50 năm quan hệ Việt Nam-Nhật Bản: Nền tảng vững chắc để hợp tác thực chất và hiệu quả hơn

Năm 2023, hai nước kỷ niệm 50 năm chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao. 50 năm chưa phải là một giai đoạn dài trong lịch sử quan hệ giao lưu có bề dày gần 1.300 năm giữa hai dân tộc nhưng đã chứng kiến sự phát triển nhanh chóng, vượt bậc và toàn diện của quan hệ hợp tác hữu nghị giữa hai nước Việt Nam và Nhật Bản.

Đại sứ Phạm Quang Hiệu thăm, làm việc với Thống đốc tỉnh Fukushima Masao Uchibori ngày 4/8.

Ngày càng gắn bó, tin cậy

Hai nước đã trở thành đối tác hết sức quan trọng của nhau, chia sẻ nhiều lợi ích chiến lược chung. Khuôn khổ quan hệ liên tục được nâng cấp từ “Đối tác tin cậy, ổn định lâu dài” (2002) lên “Hướng tới quan hệ đối tác chiến lược vì hòa bình và phồn vinh ở châu Á” (2006), “Quan hệ đối tác chiến lược vì hòa bình và phồn vinh ở châu Á” (2009) và “Đối tác chiến lược sâu rộng vì hòa bình và thịnh vượng của châu Á” (2014).

Hai bên cũng hợp tác chặt chẽ và hiệu quả tại các diễn đàn quốc tế và khu vực như Liên hợp quốc, các hội nghị ASEAN+, APEC, ASEM..., đóng góp ngày càng tích cực vào hòa bình, ổn định và phát triển ở khu vực châu Á-Thái Bình Dương, phù hợp với đường lối đối ngoại tự chủ, đa dạng hóa, đa phương hóa của Việt Nam.

Nhật Bản là nước G7 đầu tiên đón Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam (1995), nước G7 đầu tiên thiết lập quan hệ Đối tác chiến lược với Việt Nam (2009), nước G7 đầu tiên công nhận quy chế kinh tế thị trường cho Việt Nam (2011) và cũng là nước G7 đầu tiên mời lãnh đạo Việt Nam tham dự Diễn đàn G7 mở rộng (2016) và tiếp tục mời Việt Nam tham gia vào 5/2023 vừa qua.

Hai nước thường xuyên trao đổi đoàn cấp cao, tổ chức gặp gỡ bên lề các Hội nghị quốc tế và khu vực, từ đó củng cố quan hệ tin cậy giữa Lãnh đạo hai nước, đề ra những định hướng lớn cho sự phát triển hiệu quả trong quan hệ song phương trên tất cả các lĩnh vực.

Hiện Nhật Bản là nước cung cấp ODA lớn nhất, đối tác hợp tác lao động lớn thứ 2, nhà đầu tư lớn thứ 3, đối tác du lịch lớn thứ 3 và đối tác thương mại lớn thứ 4 của Việt Nam.

Quan hệ chính trị, ngoại giao, an ninh, quốc phòng, kinh tế, giáo dục và đào tạo ngày càng được tăng cường, đi vào chiều sâu, thực chất. Hoạt động văn hóa, giao lưu nhân dân, hợp tác địa phương ngày càng mật thiết, là nền tảng quan trọng, vững chắc thúc đẩy mối quan hệ ngày càng gắn bó và tin cậy giữa hai nước.

Ngày 4/8, Đại sứ Phạm Quang Hiệu thăm, làm việc với Thống đốc Tỉnh Fukushima Masao Uchibori.

Nhiều dư địa hợp tác

Nguồn vốn ODA của Nhật Bản góp phần quan trọng trong việc phát triển các dự án cơ sở hạ tầng trọng điểm, tạo động lực lan tỏa tích cực, thúc đẩy quá trình phát triển kinh tế - xã hội một cách bền vững; hỗ trợ chuyển giao công nghệ tiên tiến, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho Việt Nam.

Về đầu tư, Nhật Bản có hơn 5.000 dự án còn hiệu lực với tổng vốn đầu tư hơn 70 tỷ USD, đứng thứ 3 trong số 143 quốc gia và vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam. Ở chiều ngược lại, Việt Nam có 106 dự án đầu tư sang Nhật Bản với tổng vốn đầu tư đăng ký đạt khoảng 19,5 triệu USD.

Về thương mại, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu hai nước năm 2022 tiếp tục phát triển theo hướng cân bằng, đạt gần 50 tỷ USD và đưa Nhật Bản trở thành đối tác thương mại lớn thứ 4 của Việt Nam.

Phát triển nguồn nhân lực đang trở thành một trong những trụ cột quan trọng trong hợp tác giữa hai nước. Hiện tổng số người Việt Nam tại Nhật Bản đạt gần nửa triệu người, đứng thứ 2 trong số các cộng đồng người nước ngoài tại Nhật Bản, sinh sống, lao động và học tập tại tất cả các tỉnh thành của Nhật Bản, là nguồn bổ sung quan trọng cho sự thiếu hụt nhân lực của Nhật Bản trong nhiều ngành nghề.

