự án phát triển sản xuất ngô tại Cuba.
Hợp tác trong lĩnh vực y tế và công nghệ sinh học đã đạt được kết quả nổi bật. Cuba đã cung cấp cho Việt Nam 5 triệu liều vaccine Abdala phòng chống Covid-19, Hợp tác thương mại sản phẩm sinh học, dược phẩm của Cuba, hợp tác nghiên cứu, phát triển sản phẩm vaccine phòng chống dịch Covid-19 và viêm màng não mô cầu tiếp tục được triển khai. 7 bác sỹ Cuba đang làm việc ổn định tại Bệnh viện Vinmec Hà Nội, Bệnh viện Đồng Hới - Quảng Bình và Bệnh viện Sản nhi Quảng Ngãi.
Hai bên duy trì họp trực tiếp và trực tuyến trao đổi kinh nghiệm trong lĩnh vực y tế, công nghệ sinh học, xây dựng, thông tin truyền thông, tài chính, ngân hàng, tư pháp, văn hóa, thể thao, du lịch, giáo dục, khoa học công nghệ...
Trong khuôn khổ chuyến thăm chính thức Cuba tháng 9/2021 của Chủ tịch nước Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc, các bộ, ngành, doanh nghiệp hai Bên đã ký nhiều thỏa thuận hợp tác quan trọng như Kế hoạch hành động triển khai thực hiện Chương trình nghị sự kinh tế song phương trung hạn giai đoạn 2021-2025; Thỏa thuận hợp tác trong lĩnh vực thủy sản, y tế, an ninh mạng, tư pháp; thỏa thuận hợp tác về đầu tư khách sạn và phát triển năng lượng sạch. Việc ký kết các thỏa thuận hợp tác là cơ sở quan trọng để cụ thể hóa các hoạt động hợp tác và mở rộng cơ hội hợp tác trong các lĩnh vực mà hai bên cùng quan tâm.
Bên cạnh các kết quả tích cực đã đạt được, hai Bên thẳng thắn nhìn nhận đối với các khó khăn, tồn tại dẫn tới một số lĩnh vực hợp tác chưa đạt được như kỳ vọng. Hiệp định Thương mại Việt Nam - Cuba chính thức có hiệu lực từ tháng 4/2020 nhưng kim ngạch thương mại song phương năm 2021 và năm 2020 giảm mạnh so với năm 2019. Nguyên nhân khách quan là do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19 và nguyên nhân chủ quan là do Cuba gặp khó khăn về kinh tế, tài chính dẫn đến không thể duy trì đà xuất khẩu sang Cuba.
Các dự án đầu tư của doanh nghiệp Việt Nam tại Cuba vẫn gặp khó khăn do việc cung cấp điện, xăng dầu, vật tư, nguyên vật liệu đầu vào không ổn định. Quy định về tuyển dụng lao động và chế độ tiền lương còn bất cập.
Đề nghị Chính phủ Cuba sớm có giải pháp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc để đảm bảo các dự án hoạt động hiệu quả, mang lại lợi ích thiết thực cho doanh nghiệp hai Bên và tạo động lực để các doanh nghiệp Việt Nam mở rộng sản xuất và tiếp tục phát triển các dự án đầu tư mới tại Cuba.
| Nhà máy đầu tiên có vốn đầu tư của Việt Nam tại Cuba của Công ty Thái Bình tại Đặc khu Mariel. (Nguồn: TTXVN) |
Trên cơ sở nội dung Biên bản đã thống nhất, trong năm 2022 hai Bên cùng xác định sẽ tiếp tục đẩy mạnh hợp tác trong các lĩnh vực ưu tiên chính, lĩnh vực thế mạnh mà hai Bên cùng quan tâm và có nhu cầu. Cụ thể:
Về hợp tác thương mại, hai bên sẽ phối hợp triển khai thực hiện hiệu quả các thỏa thuận hợp tác đã ký kết; tạo điều kiện thuận lợi để doanh nghiệp tận dụng các ưu đãi thuế quan của Hiệp định thương mại Việt Nam – Cuba nhằm nâng cao kim ngạch thương mại hai chiều. Việt Nam tiếp tục duy trì cung cấp gạo ổn định cho Cuba nhằm đảm bảo an ninh lương thực, ổn định trật tự xã hội tại Cuba. Tổ chức triển khai thực hiện nghiêm túc việc thanh toán theo các thỏa thuận tái cơ cấu nợ đã ký giữa các doanh nghiệp Cuba và doanh nghiệp Việt Nam.
