| Tổng Thư ký AIPA Nguyễn Tường Vân. (Nguồn: TTXVN) |
Trả lời phỏng vấn tại Jakarta trước thềm sự kiện quan trọng này, TTK AIPA Nguyễn Tường Vân cho biết, trong Năm Chủ tịch AIPA của Việt Nam, nhiệm vụ quan trọng của Quốc hội nước chủ nhà là tổ chức thành công Đại Hội đồng AIPA lần thứ 41. Đây là một điểm nhấn trong công tác đối ngoại của Quốc hội nhiệm kỳ khóa XIV, góp phần làm nổi bật thành tựu ngoại giao nhà nước và ngoại giao nghị viện của Việt Nam.
Trong bối cảnh đại dịch Covid-19 hoành hành, việc Quốc hội Việt Nam chủ động chuyển đổi hình thức họp trực tuyến thể hiện sự linh hoạt và tinh thần trách nhiệm, quyết tâm đảm nhiệm vai trò Chủ tịch AIPA thành công. Đây là lần thứ 3 Quốc hội Việt Nam đảm nhận chức Chủ tịch AIPA và đăng cai tổ chức Đại Hội đồng AIPA và là lần đầu tiên trong lịch sử, Đại Hội đồng AIPA được tổ chức bằng hình thức trực tuyến.
Về thành lập bộ máy tổ chức, Quốc hội đã xây dựng Đề án tổng thể Năm Chủ tịch AIPA và tổ chức Đại Hội đồng AIPA 41, thành lập Ban Chỉ đạo quốc gia và Ban Tổ chức AIPA 41; thành lập Ban Thư ký quốc gia và các Tiểu ban Nội dung, Tiểu ban Thông tin-Tuyên truyền và Tiểu ban Lễ tân-Hậu cần-An ninh-Y tế. Công tác chuẩn bị nội dung đã được phối hợp chặt chẽ với Bộ Ngoại giao, Ban Đối ngoại Trung ương và các cơ quan hữu quan.
Chủ đề chính của đại hội đồng năm nay là "Ngoại giao nghị viện vì Cộng đồng ASEAN gắn kết và chủ động thích ứng", bám sát chủ đề của Năm Chủ tịch ASEAN nhằm tạo được sự đồng thuận cao trong các nước thành viên và tiếp nối các kết quả của Hội nghị cấp cao ASEAN 36, nhất là những sáng kiến của Việt Nam đã được các nước ghi nhận, ủng hộ.
TTK Nguyễn Tường Vân cho hay, điểm mới của Đại Hội đồng AIPA 41 mà Việt Nam chủ động thúc đẩy là mỗi ủy ban của AIPA sẽ ban hành một nghị quyết chung, nhưng phản ánh được đề xuất của các nước. Điều này đảm bảo tránh tình trạng bàn thảo kéo dài và phù hợp với thời gian họp trực tuyến.
Để phát huy vai trò của nước chủ nhà, Việt Nam đề xuất sáng kiến thành lập cơ chế Hội nghị Nghị sỹ trẻ nhằm đề cao vai trò của thanh niên; thúc đẩy hoạt động của AIPA với hoạt động của Liên minh Nghị viện thế giới (IPU), gắn với việc thực hiện chương trình nghị sự 2030 của Liên hợp quốc về phát triển bền vững.
Việt Nam đã đề xuất và nhận được sự ủng hộ của các nước đối với chủ đề của Hội nghị Nữ Nghị sỹ, Ủy ban Chính trị, Ủy ban Kinh tế và Ủy ban Xã hội. Các nội dung của nghị quyết chung năm nay đều gắn với tình hình dịch bệnh và tác động của Covid-19 đối với các lĩnh vực.
Ủy ban Tổ chức do có đặc thù riêng nên kỳ này vẫn họp theo thông lệ, tuy nhiên năm nay sẽ thảo luận nhiều vấn đề quan trọng đối với AIPA như kết nạp quan sát viên mới, trao giải thưởng cho nghị sỹ có cống hiến xuất sắc cho AIPA, Đề án chuyển đổi Ban thư ký, Sửa đổi Quy chế AIPA, Hướng dẫn Tổ chức đối thoại giữa AIPA - ASEAN,...
Theo TTK Nguyễn Tường Vân, Hiến chương ASEAN và Quy chế AIPA có hai nguyên tắc rất quan trọng được 10 nước nghị viện thành viên thông qua và những nguyên tắc này đã góp phần đảm bảo và duy trì sự đoàn kết, thống nhất nội khối, đó là nguyên tắc “đồng thuận” và nguyên tắc “không can thiệp công việc nội bộ”. Tuy nhiên, trong những năm gần đây không phải lúc nào ASEAN và AIPA cũng tìm được tiếng nói chung trong một số vấn đề của khu vực.