Sự giao lưu giữa các địa phương, các tổ chức chính trị xã hội và nhân dân hai nước cũng ngày một trở nên gần gũi. Hiện có trên 40 cặp địa phương của Việt Nam và Nhật Bản ký kết các văn bản hợp tác với nhau. Đặc biệt, nhiều địa phương Nhật Bản đã thành lập nhóm liên minh nghị sỹ, tổ chức hữu nghị của từng địa phương với Việt Nam. Các tổ chức hữu nghị hoạt động hiệu quả, góp phần thúc đẩy giao lưu với các địa phương trên nhiều lĩnh vực.

Hai nền kinh tế Việt Nam và Nhật Bản có tính bổ sung cao, tiềm năng hợp tác còn lớn, còn nhiều dư địa để chúng ta thúc đẩy hợp tác, tăng cường liên kết kinh tế, đặc biệt là hợp tác thời kỳ hậu Covid-19.

Nhật Bản là đối tác hết sức quan trọng để Việt Nam thực hiện 3 đột phá chiến lược, hiện thực hóa các mục tiêu, kế hoạch phát triển mà Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII đã đề ra; đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ, hội nhập quốc tế sâu rộng.

Lễ hội Việt Nam 2023 với chủ đề “Hy vọng” được tổ chức tại Công viên Yoyogi, Tokyo, Nhật Bản ngày 3-4/6.

Trong bối cảnh đại dịch Covid-19 đã được kiểm soát ở cả hai nước, giao lưu hợp tác được nối lại và phát triển mạnh mẽ, hai nước có điều kiện thuận lợi để tăng cường hơn nữa giao lưu nhân dân, xây dựng nền tảng bền vững cho tương lai quan hệ. Nhiều sự kiện giao lưu văn hóa, du lịch, ẩm thực đang trở nên phổ biến trên các địa phương hai nước.

Nhiều lễ hội lớn như lễ hội Việt Nam tại Nhật Bản, lễ hội Việt Nam tại Kanagawa, lễ hội Việt Nam tại Saitama, lễ hội Nhật Bản tại TP. Hồ Chí Minh.... đã trở thành sự kiện được tổ chức hàng năm, thu hút đông đảo người dân hai nước tham gia, góp phần thúc đẩy giao lưu, hiểu biết và yêu quý nhau hơn giữa nhân dân hai nước.

Trong năm 2023, hai bên đã, đang và tiếp tục triển khai nhiều hoạt động phong phú để kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao, giao lưu cấp cao và các cấp diễn ra sôi dộng, nhiều sự kiện giao lưu văn hóa quy mô lớn được người dân hai nước mong đợi như lễ hội Việt Nam tại Nhật Bản, vở Opera “Công chúa Anio” tái hiện sự tích công chúa Ngọc Hoa được Chúa Nguyễn gả cho thương nhân người Nhật Bản Sotaro Araki.

Tôi vinh dự được Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng trao quyết định bổ nhiệm làm Đại sứ đặc mệnh toàn quyền của Việt Nam tại Nhật Bản đúng năm kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao. Sau 4 tháng nhận nhiệm sở, tôi đã có cơ hội chào Nhà Vua, đón gia đình Hoàng Thái tử Akishino đến Đại sứ quán, chào lãnh đạo Chính phủ, Quốc hội Nhật Bản và đi thăm một số địa phương Nhật Bản.

Trong các cuộc tiếp xúc, tôi đều cảm nhận được sự gần gũi, chân thành, mong muốn thúc đẩy quan hệ với Việt Nam của lãnh đạo, doanh nghiệp và người dân Nhật Bản. Cá nhân tôi có mối lương duyên đặc biệt với đất nước Nhật Bản khi có cơ hội được học tập tại đây từ năm 2002- 2004. Sự hướng dẫn tận tình của các giáo sư, sự hỗ trợ hợp tác của bạn bè Nhật Bản đã mang đến cho tôi những trải nghiệm tốt đẹp, thú vị về cuộc sống tại xứ sở hoa anh đào, qua đó giúp tôi cảm nhận, hiểu rõ hơn tình cảm chân thành, tin cậy giữa hai dân tộc Việt Nam-Nhật Bản.

Đây cũng đồng thời là hành trang quý báu giúp tôi hoàn thành nhiệm vụ, trọng trách mà Đảng và Nhà nước giao phó, góp phần phát triển hơn nữa tình cảm hữu nghị, quan hệ hợp tác giữa Việt Nam – Nhật Bản.

Có thể nói, quan hệ Việt Nam-Nhật Bản đang ở giai đoạn tốt đẹp nhất trong lịch sử, xứng tầm quan hệ đối tác chiến lược sâu rộng trên cơ sở chân thành, tình cảm, tin cậy, vì hòa bình, hợp tác, phát triển trong khu vực, trên thế giới và vì lợi ích của nhân dân mỗi nước. Đó là kết quả của những nỗ lực không ngừng của hai nước trong suốt những năm qua trên cơ sở tin cậy về chính trị và sự ủng hộ rộng rãi của nhân dân hai nước.