| Người dân Brazil xuống đường phản đối việc Chính phủ đầu tư không cân đối giữa World Cup và phúc lợi xã hội. |
Đài TalkSport của Anh công bố mức lợi nhuận của họ sẽ tăng tới 45% sau kỳ World Cup 2014. Vĩ mô hơn, theo hãng nghiên cứu NPD, World Cup 2014 sẽ làm giàu 2 tỷ bảng cho ngành thể thao thế giới, và là cơ hội kiếm tiền không thể tốt hơn với các hãng truyền thông. Nhưng với Brazil và người dân nước này, World Cup chưa hẳn đã đem lại toàn niềm vui.
"Dự án World Cup"
Tất nhiên, theo phân tích tài chính thì Brazil có thể thu về khoảng 3 tỷ USD từ ngày hội bóng đá lớn nhất hành tinh. Nhưng sự thật cũng được mổ xẻ cho thấy Brazil chẳng được bao nhiêu sau những dự án World Cup cồng kềnh.
Để phục vụ cho giải đấu, Brazil dự kiến chi 11,5 tỷ USD xây sân vận động, đường sá và sân bay mới. Nhưng nhiều sân bóng hoành tráng đứng trước nguy cơ mốc meo sau khi World Cup khép lại. Theo Business Insider, Brazil sẽ lỗ tới 800 triệu USD từ việc xây dựng hàng loạt sân bóng ở những khu vực "khỉ ho cò gáy". Ngoài ra, các hạng mục Brazil đã phải bỏ tiền tu sửa, xây mới trong bốn năm qua gần như không sinh lời với mức lãi suất hàng năm là 0,7%...
Kỳ vọng vào môn thể thao vua, năm 2007, khi vận động đăng cai World Cup, Brazil cam kết tới 99% chi phí tổ chức do khu vực kinh tế tư nhân tài trợ. Nhưng nay, 99% khoản đầu tư cho sự kiện thể thao trọng đại này hiện đều do Nhà nước đài thọ. Trong khi đó, các khoản phí tổn để đón World Cup đang đội lên từ 30-40% so với những dự tính ban đầu.
Ngày khai màn giải đấu chỉ còn tính bằng ngày, nhưng không khí chống đối việc tổ chức World Cup ở Brazil cũng không vì thế mà hạ nhiệt. Suốt hai năm qua, tại những thành phố chính diễn ra World Cup 2014 như Sao Paolo hay Brasilia, những dòng người biểu tình yêu cầu chính phủ thay vì dùng hàng tỷ USD tổ chức World Cup, hãy chi cho các dự án xã hội, cải tạo đường xá và nhà ở. Theo GS. Gogofredo de Oliviera thuộc Đại học Rio: "Những chi phí tốn kém để chuẩn bị đón Wold Cup chỉ là giọt nước làm tràn ly". Những mâu thuẫn tiềm tàng trong xã hội, là những nguyên nhân thôi thúc cả triệu người dân Brazil xuống đường.
Khi thể thao chịu sức ép kinh tế
Càng gần ngày khai mạc, giới chức Brazil càng cương quyết bảo vệ quan điểm bằng các dự đoán lợi ích khổng lồ, thu hút hàng triệu khách du lịch và các nhà tài trợ. Nhưng phần lớn các nhà kinh tế độc lập cho rằng chi phí thực tế phức tạp hơn nhiều và rất nhiều người dân Brazil nghi ngờ về các kỳ vọng.
Theo một báo cáo của Moody's Investors Service, nghi ngờ của người dân Brazil về lợi ích kinh tế của việc tổ chức World Cup là có cơ sở, sự kiện này tiềm ẩn nhiều rủi ro hơn người ta nghĩ. Moody cho rằng các khoản chi cho cơ sở hạ tầng chỉ là rất nhỏ so với nền kinh tế quy mô 2.000 tỷ USD của Brazil. Và lợi ích với doanh nghiệp cũng sẽ không kéo dài. Các ngành kinh tế địa phương sẽ bị gián đoạn. Hệ thống hàng không vốn đã phức tạp cũng sẽ bị ảnh hưởng khi khách du lịch phải di chuyển giữa 12 địa điểm thi đấu.
Thực tế còn cho thấy, từ hơn một năm nay, kinh tế Brazil bắt đầu tuột dốc tới mức đáng lo ngại. Đang từ một trong những nền kinh tế năng động nhất của nhóm BRICS, năm 2012, Brazil bỗng dưng "đội sổ" với tỷ lệ tăng trưởng thấp nhất là 0,9%. Đây cũng là thành tích kém cỏi nhất trong số các nước ở châu Mỹ Latinh. Năng suất lao động thấp, nền kinh tế trì trệ, nạn tham nhũng tràn lan, dịch vụ công cộng xuống cấp… đang trở thành những vấn đề cố hữu.
Chẳng hạn, tại thành phố Brasilia, phí tổn tổ chức World Cup dự trù lên tới 28 tỷ Réal (khoảng 10 tỷ Euro). Trong khi đó, chương trình hỗ trợ cho các gia đình nghèo được cho là đầy tham vọng chỉ tốn có 21 tỷ Réal mà thôi. Và đúng vào lúc mà Brazil cần 21 tỷ Réal để cải thiện đời sống cho người dân qua các chương trình trợ cấp xã hội, thì nước này cũng để thất thoát từ 50-80 tỷ/năm vì các hành vi hối lộ, tham nhũng.
Với cái giá phải trả, cùng với vô số mâu thuẫn xã hội nảy sinh chỉ để tổ chức một kỳ World Cup, nhiều người không thể hình dung được đất nước sẽ ra sao nếu đội tuyển Brazil không thể đăng quang chức vô địch thế giới lần thứ sáu. Tuyển Brazil gần như phải vô địch bằng mọi giá, như một giải pháp xoa dịu sự bất bình của hàng triệu dân vì Word Cup mà gặp khó khăn về lương thực, chỗ ở, hay chế độ phúc lợi, y tế và giáo dục.
Minh Châu