Tăng cường trật tự quốc tế
Chuyến thăm Australia của ông Abe là một phần trong chuyến công du 6 ngày tới các nước trong khu vực gồm cả Philippines, Indonesia và Việt Nam vào thời điểm leo thang căng thẳng khu vực và biến động toàn cầu. Chính phủ Nhật Bản đã công bố chuyến công du này như một cơ hội để ông Abe làm sâu sắc thêm các mối quan hệ với các nước quan trọng ở châu Á - Thái Bình Dương nhằm “tăng cường trật tự quốc tế tự do và rộng mở dựa trên pháp luật”.
Chuyến thăm cũng là dịp để ông Abe đề cao tầm quan trọng của tự do thương mại giữa những quan ngại rằng ông Donald Trump - người sẽ chính thức trở thành Tổng thống Mỹ vào ngày 20/1 tới – sẽ chuyển hướng sang chính sách bảo hộ. Ông Abe đã từng bảo vệ giá trị của Hiệp định đối tác kinh tế xuyên Thái Bình Dương (TPP) giữa 12 nước thuộc vành đai Thái Bình Dương, trong đó có Nhật Bản và Australia, trong khi ông Trump lại tuyên bố một trong những hành động đầu tiên của ông sau khi nhậm chức là xóa bỏ hiệp định này.
| Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe (trái) và người đồng cấp Australia Malcolm Turnbull. (Nguồn: AP) |
Cuộc hội đàm giữa ông Abe và Thủ tướng Australia Malcolm Turnbull dự kiến tập trung vào hợp tác thương mại và an ninh song chắc chắn cũng sẽ đề cập tới những phát biểu của ông Trump và khả năng thay đổi cán cân quyền lực ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương cũng như những hành động quyết đoán của Trung Quốc ở Biển Đông.
Trong một thông cáo đưa ra ngày 11/1, ông Turnbull đã mô tả Nhật Bản là “người bạn quan trọng của Australia” trong nhiều thập kỷ qua. Ông Turnbull nói: “Đây sẽ là cơ hội tuyệt vời để thảo luận các mối liên kết thương mại, quốc phòng và nhân dân mật thiết của hai nước. Tôi cũng mong muốn xây dựng tình bạn cá nhân giữa tôi và ngài Thủ tướng. Chúng ta là bạn và là đối tác với những giá trị chung”.
Đồng thời, ông Turnbull cũng nhấn mạnh rằng: “Chúng tôi cam kết thúc đẩy quan hệ kinh tế, đầu tư và thương mại, hợp tác về quốc phòng và an ninh, và những cam kết chung của chúng tôi về một khu vực an toàn và thịnh vượng”.
Thời điểm quan trọng
Theo Michael Wesley, Hiệu trưởng Trường châu Á - Thái Bình Dương thuộc Đại học Quốc gia Australia, chuyến thăm Australia diễn ra vào thời điểm quan trọng mà ông mô tả là “sự suy yếu tương đối sức mạnh Mỹ” và “sự thể hiện uy thế của ông Trump”. Ông cho rằng, chuyến thăm là cơ hội để Canberra và Tokyo thảo luận những dàn xếp an ninh, cho thấy quy mô của sự phối hợp lớn hơn về việc phát triển các năng lực giám sát trên biển và chống tàu ngầm.
Nhà phân tích cấp cao Anthony Bergin thuộc Viện Chính sách Chiến lược Australia cho rằng, có khả năng hai nước có thể có những bước phát triển mối quan hệ công nghiệp quốc phòng mới sau khi Chính quyền Turnbull hồi năm ngoái đã quyết định tặng một hợp đồng trị giá 50 tỷ USD cho dự án tàu ngầm tương lai của Pháp thay vì dành cho Nhật Bản.
Ông Bergin nhận định: “Tôi cho rằng Nhật có lẽ đã chấp nhận thực tế này. Song tôi cũng nghĩ rằng một trong những chủ đề mà họ có thể thảo luận sẽ là hợp tác quốc phòng trong tương lai”.