| Người dân Ukraine sơ tán khỏi vùng chiến sự tại thành phố Irpin, Tây Bắc Kiev, ngày 7/3/2022. (Nguồn: AFP/Getty Images) |
Hành lang nhân đạo đã mở
Ngày 7/3, đàm phán vòng ba giữa Nga-Ukraine đã diễn ra tại Belarus. Tuy nhiên, tương tự hai lần trước đó, cuộc gặp không mang lại đột phá đáng kể. Bế tắc vẫn tồn tại khi các yêu cầu của Nga như Ukraine ngừng mọi hành động quân sự, thay đổi hiến pháp để đảm bảo tính trung lập, thừa nhận Crimea thuộc Nga, đồng thời công nhận độc lập cho các “nền cộng hoà” Donetsk và Lugansk ở miền Đông không được đáp ứng.
Tiến triển đáng chú ý duy nhất là về các hành lang nhân đạo để sơ tán dân thường khỏi thành phố. Interfax (Nga) dẫn thông báo của Bộ Quốc phòng Nga cho biết, quân đội nước này đã ngừng bắn từ 14h ngày 8/3 (theo giờ Việt Nam) để tạo điều kiện cho người dân sơ tán khỏi Kiev, Cherhihiv, Sumy, Kharkov và Mariupol.
Trước đó, phía Ukraine cho biết tuyến đường Mariupol-Nikolske-Rozivka-Polohy-Orikhiv-Zaporizhzhia, dài 64km, được lựa chọn làm hành lang nhân đạo.
Liên hợp quốc cho biết, có khoảng 10 triệu người, tương đương 1/4 dân số của Ukraine, sẽ phải đi lánh nạn. Theo thống kê của tổ chức này, ngày 6/3, hơn 1,5 triệu người đã di chuyển khỏi các vùng chiến sự ở Ukraine từ ngày 24/2 với điểm đến là phía Tây; Ba Lan và Romania là hai nước tiếp nhận, trung chuyển lớn nhất.
Căng thẳng trên thực địa
Song theo AFP, trước khi ngừng bắn, lực lượng Nga được cho là đã gia tăng áp lực khắp lãnh thổ Ukraine.
Phát biểu tại họp báo ngày 7/3, người phát ngôn Lầu Năm Góc John Kirby cho biết, nhiều khả năng chính quyền Tổng thống Nga Vladimir Putin đã triển khai toàn bộ 150.000 binh sĩ đóng dọc biên giới trước đó để tiến vào lãnh thổ Ukraine. Đồng thời, Lầu Năm Góc cho biết vài ngày qua, Nga đã tăng cường triển khai nhiều đợt tấn công tầm xa, phối hợp ném bom, phóng tên lửa, đạn pháo và đã bắn tổng cộng 625 tên lửa các loại.
Dù vậy, CNN dẫn lời một quan chức cấp cao Mỹ giấu tên tiết lộ nước này “chưa ghi nhận manh mối nào cho thấy Nga có chuyển động quân sự liên quan đến Odessa”, cảng chính và trung tâm kinh tế then chốt của Ukraine.
The Guardian dẫn Bộ Quốc phòng Ukraine cho biết thiếu tướng Vitaly Gerasimov, Tham mưu trưởng và phó chỉ huy thứ nhất quân đoàn 41 của Quân khu Trung tâm Nga, đã tử trận ở ngoại ô Kharkov, miền Đông Ukraine. Tuy nhiên, Nga không xác nhận thông tin này.
