| Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc phát biểu khai mạc Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 53. (Ảnh: Tuấn Anh) |
Lần này, có khoảng 20 hội nghị, phiên họp cấp Bộ trưởng như Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 53, các Hội nghị Bộ trưởng ASEAN với đối tác (PMCs+1), Hội nghị Bộ trưởng ASEAN+3 lần thứ 21, Hội nghị Bộ trưởng Cấp cao Đông Á (EAS) lần thứ 10; Hội nghị Bộ trưởng Diễn đàn khu vực ASEAN (ARF) lần thứ 27…
Bên cạnh đó, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh chủ trì Phiên họp đặc biệt của Hội đồng điều phối ASEAN (ACC) về phát triển tiểu vùng, Đối thoại Bộ trưởng ASEAN về thúc đẩy vai trò của phụ nữ đối với hòa bình và an ninh bền vững, và Đối thoại giữa các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN và Ủy ban liên chính phủ ASEAN về nhân quyền (AICHR). Với sự tham gia của 28 đoàn đến từ 4 châu lục với múi giờ khác nhau, công tác tổ chức và sắp xếp lịch họp cho đợt họp này là một thách thức lớn đối với nước Chủ tịch. Tuy vậy, Việt Nam đã cố gắng hài hòa, xử lý yêu cầu của các bên; đồng thời đảm bảo mạch hội nghị và thông lệ của ASEAN.
“Thương hiệu” vượt khó
Phát biểu khai mạc Hội nghị AMM-53, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã gọi tên “thương hiệu” vượt khó của ASEAN thời gian qua khi được thử lửa trong môi trường đầy biến động, với những thách thức chưa từng thấy, nhất là sự bùng phát dịch Covid-19.
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh, gắn kết và chủ động thích ứng không chỉ đơn thuần là chủ đề của năm 2020 mà điều đó cùng với tinh thần chủ động và trách nhiệm đã trở thành một “thương hiệu” của ASEAN, khi ASEAN tay trong tay, ngẩng cao đầu đối diện với khó khăn thách thức, đoàn kết cùng vượt qua sóng gió, tự tin tiến lên.
Cụ thể, “thương hiệu” vượt khó đó đã được khẳng định rõ trong hơn tám tháng qua, thể hiện qua các cam kết ở cấp cao nhất mà Lãnh đạo ASEAN đã thông qua hồi tháng 4 tại Hội nghị Cấp cao đặc biệt ASEAN, ASEAN+3 và tháng 6 tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 36. Đó cũng là nỗ lực của các Trụ cột Cộng đồng hợp tác, mở rộng liên kết, thực hiện “mục tiêu kép” vừa đẩy mạnh phát triển vừa kiểm soát hiệu quả dịch bệnh.
Để tiếp nối những kết quả đã đạt được, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã bày tỏ những kỳ vọng với AMM-53 và các hội nghị liên quan lần này.
Một là, tiếp tục đề cao đoàn kết, giữ vững thống nhất, triển khai thành công các Kế hoạch tổng thể thực hiện Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025. Kịp thời đánh giá, nâng cao hiệu quả triển khai Hiến chương ASEAN, bộ máy ASEAN, làm cơ sở hoạch định tầm nhìn phát triển cho ASEAN sau 2025.
Hai là, tập trung đẩy lùi dịch Covid-19, thúc đẩy phục hồi bền vững. Thủ tướng đề nghị sử dụng hiệu quả Quỹ ứng phó Covid-19 và đưa vào vận hành Kho dự phòng vật tư y tế cho hỗ trợ năng lực ứng phó của ASEAN. Nhanh chóng giúp đỡ người dân ổn định cuộc sống, hỗ trợ doanh nghiệp khôi phục sản xuất, kinh doanh, phục hồi tăng trưởng kinh tế. Thực hiện thuận lợi hóa thương mại, đầu tư, khắc phục gián đoạn chuỗi cung ứng, đẩy mạnh kết nối, hỗ trợ, thu hẹp khoảng cách phát triển giữa các tiểu vùng, ...
