4 dịch bệnh gây chết người trong lịch sử 'đi vào quên lãng' nhờ có vaccine

TGVN. Việc tiêm chủng rộng rãi đã giúp giảm thiểu hoặc loại bỏ nhiều căn bệnh nguy hiểm và gây tử vong. Tuy nhiên, do vaccine phòng bệnh mang lại hiệu quả cao trong việc loại bỏ các mối đe dọa, rất khó để đánh giá mức độ quan trọng của dịch bệnh đó đối với sức khỏe cộng đồng.
Theo dõi Baoquocte.vn trên

Dưới đây là 4 căn bệnh đã “đi vào quên lãng” hoặc bị đánh giá thấp nhờ vào hiệu quả của vaccine trong việc giảm thiểu hoặc loại bỏ chúng.

1. Bệnh đậu mùa

Bác sĩ Edward Jenner tiến hành thí nghiệm trên bệnh nhân James Phipps vào năm 1796. Ảnh: Getty Images
Bác sĩ Edward Jenner tiến hành thí nghiệm trên bệnh nhân James Phipps vào năm 1796. (Nguồn: Getty Images)

Đậu mùa là căn bệnh duy nhất ở người đã bị loại trừ trên toàn cầu nhờ có vaccine. Vaccine ngừa bệnh đậu mùa do bác sĩ người Anh Edward Jenner phát triển vào năm 1796 và cũng là loại vaccine đầu tiên được biết tới. Ông Jenner đã tiến hành một thí nghiệm trên một trong những bệnh nhân của mình, khi chiết lấy dịch từ các vết đậu bò (một dạng nhẹ hơn của bệnh đậu mùa) của một cô gái chăn bò rồi cấy vào cánh tay của một cậu bé 8 tuổi. Sau đó, Jenner cho bé trai phơi nhiễm với mầm bệnh đậu mùa và cậu bé không xuất hiện bất kỳ triệu chứng nào của căn bệnh chết người này. Bác sĩ Jenner nhận ra rằng, ông đã phát hiện ra một phương pháp để ngăn chặn căn bệnh này.

Theo History, đậu mùa là một trong những căn bệnh đáng sợ nhất trong lịch sử, với tỷ lệ tử vong là 30% số người mắc bệnh. Căn bệnh này đã cướp đi sinh mạng của một số lượng lớn người bản địa ở Bắc và Nam Mỹ sau khi người định cư châu Âu mang bệnh đậu mùa và các bệnh mới đến các lục địa khác. Sau khi ông Jenner phát triển vaccine phòng đậu mùa, Tây Ban Nha bắt đầu sử dụng loại vaccine này để tiêm chủng cho người dân trên toàn quốc và sau đó Anh cũng thực hiện điều tương tự. Vào những năm 1850, Massachusetts trở thành tiểu bang đầu tiên tại Mỹ bắt buộc tiêm phòng bệnh đậu mùa.

“Vào giữa những năm 1900, ngay sau Thế chiến thứ 2, các quốc gia trên toàn thế giới quyết định, tại sao chúng ta không loại bỏ bệnh đậu mùa? Vì vậy các nước đã thực hiện một nỗ lực chưa từng có từ trước đến nay. Nỗ lực tiêm chủng toàn cầu đã xóa sổ bệnh đậu mùa vào năm 1979”, Najera nói.

2. Bệnh dại

Bệnh dại đã xuất hiện rất nhiều trong điện ảnh và văn học Mỹ, trong đó có bộ phim Old Yeller, tiểu thuyết To Kill a Mockingbird và Their Eyes Were Watching God. Người bị nhiễm virus dại có những thay đổi hành vi và biểu hiện lâm sàng khi virus bắt đầu xâm nhập não bộ. Tuy nhiên, căn bệnh gây chết người này không còn là mối đe dọa lớn tại Mỹ khi vaccine phòng dại được phát triển.

Phần lớn các loại vaccine đã giúp cứu sống con người, nhưng đối với bệnh dại, vaccine không được sử dụng trên người mà được sử dụng trên các động vật có thể mang mầm bệnh và lây nhiễm sang người khi chúng cắn. Các chương trình phòng chống bệnh dại của các tiểu bang tại Mỹ có hướng dẫn về việc tiêm phòng cho vật nuôi và động vật hoang dã cũng như theo dõi các động vật có thể mắc bệnh dại. Bất kỳ người nào bị động vật cắn, kể cả là động vật đã được tiêm phòng, đều phải đến bác sĩ hoặc bệnh viện để tiêm vaccine phòng dại.