Về hợp tác đầu tư, hai Bên tiếp tục duy trì họp Tổ công tác đầu tư chung và tạo điều kiện thuận lợi để doanh nghiệp xúc tiến các dự án hợp tác đầu tư trong lĩnh vực cùng quan tâm tại Cuba và tại Việt Nam. Đề nghị Chính phủ Cuba tạo điều kiện thuận lợi để các dự án đầu tư tại Cuba hoạt động ổn định, hiệu quả, đảm bảo năng suất, chất lượng, tạo mội trường đầu tư hấp dẫn để doanh nghiệp xúc tiến phát triển các dự án đầu tư mới tại Cuba.
Về hợp tác nông nghiệp và thủy sản, hai Bên phối hợp thực hiện hiệu quả Dự án hợp tác Việt Nam – Cuba phát triển sản xuất lúa gạo tại Cuba giai đoạn 2019-2023 và xây dựng văn kiện dự án phát triển giống ngô và dự án hỗ trợ Cuba nuôi trồng thủy sản giai đoạn 3 để trình cấp có thẩm quyền phê duyệt và triển khai thực hiện.
Về hợp tác y tế, dược phẩm và công nghệ sinh học, Bộ Y tế hai nước đẩy mạnh hợp tác cung cấp và chuyển giao công nghệ sản xuất vaccine phòng Covid-19 tại Việt Nam. Cơ quan quản lý dược hai nước quan tâm trao đổi để tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình đăng ký và tái đăng ký thuốc của Cuba tại Việt Nam. Doanh nghiệp hai bên cần chủ động đẩy mạnh hợp tác thương mại, nghiên cứu phát triển dược phẩm, sản phẩm công nghệ sinh học, vắc xin tại Việt Nam và đẩy mạnh dịch vụ cung cấp bác sỹ Cuba làm việc tại các bệnh viện của các tỉnh có nhu cầu tại Việt Nam.
Về hợp tác trong lĩnh vực xây dựng, Bộ Xây dựng hai nước tăng cường chia sẻ kinh nghiệm xây dựng chính sách pháp luật. Tạo điều kiện thuận lợi để doanh nghiệp hai Bên thực hiện hiệu quả các dự án hợp tác thương mại, đầu tư xây dựng tại Cuba và tại Việt Nam. Tạo điều kiện để Công ty Dinvai tham gia các dự án tư vấn giám sát trong lĩnh vực xây dựng và giao thông tại Việt Nam.
Về hợp tác trong lĩnh vực thông tin truyền thông, Bộ Thông tin và Truyền thông Việt Nam và Bộ Truyền thông Cuba tiếp tục hợp tác trao đổi kinh nghiệm xây dựng và hoàn thiện chính sách pháp luật, mô hình tổ chức trong lĩnh vực an ninh mạng, viễn thông, hợp tác đào tạo cán bộ, phát triển hợp tác chuyên ngành các cấp. Hai bên tạo điều kiện để các doanh nghiệp viễn thông Việt Nam như: Viettel, VNPT tìm kiếm khả năng hợp tác thương mại, đầu tư trong các lĩnh vực cung cấp, sản xuất thiết bị, công nghệ viễn thông, an ninh mạng tại Cuba.
Về hợp tác trong các lĩnh vực: tài chính, hải quan, ngân hàng, giáo dục đào tạo, văn hóa thể thao du lịch, lao động thương binh xã hội, phát thanh, truyền hình, khoa học công nghệ, tư pháp, lưu trữ… hai bên sẽ tiếp tục triển khai theo thỏa thuận.
Tại Kỳ họp lần này, hai Bên đã Ký kết Biên bản Kỳ họp lần thứ 39 Ủy ban liên Chính phủ Việt Nam – Cuba về hợp tác kinh tế và khoa học kỹ thuật.
Cũng trong khuôn khổ kỳ họp lần này, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Việt Nam và Bộ Văn hóa Cuba tiến hành ký kết Bản Ghi nhớ hợp tác trong lĩnh vực văn văn hóa, làm cơ sở để mở rộng hoạt động hợp tác văn hóa mà hai bên cùng quan tâm.
Hai đồng Chủ tịch UBLCP Việt Nam- Cu Ba, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị và Bộ trưởng Rodrigo Malmierca Diaz đều khẳng định, với quyết tâm và nỗ lực chung, hai Bên sẽ tiếp tục hợp tác chặt chẽ, triển khai thực hiện hiệu quả các thỏa thuận, bản ghi nhớ hợp tác, góp phần quan trọng thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội tại mỗi nước, phát triển hợp tác toàn diện Việt Nam – Cuba.