Việt - Nga: Khơi thông kênh thanh toán

Một trong những nguyên nhân của kết quả hợp tác kinh tế giữa Việt Nam - LB Nga trong nhiều năm qua chưa phản ánh đúng tiềm năng là do việc thanh toán bằng nội tệ giữa hai nước không phát triển. Gần như 100% doanh số thanh toán xuất nhập khẩu, đầu tư đều được thực hiện bằng các ngoại tệ... Bởi vậy, việc phát triển một kênh thanh toán để “thông cầu” cho việc hợp tác đã trở thành nhu cầu lớn của doanh nghiệp cả hai bên.

Sứ mệnh tiên phong

Trong chuyến thăm Liên bang Nga của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng (11/2014) và trước đó là chuyến thăm của Chủ tịch nước Trương Tấn Sang (7/2012), Việt Nam và Liên bang Nga đã đưa ra những định hướng phát triển đối với các nội dung kinh tế, thương mại... Trong đó, về lĩnh vực thương mại đã xác định: “Nỗ lực nâng kim ngạch thương mại hai chiều lên 10 tỷ USD vào năm 2020”; về hợp tác tài chính ngân hàng cũng xác định rõ: “Tăng cường và đa dạng hóa hợp tác trong lĩnh vực tài chính tín dụng, bao gồm việc sử dụng các thẻ thanh toán và đồng nội tệ trong các thanh toán kinh tế đối ngoại, tăng cường sự tham gia của Ngân hàng liên doanh Việt - Nga (VRB) trong việc thực hiện các dự án song phương trong lĩnh vực dầu khí và năng lượng”.

Tiếp đó, trong chuyến thăm chính thức Việt Nam của Thủ tướng Nga Medvedev (4/2015), căn cứ kết quả hội đàm của Thủ tướng Chính phủ hai nước, BIDV được chọn là ngân hàng Việt Nam phối hợp cùng Ngân hàng Ngoại thương Nga - VTB (một trong những ngân hàng lớn nhất của Nga) để nghiên cứu và xây dựng kênh thanh toán riêng.

Việc thiết lập kênh thanh toán song phương Việt - Nga góp phần khơi thông khó khăn trong thanh toán xuất nhập khẩu của doanh nghiệp hai nước đã tồn tại trong suốt gần 30 năm qua, đặc biệt trong giai đoạn Mỹ và phương Tây đang áp đặt các lệnh trừng phạt đối với Nga.

Theo tính toán sơ bộ, sau khi Hiệp định thương mại tự do (FTA) giữa Việt Nam với Liên minh kinh tế Á - Âu có hiệu lực, kim ngạch hai chiều Việt Nam - Nga sẽ tăng trung bình 18-20%/năm, đạt khoảng 10 - 12 tỷ USD vào năm 2020. Ước tính, xuất khẩu từ Việt Nam sang Nga có thể tăng 63%. Đây cũng là một trong những điều kiện thuận lợi để thương mại hai nước phát triển, là cơ sở vững chắc để kênh thanh toán song phương hỗ trợ tốt cho việc thanh toán xuất nhập khẩu, giải quyết được điểm nghẽn trong giao thương.

Điểm ưu việt của kênh thanh toán BIDV - VTB

Với nhiều năm kinh nghiệm triển khai hoạt động thanh toán quốc tế và song phương, BIDV đã phối hợp với VTB chính thức cung cấp các sản phẩm, dịch vụ thanh toán song phương, và kết nối hệ thống thẻ bằng đồng nội tệ từ tháng 11/2015. 

Đồng thời, để đáp ứng nhu cầu chi tiêu của công dân hai nước, Công ty chuyển mạch tài chính quốc gia Việt Nam (Banknet) và Công ty kết nối hệ thống thanh toán thẻ Liên bang Nga (NSPK) cũng đang trong quá trình thống nhất những nguyên tắc cơ bản về kết nối. Dự kiến, từ quý IV/2016 hai bên sẽ chính thức chấp nhận thanh toán thẻ tại các ATM, POS, tạo điều kiện cho công dân Việt Nam và Nga khi đi du lịch và làm ăn giảm sự phụ thuộc vào các hệ thống thanh toán thẻ bên ngoài.

Kênh thanh toán song phương BIDV và VTB có nhiều ưu điểm vượt trội như thời gian xử lý tối đa (2 giờ); Đảm bảo tỷ giá với chi phí thấp; Cơ chế chính sách ưu đãi (BIDV cung cấp gói tín dụng với qui mô 200 triệu USD nhằm hỗ trợ các doanh nghiệp Việt Nam xuất nhập khẩu sang thị trường Nga với chính sách lãi suất ưu đãi, giá mua bán ngoại tệ cạnh tranh và ưu đãi tối đã phí dịch vụ thanh toán, tài trợ thương mại…); Các sản phẩm trọn gói về mua bán ngoại tệ (RUB), chiết khấu hối phiếu, bao thanh toán… tới các khách hàng.

Bước tạo đà

Kênh thanh toán Việt - Nga sau hơn nửa năm triển khai, dù còn nhiều khó khăn, nhưng bước đầu đã có những kết quả tích cực. Hiện nay đã có hơn 30 khách hàng sử dụng kênh thanh toán song phương, chủ yếu là giao dịch bằng USD. Đến quý I/2016, số lượng giao dịch đạt 115 giao dịch, với doanh số thanh toán đạt hơn 3 triệu USD. Kết quả trên dù còn khá khiêm tốn nhưng cho thấy các doanh nghiệp đã bắt đầu quan tâm tìm hiểu và thử nghiệm thực hiện qua kênh thanh toán mới này.

Bên cạnh các giao dịch USD, BIDV đã triển khai thành công 6 giao dịch RUB với doanh số đến hết quý I/2016 là hơn 1 triệu RUB. Đặc biệt, trong tháng 4/2016, Công ty nhập khẩu Auto One Service Trading đã thực hiện thành công giao dịch RUB đầu tiên trị giá hơn 8 triệu RUB, mở đầu cho chuỗi thanh toán định kỳ hàng tháng của một hợp đồng khung nhập khẩu trị giá hơn 1 tỷ RUB, đã được ký kết và thực hiện trong giai đoạn tiếp theo.

Số lượng khách hàng hiện tại sử dụng dịch vụ của BIDV thanh toán với thị trường Nga là hơn 50 khách hàng xuất nhập khẩu, trong đó có hơn 30 khách hàng đã thử nghiệm và lựa chọn kênh thanh toán song phương như An Phat-Yen Bai Mineral and Plastics Co., European Plastics JSC, Hikosen Cara Co., ltd, Thanh Nga Commerce and Construction Co., Rosviet Co… Tuy nhiên, một số khách hàng khác do một số vướng mắc, chưa thuyết phục được khách hàng Nga thay đổi đối tác thanh toán.

Ngoài ra, bên cạnh các khách hàng là doanh nghiệp, nhiều khách hàng cá nhân, công ty du lịch, tổ chức chính trị, xã hội có nhu cầu thanh toán RUB với thị trường Nga cũng đã tìm hiểu và bước đầu thử nghiệm sử dụng kênh thanh toán này.