Mặc dù bệnh bệnh dại vẫn là mối đe dọa ở một số nơi trên thế giới, nhưng nhiều quốc gia đã có các chương trình tiêm chủng và theo dõi. “Châu Mỹ Latin đã có một trong những chương trình chống bệnh dại tốt nhất trên thế giới. Tôi bị chó dại cắn khi mới 6 tuổi ở Mexico. Con chó đã được bắt lại và chết vài ngày sau đó vì bệnh dại. Vì vậy, nếu tôi không tiêm vaccine thì có lẽ tôi đã chết”, Najera cho biết.

Một người đàn ông đứng cạnh tấm biển cảnh báo về bệnh dại ở Chicago, bang Illinois năm 1954. Ảnh: Getty Images
Một người đàn ông đứng cạnh tấm biển cảnh báo về bệnh dại ở Chicago, bang Illinois năm 1954. (Nguồn: Getty Images)

3. Bại liệt

Bại liệt từng là một trong những căn bệnh đáng sợ nhất ở Mỹ đối với trẻ em. Một người nhiễm virus bại liệt có thể bị tê liệt tạm thời hoặc vĩnh viễn. Tổng thống Franklin D. Roosevelt cũng từng mắc căn bệnh này. Tình trạng tê liệt có thể khiến cơ thể con người không thể tự hô hấp, đó là lý do tại sao nhiều người bị bại liệt phải sử dụng máy thở áp lực hay còn gọi là “lá phổi sắt”. Vào cuối những năm 1940, bệnh bại liệt đã giết chết hơn 35.000 người Mỹ mỗi năm. Số ca mắc bệnh ở Mỹ lên đến mức kỷ lục vào năm 1952 với 57.879 ca bệnh và 3.145 ca tử vong.

Trong cuộc thử nghiệm vaccine phòng bại liệt của nhà nghiên cứu y khoa Jonas Salk năm 1954, các bậc phụ huynh đã đổ xô đăng ký cho con mình được tiêm vaccine. Kết quả là có 623.972 trẻ em được tiêm vaccine hoặc giả dược. Các thử nghiệm cho thấy, loại vaccine này có khả năng ngăn ngừa bệnh bại liệt với hiệu quả từ 80-90%. Bằng việc tiếp tục tiêm phòng cho trẻ em, không có ca bệnh bại liệt nào bắt nguồn từ Mỹ kể từ năm 1979. Tuy nhiên, căn bệnh này vẫn chưa được loại trừ và vẫn là một mối đe dọa sức khỏe ở Afghanistan và Pakistan.

4. Dịch cúm

Trong giai đoạn đầu của đại dịch Covid-19, có nhiều cuộc tranh cãi về việc liệu căn bệnh truyền nhiễm này có nghiêm trọng hay giống như bệnh cúm hay không, tức là không phải là một mối đe dọa. Tuy nhiên, cúm vẫn là một căn bệnh gây chết người từng gây ra các đại dịch trước đây và cũng có khả năng gây ra các đại dịch trong tương lai. Nhà dịch tễ học Najera đưa ra dự đoán rằng, đại dịch cúm tiếp theo sẽ xảy ra, chỉ là sớm hay muộn.

Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ ước tính, dịch cúm đã khiến 12.000-61.000 người tử vong mỗi năm ở Mỹ từ năm 2010-2020 và cướp đi sinh mạng của 291.000-646.000 người mỗi năm trên toàn cầu.

Đợt bùng phát dịch cúm có số người tử vong cao kỷ lục là vào năm 1918 và năm 1919. Đại dịch cúm khi đó đã giết chết khoảng 675.000 người ở Mỹ và khoảng 50 triệu người trên toàn thế giới. Theo History, căn bệnh này đã lây nhiễm cho 1/3 dân số hoặc khoảng 500 triệu người trên thế giới.

Đại dịch Covid-19: vaccine trong cuộc chơi chính trị

Đại dịch Covid-19: vaccine trong cuộc chơi chính trị

TGVN. Trong cuộc chiến chống lại đại dịch Covid-19, vaccine đang là vấn đề thời sự nhất hiện nay. Nhưng, vaccine cũng được sử dụng ...

