50 năm quan hệ Việt Nam-Argentina: Từ cuộc gặp chớp nhoáng giữa tấp nập Buenos Aires

Sức thuyết phục của lập luận “Why Vietnam?”

Một ngày đầu Thu ở Buenos Aires (tháng 3/2020), khi tôi đi trên phố cùng gia đình, một người đàn ông thấp, đậm, khoác áo choàng màu be, đeo khẩu trang kín mặt tiến lại gần tôi: “Xin chào ông Đại sứ!”.

Tôi ngẩn người một lúc rồi mới nhận ra đó là cựu Bộ trưởng Ngoại giao Faurie (sau bầu cử, ông đã nghỉ hưu và ra khỏi chính quyền). Ông thăm hỏi về tình hình Việt Nam và gia đình tôi rồi rời đi.

Một sự hội ngộ chớp nhoáng làm tôi khá bất ngờ vì ông Bộ trưởng, nổi tiếng trong đoàn ngoại giao là khó tính, vẫn còn nhớ và nhận ra mình giữa phố xá đông người qua lại, và tôi cũng thấy ấm lòng khi ông vẫn lưu giữ ấn tượng tốt đẹp về Việt Nam.

Cuộc gặp tình cờ đó làm tôi nhớ lại chuyến thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam của Tổng thống Argentina Mauricio Macri tháng 2/2019. Khi đó, quan hệ Việt Nam - Argentina diễn ra khá sôi động, đặc biệt sau chuyến Tham khảo chính trị giữa Bộ trưởng Ngoại giao hai nước vào tháng 7/2018 tại Hà Nội. Cả hai bên đều có nhu cầu thúc đẩy hợp tác trên mọi lĩnh vực, nhất là kinh tế - thương mại.

Ở thời điểm đó, tôi thầm nghĩ nếu có một chuyến thăm cấp cao của Tổng thống bạn sang Việt Nam chắc chắn sẽ tạo dấu ấn và là cú hích cho quan hệ song phương. Tuy nhiên, lịch trình làm việc của Tổng thống lúc nào cũng dày đặc nên vấn đề là làm sao “lách” để đưa được chuyến thăm vào kế hoạch chung do Văn phòng Phủ Tổng thống bạn quyết định là câu hỏi mà tôi luôn trăn trở!

Trong một cuộc họp với đoàn ngoại giao do Bộ Ngoại giao bạn tổ chức cuối năm 2018, tôi tình cờ biết rằng Thứ trưởng Ngoại giao bạn trao đổi với Đại sứ Ấn Độ về chương trình chuyến thăm sắp tới của Tổng thống bạn đến Ấn Độ.

Mừng thầm, tôi lập tức kiểm tra thông tin này với bạn Đại sứ Ấn Độ và biết Bộ Ngoại giao Argentina đang cân nhắc thêm một nước gần Ấn Độ để Tổng thống bạn cùng thăm trong khoảng thời gian đầu năm 2019.

Như tìm được lối ra cho bao suy tư bộn bề bấy lâu, ngay sau đó, tôi soạn thảo “talking points” với những điểm chính như “Tại sao Việt Nam? Why?”, “Những gì có thể trao đổi được - What deliverables”, “Khi nào là thuận tiện nhất? When most convenient”… và tiếp cận Thứ trưởng Ngoại giao bạn để vận động.

Thật may, vài ngày sau, tôi được Bộ trưởng Ngoại giao Faurie mời lên gặp làm việc cùng nhiều cán bộ các Vụ liên quan của Bộ Ngoại giao để trình bày kỹ hơn, làm rõ những điểm bạn muốn biết thêm như nội dung trao đổi, chương trình... trong đó, tôi cũng gợi ý cả những thu xếp hậu cần như tìm ra đường bay hợp lý cho Tổng thống bạn từ Ấn Độ sang Việt Nam phù hợp với lịch làm việc của Tổng thống tại Ấn Độ.

Khi đó, Bộ trưởng Ngoại giao Faurie có nói: Những điểm ông Đại sứ nêu sẽ được sử dụng để Bộ Ngoại giao trao đổi, thuyết phục Phủ Tổng thống đưa Việt Nam vào lịch trình công tác của Tống thống.