Đối với Năm Chủ tịch AIPA của Việt Nam, chính trị - an ninh tiếp tục là một trong những mảng then chốt, bên cạnh các nội dung nhạy cảm giữa các nước ASEAN với nhau và giữa ASEAN với các đối tác bên ngoài. Do đó, điều này đòi hỏi nước chủ nhà sự nhạy bén, tinh tế, đặc biệt những kỹ năng đàm phán để tìm ra điểm tương đồng giữa các đối tác có những lợi ích, mối quan tâm đôi khi rất khác nhau.
Với vai trò Chủ tịch AIPA 41, Quốc hội Việt Nam phối hợp cùng Bộ Ngoại giao đàm phán với các nghị viện thành viên liên quan để xử lý một số vấn đề trong chương trình nghị sự của Ủy ban Chính trị. Đây là một trong những nội dung rất quan trọng hiện nay, là thách thức lớn cho AIPA trong việc tìm tiếng nói chung, thống nhất trong nội bộ và ra quyết định đối với những vấn đề quan trọng của khu vực.
Việc tổ chức Đại Hội đồng AIPA 41 và các hoạt động của Năm Chủ tịch AIPA 2020 theo phương thức trực tuyến để thích ứng với tình hình Covid-19 cũng làm phát sinh một số khó khăn trong công tác chuẩn bị, tổ chức. Tuy nhiên, với tinh thần trách nhiệm, sự chủ động và tích cực, nước chủ nhà đã tập trung khắc phục, bảo đảm tổ chức thành công Đại Hội đồng AIPA 41.
TTK Nguyễn Tường Vân cho biết, tại Đại Hội đồng AIPA 41, sẽ có nhiều vấn đề quan trọng của AIPA được thảo luận và quyết định như vấn đề kết nạp một số nước đối tác làm quan sát viên của AIPA; tổ chức cuộc gặp giữa TTK ASEAN và các nước nghị viện thành viên sau khi Đại Hội đồng AIPA 40 thông qua nghị quyết đưa quan hệ đối tác AIPA-ASEAN đi vào hợp tác hiệu quả, thực chất và có chiều sâu; sửa đổi Quy chế AIPA; sửa đổi Điều lệ và các quy định mới về Đại Hội đồng AIPA; trao giải cho những nghị sỹ có đóng góp xuất sắc cho sự nghiệp AIPA; xem xét Đề án đổi mới Ban thư ký AIPA theo hướng chuyên môn hóa và hiệu quả để đáp ứng những yêu cầu mới của sự phát triển...
Quốc hội Việt Nam cũng đã đề xuất, trao đổi với nghị viện các nước thành viên và đến nay đã thống nhất mỗi ủy ban của AIPA sẽ ban hành một nghị quyết chung trong đó phản ánh đầy đủ đề xuất, ý kiến của các nước thành viên.
TTK AIPA nhấn mạnh, năm 2020, việc cùng lúc Việt Nam đảm nhận cương vị Chủ tịch ASEAN, Chủ tịch AIPA 41 và thành viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc (HĐBA LHQ) có ý nghĩa to lớn, tạo điều kiện cho Việt Nam tiếp tục khẳng định vị thế, vai trò ngày càng quan trọng của mình trong khu vực và trên thế giới.
Đại dịch Covid-19 và những diễn biến mới, phức tạp trong khu vực sẽ là thách thức, áp lực và đòi hỏi trọng trách lớn của nước chủ nhà Việt Nam. Vì vậy, sự linh hoạt, chủ động, có trách nhiệm trong quá trình chuẩn bị đại hội đồng vừa qua của Việt Nam đã được các nước tín nhiệm, hoan nghênh và đánh giá cao.
TTK Nguyễn Tường Vân khẳng định, những đóng góp rất thiết thực, hiệu quả của Quốc hội Việt Nam trong Năm Chủ tịch AIPA trong bối cảnh đặc biệt có ý nghĩa quan trọng đối với việc củng cố quan hệ hữu nghị, hợp tác nhiều mặt giữa Việt Nam với các nước ASEAN sẽ là nền tảng để Việt Nam tiếp tục thực hiện tốt và khẳng định vững chắc vai trò, vị trí của mình trong hội nhập quốc tế.
Theo TTK Nguyễn Tường Vân, đối với AIPA, Đại Hội đồng lần thứ 41 hy vọng sẽ là dịp để các nghị sỹ ASEAN cùng nhìn lại những thành tựu, thách thức để củng cố tinh thần đoàn kết, hợp tác, thống nhất trong đa dạng, nhằm cùng nhau đối phó với những thách thức lớn của khu vực và thế giới trong thời gian tới, đóng góp tích cực hơn nữa vào tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN ngày càng phát triển.