Thói quen sử dụng thuốc sai cách của người Việt có thể khiến gan bị tổn thương

Thói quen sử dụng thuốc sai cách của người Việt có thể khiến gan bị tổn thương

TGVN. Nếu bạn sử dụng thuốc sai cách, kể cả các loại thuốc giảm đau, hạ sốt thông thường hay thậm chí là thảo dược ...

WHO cảnh báo tiêm vaccine ngừa Covid-19 chưa đủ để đẩy lùi dịch bệnh

WHO cảnh báo tiêm vaccine ngừa Covid-19 chưa đủ để đẩy lùi dịch bệnh

TGVN. Ngày 4/12, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cảnh báo nếu chỉ triển khai việc triển khai tiêm phòng vaccine ngừa Covid-19 sẽ ...

Mai Trang (theo History/VOV.VN)

Đọc thêm

Điểm mặt những mẫu ô tô dưới 500 triệu đồng ra mắt tại Việt Nam năm 2024

Điểm mặt những mẫu ô tô dưới 500 triệu đồng ra mắt tại Việt Nam năm 2024

Năm 2024, thị trường ô tô Việt Nam chào đón nhiều mẫu xe mới đến từ các thương hiệu nổi tiếng. Trong đó, một số cái tên có giá bán ...
Tổng thống đắc cử Donald Trump tuyên bố giành lại quyền kiểm soát kênh đào Panama

Tổng thống đắc cử Donald Trump tuyên bố giành lại quyền kiểm soát kênh đào Panama

Tổng thống đắc cử Donald Trump ngày 22/12 đã tái khẳng định về quyền kiểm soát của Mỹ đối với kênh đào Panama, cáo buộc nơi đây thu phí quá ...
Top 5 ô tô ráp trong nước bán chạy nhất sau 3 tháng giảm lệ phí trước bạ

Top 5 ô tô ráp trong nước bán chạy nhất sau 3 tháng giảm lệ phí trước bạ

Với chính sách ưu đãi giảm 50% lệ phí trước bạ, kết hợp các chương trình khuyến mãi… giúp giá bán của nhiều mẫu ô tô lắp ráp trong nước ...
Gần 700.000 xe điện Tesla bị triệu hồi do lỗi hệ thống giám sát áp suất lốp

Gần 700.000 xe điện Tesla bị triệu hồi do lỗi hệ thống giám sát áp suất lốp

Tesla triệu hồi gần 700.000 xe điện vì không đáp ứng tiêu chuẩn an toàn liên bang do gặp lỗi liên quan đến hệ thống giám sát áp suất lốp.
Lịch âm hôm nay 2024: Xem lịch âm 24/12/2024, Lịch vạn niên ngày 24 tháng 12 năm 2024

Lịch âm hôm nay 2024: Xem lịch âm 24/12/2024, Lịch vạn niên ngày 24 tháng 12 năm 2024

Lịch âm 24/12. Lịch âm 24/12/2024? Âm lịch hôm nay 24/12. Lịch vạn niên 24/12/2024. Ngày hôm nay tốt hay xấu? Xem ngày giờ, hướng tốt xấu...
Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 24/12/2024: Tuổi Mùi đầu tư quyết đoán

Tử vi hôm nay, xem tử vi 12 con giáp hôm nay ngày 24/12/2024: Tuổi Mùi đầu tư quyết đoán

Xem tử vi 24/12 - tử vi 12 con giáp hôm nay 24/12/2024 - Tý, Sửu, Dần, Mão, Thìn, Tỵ, Ngọ, Mùi, Thân, Dậu, Tuất và Hợi về công việc, ...
Trên hành trình tham gia mạng lưới Thành phố Học tập toàn cầu (Kỳ 2): Những câu chuyện vòng quanh thế giới

Trên hành trình tham gia mạng lưới Thành phố Học tập toàn cầu (Kỳ 2): Những câu chuyện vòng quanh thế giới

Những câu chuyện truyền cảm hứng của các thành phố đoạt giải thưởng ở Hội nghị quốc tế Thành phố Học tập toàn cầu có thể trở thành bài học quý...
Vùng 4 Hải quân giáo dục truyền thống cho sĩ quan tương lai

Vùng 4 Hải quân giáo dục truyền thống cho sĩ quan tương lai

250 cán bộ, học viên của Vùng 4 Hải quân đã tham quan, học tập tại Nhà truyền thống Vùng và khu tưởng niệm chiến sĩ Gạc Ma.
Học viện Ngoại giao tổ chức Hội thảo khoa học cho sinh viên về Luật quốc tế