Những ngày sau đó là các cuộc làm việc với Bộ Ngoại giao liên quan đến nội dung hai bên có thể trao đổi, các văn bản sau chuyến thăm như Tuyên bố chung, hay chương trình làm việc của Tổng thống và các thu xếp lễ tân, hậu cần khác. Cuối cùng, tháng 2/2019, chuyến thăm cấp Nhà nước của Tổng thống Mauricio Macri tới Việt Nam thành công tốt đẹp với nhiều dấu ấn. Những thỏa thuận, tuyên bố chung sau chuyến thăm đã tạo thêm cơ sở, khung pháp lý cho hợp tác song phương tiếp tục phát triển.

Những cái tên trở thành gần gũi

Trong tôi, đất nước Argentina tươi đẹp vô cùng! Những cái tên đã trở nên rất gần gũi như Cordoba, Santa Cruz, Mendoza, Misiones - nơi tôi đã đi thăm làm việc và nói chuyện về Việt Nam với các doanh nghiệp, sinh viên, gặp gỡ bà con cộng đồng ta.

Với 11 địa điểm được UNESCO công nhận là Di sản nhân loại, cảnh sắc của Argentina thật sự rất phong phú và cực kỳ ấn tượng vì quy mô hùng vĩ (thác Iguazu mạnh mẽ, cánh đồng muối mỏ bát ngát, trắng lóa mắt trên núi cao tại Jujuy, Salta), đặc sắc (núi bảy màu Jujuy, núi băng Calafate và vùng băng giá cực nam ở Ushuaia). Người Argentina nồng nhiệt, chân thành, khi gặp thường hôn má nhau, cả nam và nữ là điều khiến người Việt có phần ngạc nhiên.

Các bạn Argentina có tình cảm gắn bó với Việt Nam. Các hoạt động, sự kiện của Đại sứ quán ta luôn được các bạn ủng hộ, giúp đỡ nhiệt tình như Quốc khánh, Ngày Việt Nam ở Buenos Aires, Diễn đàn thương mại - đầu tư, đi thăm và làm việc tại các địa phương trên cả nước...

Đôi lúc được mệnh danh là “Paris phương Nam”, Thủ đô Buenos Aires nổi tiếng về quy hoạch hợp lý, nhiều rạp hát, thư viện, với nhiều tòa nhà kiến trúc cổ kiểu châu Âu, có đại lộ rộng tới 13 làn xe và rất nhiều cây cối.

Đi trên phố ở thủ đô vào những dịp cuối tuần, ai ai cũng hết sức ấn tượng với các quán nhỏ màu sắc sặc sỡ luôn vang tiếng nhạc rộn ràng và những cặp đôi khiêu vũ tango duyên dáng đẹp mắt ngay trên hè phố.

Trong công viên hay trên cả các bãi cỏ rộng gần đường cao tốc, các nhóm bạn hoặc gia đình quây quần trò chuyện, ăn nhẹ hoặc chơi bóng đá và luôn cùng chung một ống hút trà maté (kể cả cho khách lạ - cả gia đình tôi đã được trải nghiệm như vậy với một nhóm thanh niên Argentina trên đường đi thăm Mar del Plata) trong bầu không khí thanh bình, ấm cúng, thân thiện.

Argentina cũng rất nổi tiếng với các lễ hội carnival hoành tráng và sôi động được tổ chức tại nhiều địa phương trên khắp đất nước. Chúng tôi đã dự một lễ hội như vậy tại Corientes cùng đoàn ngoại giao và hết sức ấn tượng với cách thức tổ chức chuyên nghiệp, thân thiện và đặc biệt được thực sự tận hưởng bầu không khí vui tươi tràn ngập trên mọi nẻo đường và lòng mến khách của người dân địa phương.

Suốt cuộc đời ngoại giao, tôi được may mắn đến nhiều đất nước khác nhau, khi là những chuyến công tác ngắn ngày, khi là cuộc hành trình nhiều năm tháng... nhưng luôn đủ dài để thành kỷ niệm, nỗi nhớ… Argentina với tôi là một góc nhỏ thân thương trong miền ký ức nghề nghiệp và cuộc sống với những trải nghiệm, khoảnh khắc đáng trân quý khó phai mờ!