Ba là, phát huy hiệu quả vai trò trung tâm của ASEAN trong thúc đẩy đối thoại, hợp tác, xây dựng lòng tin tại khu vực; từ đó hình thành và chia sẻ các chuẩn mực ứng xử; đề cao tinh thần thượng tôn pháp luật, tôn trọng, tin cậy, bình đẳng trong quan hệ giữa các quốc gia khu vực, các đối tác; giải quyết hòa bình các tranh chấp, khác biệt trên cơ sở luật pháp quốc tế, Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS 1982) và tinh thần các văn kiện quy chuẩn của ASEAN về ứng xử chung ở khu vực như Hiệp ước Hữu nghị và hợp tác (TAC), Tuyên bố của các bên về ứng xử trên Biển Đông (DOC), Tài liệu Quan điểm của ASEAN về Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương (AOIP)...
| Trong khuôn khổ Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 53, sáng 9/9, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh đã chủ trì Hội nghị Hội đồng Điều phối ASEAN (ACC) lần thứ 27. (Ảnh: Tuấn Anh) |
“Gắn kết một lòng”
Tiếp thu chỉ đạo của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, phát biểu tại lễ khai mạc, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh nhấn mạnh nỗ lực không ngừng củng cố đoàn kết, thống nhất, đồng cảm và chia sẻ, tôn trọng những lợi ích, quan tâm của nhau để các nước thành viên gắn kết bền vững trong một Cộng đồng ASEAN vững mạnh. “ASEAN chúng ta gắn kết một lòng, với niềm tự hào trong tim, bước ra thế giới”, Phó Thủ tướng dẫn lại những ca từ trong lời bài ca ASEAN từ đầu buổi lễ khai mạc.
Phó Thủ tướng khẳng định ASEAN tiếp tục đẩy mạnh kết nối, phát triển bền vững, khuyến khích đổi mới sáng tạo, thúc đẩy tăng trưởng bao trùm và đồng đều, không để ai bị bỏ lại phía sau. Các sáng kiến của ASEAN về Mạng lưới các đô thị thông minh, Kết nối các Kết nối… sẽ tiếp tục được triển khai hiệu quả.
Đối với dịch Covid-19, theo Phó Thủ tướng, xác định nguy cơ dịch bệnh Covid-19 còn thường trực, ASEAN một mặt chủ động kiểm soát và đẩy lùi dịch bệnh thông qua nỗ lực ngăn ngừa lây nhiễm, phát triển vaccine và thuốc điều trị tiếp cận rộng rãi với người dân, mặt khác, cần triển khai ngay các biện pháp hiệu quả hỗ trợ người dân và doanh nghiệp khắc phục hậu quả của dịch bệnh, từng bước phục hồi nền kinh tế và ổn định đời sống xã hội.
Đặc biệt, để giảm thiểu hệ quả từ những biến động phức tạp của môi trường chiến lược khu vực và quốc tế, để duy trì ổn định tình hình, tập trung ứng phó dịch bệnh, Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh nhấn mạnh tới việc cần chú trọng củng cố các thiết chế đối thoại và hợp tác khu vực do ASEAN dẫn dắt và làm động lực.
“Tại các Hội nghị lần này, chúng ta sẽ trao đổi về phương hướng phát triển của các diễn đàn như: EAS nhân kỷ niệm 15 năm hình thành, ARF với giai đoạn hợp tác và chương trình hành động mới 2020-2030, tiếp tục mở rộng và làm sâu sắc thêm quan hệ hợp tác với các Đối tác theo các khuôn khổ ASEAN+1, ASEAN+3, để các cơ chế này có thể phát huy tốt nhất vai trò của mình trong bối cảnh mới”, Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh phát biểu.
Song song với đó là nỗ lực xây dựng và thực thi các chuẩn mực ứng xử phổ quát, đề cao các nguyên tắc của Hiến chương Liên hợp quốc và Hiến chương ASEAN trong quan hệ giữa các quốc gia, trong đó có tuân thủ luật pháp quốc tế, bình đẳng, tôn trọng, hiểu biết và tin cậy lẫn nhau. Tin cậy chiến lược, như Tuyên bố ngày 8/8 nhấn mạnh, sẽ là yếu tố quan trọng hóa giải nghi kỵ, thực tâm hợp tác trên cơ sở cùng có lợi và ngăn ngừa nguy cơ xung đột.
Sau Lễ khai mạc, trong ngày 9/9 đã diễn ra Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 53, Cuộc họp Ủy ban Hiệp ước khu vực Đông Nam Á không có vũ khí hạt nhân (SEANWFZ), Hội nghị Hội đồng điều phối ASEAN lần thứ 27, Hội nghị đặc biệt của Hội đồng điều phối ASEAN về phát triển tiểu vùng, Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN-Trung Quốc, Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN+3 lần thứ 21, Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN-Nhật Bản, Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN-Hàn Quốc, Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao các nước tham gia Cấp cao Đông Á lần thứ 10 (EAS).