50 năm ASEAN: Tuổi trẻ, công nghệ và sự tăng trưởng

Tăng thu nhập, tăng thịnh vượng

Năm 2017 đánh dấu chặng đường 50 năm hình thành và phát triển của Hiệp hội các Quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) với những thành tựu đáng tự hào, được thế giới công nhận là một trong những tổ chức đa phương thành công nhất. Hội nghị cấp cao thường niên Diễn đàn Kinh tế ASEAN diễn ra vào tháng Năm tới tại thủ đô Phnom Penh (Campuchia) sẽ là thời điểm để ASEAN suy nghĩ về tương lai của mình.

Chủ đề của Hội nghị năm nay là “Tuổi trẻ, công nghệ và sự tăng trưởng: Bảo đảm nhân khẩu học và nhân khẩu kỹ thuật số của ASEAN”. Mỗi ý tưởng đều đặt ra các câu hỏi quan trọng đối với tương lai của ASEAN. Tăng trưởng kinh tế là điều rất quan trọng để góp phần làm tăng thu nhập và sự thịnh vượng của các quốc gia thành viên. Trong những năm gần đây, ASEAN đã đạt được những thành tựu đáng kể, kinh tế toàn khối tăng trưởng khoảng 5% mỗi năm và tạo ra một tầng lớp trung lưu lớn.

Vào đầu năm 2016, ASEAN là nền kinh tế lớn thứ 7 trên thế giới. Sau đó chỉ 1 năm, vào đầu năm 2017, xếp hạng đó đã được cải thiện và ASEAN hiện là nền kinh tế lớn thứ 6 thế giới, dự báo đến năm 2020 ASEAN sẽ là nền kinh tế lớn thứ 5 thế giới. Mặc dù có sự tăng trưởng ấn tượng đó, song ASEAN vẫn có thể đẩy mạnh tốc độ tăng trưởng hơn nữa lên mức 7%/năm. Sự khác biệt giữa 5% và 7% có vẻ là nhỏ, nhưng tác động của nó sẽ được cảm nhận sâu sắc. Ở mức 5%, ASEAN sẽ tăng gấp đôi thu nhập của họ sau 15 năm, còn ở mức tăng trưởng 7%, ASEAN sẽ tăng gấp đôi thu nhập sau 10 năm. Để đạt được mục tiêu tăng trưởng 7%, ASEAN phải tập trung vào nhiều vấn đề quốc gia riêng lẻ chẳng hạn như cơ sở hạ tầng và giáo dục.

Hiện tại, ASEAN cũng có những lợi thế đáng kể để có thể cải thiện tốc độ tăng trưởng kinh tế. ASEAN hiện đã hình thành Cộng đồng Kinh tế (AEC) và đang tích cực hoàn thiện các khâu về thủ tục, pháp lý để biến thành một thị trường duy nhất với các cơ sở sản xuất tích hợp.

Nếu không thích nghi được với môi trường AEC, các doanh nghiệp địa phương sẽ gặp khó khăn để đạt được quy mô và cạnh tranh toàn cầu, người tiêu dùng sẽ phải trả tiền nhiều hơn cho các sản phẩm cũng như về dịch vụ. Các nền kinh tế lớn của khu vực như Trung Quốc và Ấn Độ sẽ tiếp tục đà phát triển tốt hơn.

Tận dụng "khoảnh khắc vàng"

Chất lượng tăng trưởng cũng quan trọng như số lượng tăng trưởng. Đây là vấn đề cần được quan tâm hàng đầu của Hội nghị. Sự bất bình đẳng đang gia tăng ở nhiều quốc gia ASEAN và không phải ai cũng được hưởng lợi như nhau. Báo cáo tăng trưởng và phát triển toàn cầu của Diễn đàn Thế giới mới được công bố vào tháng 1/2017 cho thấy những chính sách mà các chính phủ có thể triển khai để đảm bảo các kết quả công bằng hơn. Điều quan trọng là các quốc gia phải triển khai các biện pháp một cách hiệu quả.

