Từ vụ việc Mạnh Vãn Chu
Theo BBC, khi bà Mạnh Vãn Chu hạ cánh xuống sân bay Vancouver của Canada ngày 1/12/2018, bà chỉ định vào thành phố trong một thời gian ngắn. Nhưng phải gần 3 năm sau, nữ Giám đốc tài chính Huawei mới được trả tự do.
Trong suốt 3 năm đấu tranh pháp lý căng thẳng, Ottawa kẹt trong căng thẳng leo thang giữa Washington và Bắc Kinh.
Tâm điểm của câu chuyện là một bản trình bày Power Point dài 16 trang, được bà Mạnh Vãn Chu dùng tại một cuộc họp với Ngân hàng HSBC ngày 22/8/2013 và được coi là bằng chứng quan trọng chống lại bà.
Mỹ cáo buộc rằng trong cuộc họp mà bà Mạnh Vãn Chu trình bày bản Power Point, bà đã làm HSBC hiểu sai về bản chất của mối quan hệ giữa Huawei và Skycom. Điều này đặt ngân hàng vào thế có nguy cơ vi phạm lệnh trừng phạt với Iran.
Các luật sư của bà Mạnh Vãn Chu cho rằng, Mỹ đã nói dối tòa, đặc biệt là về bản Power Point, bằng cách bỏ qua các thông tin quan trọng về 2 slide (trang) cho thấy HSBC thực sự không bị che mắt về bản chất của mối quan hệ Skycom và Huawei.
| Vụ bắt giữ CFO Tập đoàn Huawei Mạnh Vãn Chu đánh dấu cuộc khủng hoảng dai dẳng gần 3 năm liên quan đến Trung Quốc, Canada và Mỹ. (Nguồn: CNBC) |
Các luật sư của bà đã mở cuộc tấn công nhiều hướng vào chính yêu cầu dẫn độ của Mỹ.
Đầu tiên, họ cố gắng chứng minh rằng tội bà bị cáo buộc ở Mỹ lại không phải là tội ở Canada, nhưng họ đã thất bại. Sau đó họ tập trung vào bối cảnh chính trị của vụ án.
Các luật sư cho rằng, những bình luận của Tổng thống Donald Trump, chỉ dấu có sự sẵn sàng dùng vụ này như con bài thương lượng trong đàm phán thương mại với Trung Quốc, cấu thành sự lạm dụng quá trình tố tụng.
Tháng trước, bà Mạnh Vãn Chu ra trước tòa khi thẩm phán nghe các tranh biện lần cuối về việc liệu bà có bị dẫn độ sang Mỹ hay không?
Vụ án của bà cũng được bàn tới trong các cuộc họp cấp cao giữa các nhà ngoại giao Mỹ và Trung Quốc. Các quan chức Huawei cũng liên hệ với Washington để tìm cách đảm bảo bà được thả.
Vào ngày 24/9, Bộ Tư pháp Mỹ thông báo họ đã đạt thỏa thuận hoãn truy tố. Điều này có nghĩa Bộ sẽ hoãn việc xét xử bà Mạnh Vãn Chu cho tới sang năm và nếu bà tuân thủ các điều kiện tòa đưa ra, vụ án sẽ được hủy.
Chỉ vài tiếng sau, bà Mạnh rời Vancouver trên một chuyến bay về nước. CFO của Huawei đã có mặt tại Trung Quốc hôm 25/9, kết thúc gần 3 năm cuộc chiến dẫn độ tại Mỹ.
Ngay sau đó, Thủ tướng Canada Justin Trudeau xác nhận, hai công dân Canada là ông Michael Kovrig và ông Michael Spavor đã được Trung Quốc thả tự do và về nước. Đại sứ Canada tại Trung Quốc Dominic Barton đã cùng đi với hai ông này trong chuyến hồi hương.
Hai công dân Canada này đã bị bắt giữ ở Trung Quốc chỉ ít ngày sau khi bà Mạnh Vãn Chu bị bắt. Ông Michael Kovrig, một nhà ngoại giao, và Michael Spavor, một doanh nhân, sau đó bị buộc tội làm gián điệp.
Cơ hội khởi động lại quan hệ Mỹ-Trung và Canada-Trung?
Hãng tin Reuters đưa tin, Thượng nghị sĩ Mỹ Marco Rubio đã gọi việc thả bà Mạnh Vãn Chu là "một ví dụ khác về cách tiếp cận mềm mỏng nguy hiểm của chính quyền Tổng thống Biden" đối với Trung Quốc, điều mà ông cho là đã đặt ra câu hỏi nghiêm túc về khả năng của ông Biden trong việc đối đầu với mối đe dọa khởi nguồn từ “gã khổng lồ” công nghệ Huawei và Bắc Kinh.
Tờ Thời báo Hoàn Cầu trong một bài viết nhận định, việc cho hồi hương bà Mạnh Vãn Chu là tín hiệu hạ nhiệt những căng thẳng kinh tế và thương mại song phương, đồng thời nhấn mạnh rằng, là một doanh nghiệp “cầm cờ” thể hiện sức mạnh công nghệ Trung Quốc, Huawei đã phải hứng chịu nhiều biện pháp trừng phạt khác nhau của Mỹ.
Tuy nhiên, với sự trở lại của bà Mạnh Vãn Chu, Huawei đã vượt qua thử thách. Điều này cũng đã củng cố niềm tin của thị trường rằng Huawei sẽ đánh dấu sự trở lại sau vài năm khó khăn.
| Bà Mạnh Vãn Chu được chào đón tại sân bay quốc tế Bảo An ở thành phố Thâm Quyến, tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc, tối 25/9. (Nguồn: BBC) |
Mặc dù hoạt động kinh doanh điện thoại thông minh của Huawei bị ảnh hưởng nặng nề do nguồn cung chip bị hạn chế, nhưng họ vẫn tiếp tục phát triển các lĩnh vực khác.
Ngày 25/9, tập đoàn công nghệ này đã ra mắt hệ điều hành openEuler (OS) - một hệ điều hành tự phát triển sau HarmonyOS, và đánh dấu cột mốc quan trọng khác trong việc xây dựng hệ sinh thái toàn diện.
Tờ báo khẳng định, việc bà Mạnh Vãn Chu về nước được coi là một dấu hiệu xoa dịu những căng thẳng kinh tế và thương mại song phương, và hai bên nên tận dụng cơ hội này để hạ nhiệt hơn là làm leo thang những vấn đề thương mại hóc búa.
Về phía Canada, Ngoại trưởng nước này Marc Garneau ngày 26/9 nói với CBC News rằng Ottawa hiện theo đuổi cách tiếp cận "4 hướng" đối với Trung Quốc: "cùng tồn tại", "cạnh tranh", "hợp tác" và cả "thách thức".
Tờ SCMP cho rằng, sự kiện liên quan đến CFO của Huawei được giải quyết giúp Mỹ, Canada và Trung Quốc trút bỏ được một gánh nặng, mang lại cơ hội mới cho việc khởi động lại quan hệ Mỹ-Trung, Canada-Trung.
Tuy nhiên, trong bối cảnh đối đầu, liệu cơ hội này có tác dụng với hai bên hay không thì vẫn phải xem liệu Mỹ và Trung Quốc có tiếp tục thể hiện thiện chí nhiều hơn với đối phương hay không?