Đây là nhận định chung của một số đại biểu tham gia vòng tái đàm phán lần 3 đang diễn ra ở thủ đô Ottawa của Canada từ ngày 23 - 27/9.
Cho đến ngày thứ 3 của vòng đàm phán, phái đoàn Mỹ vẫn chưa đệ trình bất cứ đề xuất cụ thể nào về những vấn đề chính muốn thay đổi trong NAFTA. Trước khi vòng đàm phán diễn ra, phía Mỹ để ngỏ khả năng sẽ công bố các những đề nghị chi tiết về ngành nông nghiệp, quy tắc xuất xứ sản phẩm và tỷ lệ nội địa hoá đối với ô tô sản xuất và tiêu thụ ở Bắc Mỹ.
| Người lao động Mexico yêu cầu được đảm bảo mức lương khi nước này tham gia NAFTA. (Nguồn: El Pueblo) |
Chủ tịch Liên đoàn các nhà sản xuất ô tô Canada Jerry Dias cho rằng với những bước tiến chậm chạp hiện nay, 3 nước thành viên NAFTA là Mỹ, Canada và Mexico khó có thể đạt được thoả thuận vào cuối năm như kỳ vọng và mục tiêu đề ra trước đó. Theo ông Dias, Mỹ không muốn có thoả thuận trước kỳ Giáng sinh.
Theo dự đoán của Chủ tịch Jerry Dias, nhiều khả năng các bên sẽ phải lùi thời hạn đạt được thoả thuận cuối cùng về NAFTA sang giữa năm 2018, gần sát với thời điểm diễn ra cuộc bầu cử Quốc hội giữa nhiệm kỳ ở Mỹ và bầu cử Tổng thống ở Mexico. Từ nay đến thời điểm đó, Chính quyền của Tổng thống Trump sẽ tiếp tục gia tăng áp lực để buộc Canada và Mexico phải chấp nhận nhượng bộ nhiều hơn. Tuy nhiên, đây sẽ là một cuộc “mặc cả” không dễ dàng khi cả Canada và Mexico đều khó lòng chấp nhận từ bỏ những lợi ích mà họ cho là “công bằng” trong NAFTA.
Trong khi đó, Trưởng đoàn đàm phán Canada Steve Verheul và Trưởng đoàn đàm phán Mexico Kenneth Smith Ramos thể hiện quan điểm thận trọng hơn khi nói rằng “hiện còn quá sớm để dự đoán về bước tiến tại vòng đàm phán đang diễn ra” và rằng các bên mới chỉ bắt đầu thảo luận những chủ đề gai góc nhất. Một số quan chức chính phủ Canada hy vọng sẽ nhận được những tín hiệu tích cực hơn từ đoàn đàm phán Mỹ trong nhưng ngày đàm phán còn lại của vòng 3.
NAFTA là hiệp định thương mại giữa Mexico, Mỹ và Canada, có hiệu lực từ ngày 1/1/1994. Theo thống kê, trao đổi thương mại giữa 3 quốc gia Bắc Mỹ đạt trên 1.300 tỷ USD vào năm 2016. Các cuộc tái đàm phán NAFTA được tiến hành theo đề nghị của Tổng thống Trump với lý do hiệp định 23 năm tuổi này cướp đi hàng triệu việc làm của người lao động Mỹ và cho phép Canada, Mexico đạt được nhiều lợi thế trong khi gây tổn hại cho nền kinh tế Mỹ.
Tổng thống Trump muốn có được thỏa thuận cuối cùng vào cuối năm nay theo đúng cam kết đề ra khi tranh cử. Mexico cũng muốn nhanh chóng kết thúc đàm phán trước cuộc bầu cử tổng thống vào năm sau. Tuy nhiên, đến nay vẫn chưa có bên nào sẵn sàng đưa ra nhượng bộ cần thiết để có thể thực sự tạo được đột phá và đẩy nhanh hơn tiến độ đàm phán.