Theo Sputnik, Tổng thống Nga Vladimir Putin khẳng định chỉ có quân nhân chuyên nghiệp tham gia chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine; lính nghĩa vụ và lính dự bị sẽ không góp mặt trong chiến dịch này.
| Tổng thống Nga Vladimirr Putin khẳng định, chỉ có quân nhân chuyên nghiệp tham gia vào chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine. (Nguồn: AP) |
Đối đầu trên truyền thông
Cuộc đối đầu giữa Nga và phương Tây trên truyền thông cũng căng thẳng không kém. Mới đây, tướng Nga Igor Kirillov khẳng định, quân đội nước này nhận được thông tin về phòng thí nghiệm của Ukraine đã nghiên cứu vũ khí sinh học và có liên hệ với Mỹ. Tuy nhiên, Kiev đã bác bỏ hoàn toàn cáo buộc từ phía Moscow.
Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ Victoria Nuland cho biết: “Ukraine có các cơ sở nghiên cứu sinh học mà chúng tôi lo ngại rằng các lực lượng Nga đang tìm cách giành quyền kiểm soát. Vì vậy, chúng tôi đang làm việc với Ukraine để thảo luận về cách ngăn chặn bất cứ tài liệu nghiên cứu nào trong số đó rơi vào tay Nga”.
Bà Nuland không cho biết các phòng thí nghiệm này có liên quan đến Lầu Năm Góc như cáo buộc của Nga hay không. Tuy nhiên, thông báo của Cơ quan An ninh Ukraine (SBU) tháng 5/2020 và Đại sứ quán Mỹ tại Ukraine tháng 4/2020 đều phủ nhận sự tồn tại của các phòng thí nghiệm sinh học có liên hệ với Mỹ ở đây.
Cấm vận đổi cấm vận
Nga và phương Tây cũng liên tiếp đáp trả lẫn nhau bằng các biện pháp trừng phạt.
Ngày 8/3, Tổng thống Mỹ Joe Biden khẳng định sẽ cấm nhập khẩu dầu mỏ và khí đốt của Nga. Ông cho biết đã thảo luận với châu Âu nhằm giảm phụ thuộc vào năng lượng của Nga nhằm cô lập nền kinh tế của Nga.
Tổng thống Biden cũng cho biết, quyết định trên được đưa ra trên cơ sở tham vấn chặt chẽ các đồng minh và đối tác, đồng thời dự đoán lệnh cấm vận này sẽ khiến giá năng lượng tiếp tục tăng lên. Tuy nhiên, ông cam kết sẽ làm mọi việc có thể để giảm thiểu tác động tiêu cực đến người dân. Ngoài ra, ông cũng cảnh báo các doanh nghiệp năng lượng trong nước lợi dụng tình hình để trục lợi, thao túng giá.
Trong khi đó, Nga cũng triển khai một số biện pháp đáp trả. Ngày 5/3, Moscow phê duyệt danh sách các quốc gia và vùng lãnh thổ nước ngoài có hành động không thân thiện chống lại Nga, các công ty và công dân của nước này.
Danh sách gồm Mỹ và Canada, các quốc gia EU, Vương quốc Anh, Ukraine, Montenegro, Thụy Sỹ, Albania, Andorra, Iceland, Liechtenstein, Monaco, Na Uy, San Marino, Bắc Macedonia, Nhật Bản, Hàn Quốc, Australia, Micronesia, New Zealand, Singapore và Đài Loan (Trung Quốc).
Ngoài ra, các hãng hàng không lớn Nga cũng đã dừng hầu hết chặng bay quốc tế.
Đặc biệt, Thư ký Hội đồng chung của đảng Nước Nga Thống nhất cầm quyền Andrei Turchak đã đề xuất quốc hữu hoá các nhà máy thuộc sở hữu nước ngoài ngừng hoạt động ở nước này sau chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine.
Ông khẳng định: “Đây là một biện pháp cực đoan, nhưng chúng tôi sẽ không khoan nhượng, và chúng tôi sẽ bảo vệ người dân của mình. Đây là một cuộc chiến thực sự, không phải chống lại Nga nói chung mà là chống lại công dân của chúng tôi. Chúng tôi sẽ thực hiện các biện pháp trả đũa cứng rắn, hành động phù hợp với quy luật chiến tranh”.