Học viện Ngoại giao tổ chức Hội thảo khoa học cho sinh viên về Luật quốc tế

Ngày 15/12, khoa Luật quốc tế, Học viện Ngoại giao tổ chức Hội thảo khoa học cho sinh viên về Luật quốc tế lần thứ ba với chủ đề 'Trí tuệ nhân tạo (AI) ...
Phú Thọ cho học sinh nghỉ ngày thứ Bảy

Phú Thọ cho học sinh nghỉ ngày thứ Bảy

Bắt đầu từ học kỳ 2 năm học 2024-2025, tỉnh Phú Thọ thí điểm dạy học 5 ngày/tuần, học sinh được nghỉ ngày thứ Bảy.
GS. Mạch Quang Thắng: Cần tô thắm vẻ đẹp Quân đội nhân dân Việt Nam, thấm nhuần vào thế hệ trẻ

GS. Mạch Quang Thắng: Cần tô thắm vẻ đẹp Quân đội nhân dân Việt Nam, thấm nhuần vào thế hệ trẻ

80 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành của Quân đội Nhân dân Việt Nam là một hành trình đầy tự hào.
Chung kết DAV's Leaders 2024 - Lưu danh dấu ấn những thủ lĩnh sinh viên

Chung kết DAV's Leaders 2024 - Lưu danh dấu ấn những thủ lĩnh sinh viên

Ngày 15/12, chung kết chương trình 'Tìm kiếm thủ lĩnh sinh viên Học viện Ngoại giao' - DAV's Leaders 2024 khép lại trong không khí sôi động và đầy cảm xúc.
Dự báo áp thấp nhiệt đới: Trên khu vực quần đảo Trường Sa, có khả năng sẽ mạnh thành bão

Dự báo áp thấp nhiệt đới: Trên khu vực quần đảo Trường Sa, có khả năng sẽ mạnh thành bão

Hồi 1h ngày 23/12, vị trí tâm áp thấp nhiệt đới ở vào khoảng 10,9 độ vĩ Bắc; 113,6 độ kinh Đông, trên khu vực quần đảo Trường Sa.
Quân đội nhân dân Việt Nam gồm những quân chủng nào?

Quân đội nhân dân Việt Nam gồm những quân chủng nào?

Quân đội nhân dân Việt Nam bao gồm bộ đội chủ lực, bộ đội địa phương; các quân khu, quân chủng, bộ đội biên phòng, quân đoàn, binh chủng...
Thêm đối tượng được hỗ trợ mức đóng BHYT từ ngày 1/7/2025

Thêm đối tượng được hỗ trợ mức đóng BHYT từ ngày 1/7/2025

Từ ngày 1/7/2025 sẽ bổ sung thêm nhiều đối tượng được ngân sách nhà nước hỗ trợ mức đóng BHYT.
Dự báo áp thấp nhiệt đới: Trên vùng biển phía Nam khu vực Nam Biển Đông, gió giật cấp 8, sóng cao 3-5m

Dự báo áp thấp nhiệt đới: Trên vùng biển phía Nam khu vực Nam Biển Đông, gió giật cấp 8, sóng cao 3-5m

Sáng nay (ngày 21/12), một vùng áp thấp trên vùng biển phía Nam của khu vực Nam Biển Đông đã mạnh lên thành áp thấp nhiệt đới.
Biến đổi khí hậu, khô cằn, hạn hán khiến 1,8 triệu người Kenya cần hỗ trợ nhân đạo

Biến đổi khí hậu, khô cằn, hạn hán khiến 1,8 triệu người Kenya cần hỗ trợ nhân đạo

Số trường hợp cần hỗ trợ nhân đạo tại Kenya lên tới 1,8 triệu người vào tháng 12, so với 1 triệu người ở tháng 7, đặc biệt là 23 vùng khô cằn.
Bộ Tư lệnh Vùng 5 Hải quân bàn giao ‘Nhà đồng đội’ tại Cà Mau

Bộ Tư lệnh Vùng 5 Hải quân bàn giao ‘Nhà đồng đội’ tại Cà Mau

Ngôi 'Nhà đồng đội' có diện tích 90m2, sau hơn 2 tháng thi công được hoàn thành được Bộ Tư lệnh Vùng 5 Hải quân bàn giao.
Phiên bản di động