Tuổi trẻ các quốc gia ASEAN là điều cần tính đến thứ hai đối với các quốc gia thành viên. Với dân số hiện tại là 630 triệu người, dân số của ASEAN hiện vẫn còn rất trẻ (ngoại trừ Singapore và Thái Lan). Một dân số trẻ và đang phát triển tạo ra một "khoảnh khắc vàng" trong hành trình phát triển kinh tế, hứa hẹn một sự dịch chuyển mạnh mẽ về nhân khẩu học. Khi dân số trong độ tuổi lao động tăng lên sẽ thúc đẩy chi tiêu của ASEAN, đồng thời tích cực thu hút các doanh nghiệp đầu tư vào khu vực để tận dụng nguồn lao động này.

Tuy nhiên, dân số trẻ cũng chỉ nằm ở một khoảng thời gian nhất định. Theo tính toán, đến năm 2025, hầu hết các quốc gia thành viên ASEAN sẽ thấy người dân của họ bắt đầu già đi. Các chính phủ và các nhà hoạch định chính sách phải phải suy nghĩ sâu sắc về lĩnh vực giáo dục và làm thế nào để chuẩn bị tốt cho công việc trong tương lai. Họ phải xác định các vấn đề cần phải giải quyết khi dân số dịch chuyển từ trẻ sang già, chẳng hạn như môi trường và ngân sách cho lương hưu cũng như chăm sóc sức khỏe. Chính phủ các nước nên hoạch định lâu dài về nền tài chính bền vững và môi trường bền vững.

Chủ đề thứ ba của Hội nghị sắp tới là về công nghệ. ASEAN ra đời vào năm 1967, chỉ hai năm trước khi Internet xuất hiện. Như vậy, sự tăng trưởng ấn tượng của ASEAN đã trùng hợp với giai đoạn Cách mạng công nghiệp thứ ba được tạo dựng bởi máy tính và truyền thông. Khi ASEAN kỷ niệm 50 năm ngày thành lập, thế giới đang đứng trên đỉnh của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư được tạo dựng bởi trí tuệ nhân tạo, người máy, các phương tiện tự động, internet di động và sự tiến bộ vượt bậc trong lĩnh vực di truyền, khoa học vật liệu và siêu tự động hóa giá rẻ.

Nếu ASEAN muốn đạt được thành công trong vòng 50 năm tiếp theo, tổ chức này sẽ phải giải quyết những câu hỏi khó về việc làm thế nào để điều hướng tốc độ thay đổi công nghệ và sự gián đoạn công nghệ số. Cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư có thể mang lại lợi ích to lớn cho ASEAN, thúc đẩy sự phát triển về tài chính, tiếp cận với chăm sóc sức khỏe giá cả phải chăng, các hình thức giáo dục mới cũng như tạo ra các công ty mới và các ngành dịch vụ. ASEAN hiện cũng là thị trường Internet phát triển nhanh nhất trên thế giới.

Một báo cáo gần đây của Google và Temasek ước tính, dân số ASEAN truy cập trực tuyến đã tăng thêm 124.000 người/ngày và sẽ tiếp tục tăng với tốc độ này trong 5 năm tới. Tuy nhiên, công nghệ cũng có thể mang lại nhiều thách thức. Khi robot trở nên rẻ hơn bao giờ hết, liệu sản xuất vẫn có thể là con đường để tạo ra việc làm cho con người?

Các quốc gia ASEAN nên trang bị cho người dân của mình kỹ năng về công nghệ thông tin cũng như các thành tựu của khoa học công nghệ để có thể làm chủ được máy móc, vận hành các công nghệ hiện đại. Chính phủ các nước có thể xây dựng môi trường thích hợp cho việc kết nối, cho phép cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư phát triển mạnh. Tuy nhiên, vấn đề minh bạch trong thời đại công nghệ số cũng đặt ra thách thức không nhỏ đối với các quốc gia.

Với hơn 750 nhà lãnh đạo từ các doanh nghiệp, chính phủ, giới học giả và xã hội dân sự, hội nghị sắp tới được kỳ vọng sẽ là nền tảng không chỉ cho việc tranh luận những câu hỏi lớn trên, mà còn nhằm tìm ra giải pháp và thúc đẩy hành động.