Ngày 10/5 vừa qua, hơn 1.000 thanh niên tình nguyện đã tham gia chương trình "Hãy làm sạch biển" tại bãi biển Cửa Việt, Quảng Trị. Nhưng sau khi Đài truyền hình quay xong phóng sự thì hầu hết các bạn lục đục ra về hoặc nán lại chụp ảnh kỷ niệm.
Đó chỉ là hai trong số rất nhiều vết gợn trong các hoạt động của sinh viên, thanh niên tình nguyện trong những năm qua. Và cái chết của ba nữ sinh viên trường Đại học Ngoại thương do lũ cuốn tại Quảng Ninh khi tham gia chương trình Mùa Hè Xanh là giọt nước làm tràn ly.
| Hoạt động tình nguyện của sinh viên. (Nguồn: Wiki) |
Bản thân tôi ủng hộ các hoạt động tình nguyện, bất kể do Nhà nước hay cá nhân tổ chức. Thay vì để ba tháng Hè trôi qua vô bổ, các bạn thanh niên sẽ sử dụng sức lực, trí tuệ của mình để đóng góp cho xã hội. Nhưng thực sự qua vụ việc trên, cách tổ chức các phong trào thanh niên tình nguyện nói chung và Mùa Hè Xanh nói riêng cần phải thay đổi.
Thời còn là sinh viên, tôi có những cô cậu bạn rất nhiệt tình, sôi nổi và luôn hào hứng với những chuyến đi tình nguyện trong chương trình Mùa Hè Xanh của nhà trường. Họ khoe với tôi về những lần đi xe máy trên các con đường cheo leo vách núi để vào bản hay đi bè để qua suối. Tôi chỉ thấy họ đã rất may mắn khi không bị mất lái mà lao xuống vực hay gặp lũ quét, lở đất.
Nơi núi non hiểm trở, việc sơ sẩy dẫn đến bỏ mạng là nguy cơ nhãn tiền. Bầu máu nóng khiến tuổi trẻ đâu thấy được những nguy cơ ấy? Đào tạo kỹ năng sinh tồn cho sinh viên trước khi lên đường, lường trước mọi sự việc để giảm thiểu những rủi ro… rõ ràng là trách nhiệm của Đoàn Thanh niên.
Sinh viên, thanh niên có sức trẻ. Nhưng không thể bắt các em đi làm những việc khó như: xây nhà, đào đường… bởi các em đâu có kỹ năng, tay nghề. Vậy nên mới có chuyện một đội thanh niên tình nguyện đắp đường cho khỏi ổ gà cả tuần vẫn không xong.
Cứ mỗi khi Hè về là Đoàn thanh niên lại hô hào những khẩu hiệu: sinh viên là chiến sĩ, Mùa Hè Xanh là chiến dịch, là mặt trận. Và khi là chiến sĩ, các em phải tuân theo mệnh lệnh của một người chỉ huy. Vậy mới có chuyện hàng trăm bạn trẻ được phân công ra đứng giữa đường làm dải phân cách trước cổng trường thi giữa trưa nắng chang chang. Chưa nói đến việc ảnh hưởng tới sức khỏe, chuyện gì sẽ xảy ra nếu có một chiếc xe lao vào các bạn?
Phần lớn kinh phí hiện nay của Mùa Hè Xanh được lấy từ ngân sách nhà nước cho hoạt động của Đoàn Thanh niên. Vì thế, những chương trình này bị áp đặt chỉ tiêu. Để hoàn thành chỉ tiêu ấy, nhà trường buộc phải gắn hoạt động tình nguyện với điểm rèn luyện của sinh viên. Vì thế, chương trình mất hẳn đi tính tự nguyện tốt đẹp vốn có.
Có người nói với tôi rằng: Sinh viên tham gia hoạt động tình nguyện là mối quan hệ win - win (cả hai bên đều thắng). Ở đó, những cán bộ Đoàn đạt được chỉ tiêu được giao; các bạn sinh viên được đi xa miễn phí, được kết bạn, yêu đương… Đúng là cả hai bên đều thắng, đều đạt được mục đích của mình nhưng khi có sự cố xảy ra như với ba nữ sinh của trường ĐH Ngoại thương, chính các em sẽ đánh mất sự sống - thứ quý giá nhất và để lại những nỗi đau không bao giờ nguôi cho người thân và bạn bè.
Hoạt động tình nguyện của sinh viên là cần thiết và có nhiều ý nghĩa nhưng cần phải được chuẩn bị kỹ càng cả về phía các cơ quan tổ chức và người tham gia.